Tíminn - 11.07.1968, Blaðsíða 6

TIMINN
FIMMTUDAGUR EL JflO 1968
PLA TA M£9 FYRSTU
STEREO-UPPTÖKU HÉR
GÞE-Reykjavík, föstudag.
Fálkinn Ii.f. hefur gefi3 út
plötu með fyrstu stereo-upp-
töku, er gerð hefur verið á fs-
landi. Flytur hún leik Lúðra-
sveitarinnar Svans, undir stjórn
Jóns Sigurðssonar trompetleik-
ara. 5 lög eru á plötunni.
Þar sem skilyrði hér á landi
til stereo-upptöku eru svo til
engin, var upptakan gerð við
næsta frumstæðar aðstæður.
Æfingasal Lúðrasveitarinnar
var breytt í upptökusal, og upp
tökutækin eru að mestu heima-
tilbúin af Pétri Steingrímssyni,
liljóðupptökumanni hjá Ríkisút-
varpinu. Þrátt fyrir þetta hefur
upptakan tekizt stórum betur
en björtustu vonir stóðu til.
Lúðrasveitin Svanur kallaði
fréttamenn á sinn fund í dag,
og skýrðu frá plötuútgáfunni,
en jafnframt 38 ára starfi sveit
arinnar. Hún er skipuð 28 hljóð
færaleikurum. sem allir eru
áhugamenn. Þeir eru á aldrin-
um 14—55 ára, og yngsti hljóð
færaleikarinn er 15 ára gömul
stúlka, Valva Gísladóttir, en
hún er eini fulltrúi kvenþjóð-
arinnar í þessum myndarlega
hóp.
Fyrsti stjórnandi Lúðrasveit-
arinnar Svans var Hallgrímur
Þorsteinsson, söngkennari. Karl
0. Runólfsson tónskáld stjórn-
aði henni í 20 ár og mótaði
starf hennar að mestu, en und-
anfarin 4 ár hefur Jón Sigurðs-
son, trompetleikari, verið stjórn
andi. Lúðrasveitin fær styrk
frá ríki og borg, en á móti
þeim leggur hún leik sinn við
hátíðleg tækifæri, svo sem á
17. júní, sumardaginn fyrsta og
á afmæli Reykjavíkurborgar.
Undanfarin ár hefur hún haldið
reglulega tónleika og gerðar
hafa verið með henni upptökur
fyrir útvarp og sjónvarp. Eins
leikur hún gegn greiðslu fyrir

félög, samtök o. þ. h., og þegar
vel viðrar og vel stendur á, tek
ur hún sig til og leikur undir
berum himni fyrir borgarbúa.
Haraldur Ólafsson forstjóri
Fálkans tjáði blaðamönnum í
dag, að þessi plata Svansins
væri fyrsta hljómplata með ís-
lenzkri lúðrasveit síðan 1930,
er Lúðrasveit Reykjavíkur lék
inn á plötu undir stjórn Franz
Mixa. Haraldur Ólafsson hefur
verið lúðrasveitinni mjög innan
handar með undirbúning hljóm
plötunnar og launaði Svanurinn
honum þann stuðning með því
að veita honum heiðursmerki
lúðrasveitarinnar, sem er úr
gulli.
Á hljómplötunni eru sem fyrr.
segir 5 lög, 2 íslenzk eftir Karl
O. Runólfsson, Skarphéðinsmarz
og Fanfaremarz, og ennfremur
þrjú erlend lög, Puppet on a
String, Music for a Ceremiony
og Flirtations.
. ....... ., , -...........

Sæbjörn Jónsson, formaSur ursmerki lúSrasveitarinnar. Með Steingrímsson upptökumaður, og
Lúðrasveitarinnar Svans sæmir þeim á myndinni eru Pétur Jón Sigurðsson stjórnandi.
Harald Ólafsson forstjóra heið-
SMYRILL, Ármúla 7.
Sími 12260.
Nú er réttl tíminn til að athuga rafgeyminn
fyrir sumarferSalögin
SÖNNAK RAFGEYMAR
— JAFNGÓÐIR ÞEIM BEZTU —
ViSurkenndir af Volkswagenverk A.G. í nýja
VW bíla, sem fluttir eru ti| Islands.
