Vísir - 18.12.1978, Blaðsíða 14

14
Mánudagur 18. desember 1978
VÍSIR
Fyrstu spilin hingað
til lands ú 16. ðld
Þrátt fyrir ab menn handleiki spil mikið, þá eru fáir sem kunna sögu þeirra, enda hefur hún ekki komib út á islensku fyrr en nú.
Guðbrandur
Magnússon ó
Siglufirði hefur
skrifað fyrstu bókina,
sem út kemur hér á
landi um sögu
spilonna. Visir birtir
hér koflabrot úr
békinni með leyfi
útgefanda og
höfundar
tæplega hægt að draga I efa, aö
þau hafi komið hingaö snemma á
16. öld, eöa jafnvel fyrr.
Eins og aö líkum lætur, hefur
ekkert varðveist af þeim gömlu
spilageröum, sem hingaö hafa
flust á liönum öldum. Er aö þvi
mikil eftirsjá. 1 Þjóðminjasafni
tslands er til einn danskur spila-
pakki, sem vitaö er aö var notaö-
ur hér á landi um 1830. Og þess
má raunar geta, aö öll spil sem
þar eru nú, eru þangaö komin frá
einum manni, hinum vökula þjóö-
minjasafnara Andrési Johnson i
Hafnarfirði”.
Viö förum ekki nánar út i sögu-
legt yfirlit um sögu spilanna en
birtum hér brot úr köflum um
þrenns konar islenskar spilagerö-
ir, sem Guðbrandur Magnússon
fjallar um i bók sinni, en þar er af
nógu aö taka.
Kort-spilin
„Elstu spil, sem ég hefi séö og
gerö eru hér á landi, eru heima-
gerö eöa handmáluð og eru frá
árinu 1817. Ekki hefur mér tekist
aö fá vitneskju um, hver hefur
teiknaö þau, en þau eru talin vera
af Austurlandi. Ekkert veit ég um
Kort-spilin islensku frá 1817. Spaöakóngur og tiguikóngur.
„Saga spilanna" nefnist
nýstárleg bók, sem Guð-
brandur Magnússon, fyrr-
um kennari á Siglufirði,
hefur skrifað og Siglu-
fjarðarprentsmiðja gefur
út, en bókin er að öllu leyti
unnin á Siglufirði.
Þarna er um að ræða
frásögn af þróun spila um
víða veröld ásamt ítarleg-
um sérkafla um islensk
spil, bæði spil, sem gefin
hafa verið út, og einnig
spil, sem teiknuð voru en
komust aldrei í fram-
leiðslu.
Guöbrandur Magnússon er
mikill spilasafnari og eru birtar
úr bókinni myndir af fjölda spila-
geröa bæöi úr safni hans og séra
Ragnars Fjalars Lárussonar, en
söfn þeirra eru meöal stærstu
spilasafna f Evrópu. Fjöldi lit-
mynda af spilum er i bókinni, þar
á meöal myndir af ýmsum spilum
sem islenskir listamenn hafa
teiknaö. Höfundur bókarinnar
telur, aö spil hafi fyrst borist
hingaö til lands i kringum áriö
1500.
Um þetta segir meöal annars i
bókinni „Saga spilanna”:
„Ekki er vitaö meö vissu hvar
eöa hvenær spilin voru fyrst fund-
in upp. Til Evrópu komu þau fyrst
til Italiu i kringum 1375. Þau
munu fljótlega hafa borist noröur
yfir Alpafjöll til Þýskalands og i
Danmörku munu þau hafa veriö
oröin allalgeng um 1480. Viröist
Muggs-spilin. Spaöakóngur og tigulkóngur.
MED CESTSAUCUM
TEIKNARI CHRIS JACKSON
ÞfiÐ ER flNÆG JULEGT Vj
AÐ SJÁ AÐ FOLK I/IRÐIP
NÝTU LÖGIN, UM 8ANN VIÐ
REVKIN6UAÍ í LEI6UBIFREIÐUMf