Yfir 30 mismunandi tegundir 6 og 12 v. jafnan
fyrirliggjandi — 12 mán. ábyrgð.
Viðgerða- og ábyrgðarþjónusta SÖNNAK-raf-
geyma er í Dugguvogi 21. Sími 33155.
W /l/^-^NxrrNX li T
SKARTGRIRIR

Modelskartgripur er gjöf sem ekki gleymist. —
- SIGMAR & PÁLMI -
Qverfisgötu 16 a. Simi 21355 og Laugav. 70. Súni 24910
N otað-nýlegt - nýtt
Daglega koma barnavagn-
ar, kerrur. burðarrúm, —
leikgrindur, barnastólar ról
ur. reiðhiól. þríhjól, vögg-
ur og fleira fyrir börnin
Opið frá kl. 9—18,30. —
Markaður notaðra barna-
ökutækja.
Óðinsgötu 4. sími 17178.
(Gengið gegnum undir-
ganginn).
Við bundum
söðulinn og
Fremstu byggðir bæir í
Eyjafjarðardal eru Tjarnir að
austan og Hólsgerði að vest-
an. Eyjafjarðará rennur á
milli bæjanna og skiptir
löndum. Framar var áður
bærinn Úlfá, en fór í eyði eft
ir snjóflóð 1925. Á þessum
fremstu bæjum er sumarfag-
urt, fjallasýn mikilúðleg,
miklar skriður og illgeng
klettabelti í hlíðum, en hið
neðra er grasvöxtur mikill á
bökkum árinnar, sem alllang-
an veg framan byggðu bæj-
anna liðast um frjósama
bakka. En upp úr Eyjafjarð
ardal liggur Vatnahjallaveg-
ur, inn á gróðurlítil og víð-
áttumikil öræfin, sem flestir
kannast við.
Hvassir vindar og hretviðri
lemja gníipur og fjallaskörð svo
að gróður festir þar eigi rætur, ut-
an grænn mosi við upipsprettu-
lindir. Hann er.líka veðraður og
dálítið hrukkóttur bóndinn á
Tjiörnum, Gjinnar Jjópsson, enda
hefur hann ékki alltaf setið í
skjóli eða snúið sér undan sval-
viðrum. Stórskorinn er hann, hýr
legur, þreklegur og æðrulaus.
Gamansöm rósemi færist ytfir
hann þegar hann segir frá löngu
liðnum atvikum úr f erðalögum um
fjöll og fyrnindi, Hann var stadd
ur á Akureyri dag nokkurn nú í
sumar, að eltast við bankastjóra
og byggingafulltrúa, en til þeirra
þarf bæði að sækja fé og ráð ef
byggja á fjós í sveit. En það ætl-
ar Gunnar að gera á þessu sumri
og er það honum líkt áð sýna
nofckra bjartsýni á meðan flestir
stéttarbræðiir hans kvarta. Ég
bað hann um viðtal og var það
auðsótt. Snjór var í miðjum hlíð
um þennan dag, bafís við land á
ýmsum stöðum og vettlingaveður
um miðjan dag á þeim tíma árs
þegar lengstur er dagur og sólin
tengir nótt við dag hér á norður-
slóðum.
Kona Gunnars er Rósa Hall-
dórsdóttir, skagfirzk kona að ætt
og eru níu börn þeirra hjóna á
lífi, þar af fjórir synir enn í
foreldrahúsum. En hefjum nú sam
talið við' Gúnnar bónda á Tjörn-
um.
— Er það rétt Gunnar, að á
! Tjörnum standi fjós eitt meira en
■ hundrað ára?-
! '— Já, rétt er það og þykir
mörgum undarlegt. En veggir
i þess voru snilldarlega hlaðnir,
svo sem þeir bera enn með sér
og fyrir þeim grafið eins og fyrir
steinsteyptum veggjum nú. Það
er meiri vandi að hlaða slíka
veggi en steypa veggi að nýjum
sið, og ekki á hvers manns íæri.
Dverghagar hendur hafa hláðið
veggi þessa fjóss, en þá var sá
bóndi á Tjörnum, sem listasmiður
var talinn, Páli Steinsson og lét
hann byggja þetta gamla hús. En
ekki þykir það lengur svara kalli
hins nýja tíma svo við erum að
hugsa um að reisa annað. Páll
Steinsson lét lika í sinni búskap-
artíð hlaða vallargarð úr grjóti. Sá
garður var með sama handbragð-
inu og stóð fyrstu tugi þessarar
jaldar og gerði fullkomið gagn
sem vörzlugarður, var gripheldur
1910 og var- lengi síðan haldið við
að nokkru. En gamla fljósið mun
hafa verið byggt fyrir 1850. Ætli
þeir verði ekki farnir að gefa sig
eitthvað steypuveggirnir eftir
110—120 ár?
— Er það rétt, að fyrsta sáð-
sléttan á íslandi hafi verið gerð
á Tjörnum?
— Það mun hafa verið um 1850,
sem Þorsteinn á Skipalóni fékk
danskan mann til að plægja hjá
sér og búa til sáðsléttu, þá fyrstu
hér á landi, eftir því sem ég bezt
veit. En þetta sumar fór Páll
Steinsson þangað og falaði mann-
inn til að vinna sams konar veik
á Tjörnum. Kom hann svo sumarið
eftir og tók að plægja landið með
útlendum plógi, margskera, sem
risti mjög grunnt og var allt of
þungur fyrir íslenzka hesta. Notáð
ir voru þrír hestar til að draga
þetta verkíæri, og voru þeir orð
in illa útldtandi eftir hálfan mán-
uð. En sá danski og Páll bóndi
urðu ásáttir um það, að gera til-
raun með sex eða sjö vetra gam-
allt naut á Tjörnum, til dróttar.
Voru útbúin aktygi á bola og hann
síðan settur einn fyrir plóginn.
Þetta naut var vant drætti, því
áð áður hafði það verið notað við
að draga heim stórgrýti á sleða
og var grjótið notað til bygging
anna á bænum. Þeir erfiðleikar
voru á, að sleðinn vildi bila og
var þó járnrekinn eins og mest
mátti verða. Boli var hæggengur,
en aldrei þraut þol hans eða
kraftur.
— Hvernig varð svo heyið af
þessari nýju sléttu?
— Gamall maður, Helgi Jóns-
son síðar á Öngulsstöðum, sagði
mér frá því, að er hann var
vinnumaður á Tjörnum á þessum
árum, hafi grasið á nýju slétt-
unoi náð manni i öxl og engri
skepnu bjóðandi, að því er mönn
um sýndist. Var því hrúgað sam-
an í dyngju norðan við sauðhús-
hlöðuna og lítið þakið. Leið svo
fram á vetur. Um veturinn skip-
aði Páll bóndi svo fyrir, að gefa
skyldi heyið sauðum í harðinda-
kafla svo miklum, að sauðir stóðu
inni. Þetta var gert og átu sauð-
irnir heyið með góðri lyst. Eftir
stuttan tíma skoðar Páll sauðina
og sér hann þá, að byrjuð eru á
þeim hornahlaup. Varð hann undr
andi og sagði, að nú skildi reyna
að láta kýrnar éta þetta. Svo var
gert og kýrnar græddu sig svo að
ekki var heyið kraftlaust. Ekki
veit ég hvaða sáðgresi hér var um
að ræða. En víst er, að 'öngu er
það útdautt í túninu á Tjörnum,
og hefur e. t- v. ekki verið marg-
ært að eðlinu til. Slétta sú, sem
þetta sumar var gerð, var 9 dag
sláttur að stærð. í hana var haug
að áburði og tóku allir, sem
vettlingi gátu valdið, þátt í áburð
arflutningum. En tækin, sem
menn höfðu, voru kláfar og hjól-
börur.
— Þú manst vel eftir þessum
Helga Jónssyni, vinnumanni?
—Hvort ég man. Þetta var bráð
greindur karl og skemmtilegur og