Morgunblaðið - 14.03.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 14. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Málþing um breytingar á skólakerfinu
Huga þarf að
breytingum
NÝLEGA kom útskýrsla sem Hag-fræðistofnun
vann fyrir tilstilli Versl-
unarmannafélags Reykja-
víkur um styttingu
grunn- og framhaldsskóla
og um þessar mundir er
menntamálaráðuneytið
að setja á stofn vinnuhóp
til að gera tillögur um
styttingu framhaldsskól-
ans sem á að skila af sér í
haust. Í tilefni af þessu
efnir skor uppeldis- og
menntunarfræða við HÍ
til málþings um styttingu
grunn- og framhaldsskóla
í Odda á morgun, föstu-
dag, kl. 14-17. Þar verða
framsöguerindi og al-
mennar umræður. Pró-
fessor Jón Torfi Jónasson
er í forsvari fyrir málþingið.
Hver eru helstu viðfangsefni
málþingsins?
„Málþingið snýst um nýja um-
gjörð hefðbundins skóla á Ís-
landi. Síðustu öld var farið að
byggja hér upp heilsteypt og öfl-
ugt skólakerfi sem virðist standa
öllum nágrönnum okkar snún-
ing. En ýmsar ástæður eru til
þess að gaumgæfa skólamálin
upp á nýtt. Svolítið svipað því og
gert var af svo miklum krafti hér
á landi í byrjun tuttugustu ald-
arinnar. Í fyrsta lagi eru flestir á
því að margt megi betur fara í
skólakerfinu, í öðru lagi er kerfi
okkar um margt eilítið öðru vísi
en kerfi sumra nágranna okkar
og í þriðja lagi blasir nú við ungu
fólki allt annars konar fram-
vinda skólagöngu en um var að
ræða fyrir nokkrum áratugum.
Það er gjörsamlega úrelt að líta
svo á að fyrst komi skóli og síðan
starf því nú er þessu svo sann-
arlega fléttað saman alla starfs-
ævina. Þess vegna viljum við
taka þátt í efnislegri umræðu
bæði um breytt skólakerfi og
breytt skólastarf, sem hvort
tveggja tekur mið af þeirri fram-
tíð sem við okkur blasir.“
Hver eru talin helstu rökin
fyrir styttingu grunn- og fram-
haldsskólans?
„Rökin hingað til hafa einkum
snúist um samræmi við erlend
kerfi og fjárhagslegan ávinning,
bæði nemenda, kerfisins og
raunar þjóðfélagsins alls. En við
þau má bæta hugmyndum sem
snúast um einföldun kerfisins,
betri menntun þeirra sem verða
nú helst útundan og brýnt end-
urskipulag starfsmenntunar. En
það má heldur ekki gleyma rök-
um sem mæla gegn styttingu.
Þau eru fjölmörg og hafa e.t.v.
verið vanmetin; snúast m.a. um
mikilvægi þess að nemendur hafi
breiðan bakgrunn, mikilvægi
fjölþættra verkefna í skólastarfi,
annað verklag í skólum og skipu-
lag þess skólahalds sem tekur
við af framhaldsskólunum.“
Hver eru helstu rökin fyrir því
að flytja fræðslustigið niður á
leikskólastigið?
„Þau snúast fyrst
og fremst um betri
nýtingu barnaskólaár-
anna. Ég á eftir að sjá
þennan þátt betur út-
færðan og sannfærast. En ég
geri því skóna að leikskólar bjóði
upp á endurnýjun starfshátta og
markmiða eins og önnur skóla-
stig.“
Gætu flutningar fræðslustigs
niður á leikskólastig ekki haft í
för með sér flókin kjaraleg úr-
lausnarefni?
„Ef sátt næst um tilteknar
breytingar þá held ég að kenn-
arar og stjórnvöld einhendi sér í
samninga. Ég sé það ekki sem
fyrirstöðu.“
Á hvað löngum tíma eiga þess-
ir gjörningar að klárast?
„Flóknast er að ákveða hvað
eigi að gera og undirbúa breyt-
ingarnar. Sumar þeirra gætu
síðan gengið í gegn á tiltölulega
skömmum tíma.“
Nú þegar er grunnskólinn
lengri, byrjar fyrr og endar
seinna, hvað fæst með þessu?
„Þetta er ekki eins einfalt og
sumir halda, því fjölgun náms-
stunda á ári færir ekki alltaf
þann ávinning sem vænst er.
Hins vegar finnst mér koma til
greina talsvert ólíkt skipulag
grunnskólans frá því sem nú er
og það er auðveldara með lengra
skólaári.“
Hver er megintilgangur mál-
þingsins?
„Markmið menntunar, starfs-
hættir skóla og umgjörð skóla-
starfs gæti allt breyst mikið á
þessari öld, ef vilji er fyrir hendi
og það er mjög mikilvægt að
skoða þessi mál öll í samhengi.
Við ættum að nota tækifærið við
upphaf nýrrar aldar og leita
nýrra hugmynda og fara nýjar
og betri leiðir. Það er ánægju-
legt að Verslunarmannafélag
Reykjavíkur lagði þungt lóð á
vogarskálarnar í þessari um-
ræðu því þótt bæði menntamála-
ráðuneytið og Reykjavíkurborg
leggi sitt af mörkum,
með málþingum um
efnið, þá er mjög mik-
ilvægt að fleiri komi
þar við sögu. Þarna
ræða Jóhanna Einars-
dóttir um leikskóla, Jóna Bene-
diktsdóttir um grunnskóla, Már
Vilhjálmsson um framhalds-
skóla, Jónína Bjartmarz um há-
skóla og breytingar frá sjónar-
hóli foreldra og Steinunn Vala
Sigfúsdóttir um nemendur. Okk-
ur rennur blóðið til skyldunnar
að ræða þessi mál enda er þetta
bæði brýnt og spennandi um-
fjöllunarefni.“
Jón Torfi Jónasson
 Jón Torfi Jónasson er prófess-
or í uppeldis- og menntunarfræði
við Háskóla Íslands. Lauk BSc-
prófi í eðlisfræði og síðan MSc og
doktorsprófi í sálfræði í Bret-
landi. Hefur kennt uppeldis- og
menntunarfræði við HÍ frá 1977.
Undanfarin ár einkum kennt og
skrifað um þróun íslenska skóla-
kerfisins, starfsmenntun og full-
orðinsfræðslu. Fékk starfs-
menntarverðlaun Menntar og
Starfsmenntaráðs 2001 fyrir rit-
verk sín. Hann er giftur Bryndísi
Ísaksdóttur bókasafnsfræðingi
v/Landsbókasafnið og hafa þau
eignast fjögur börn.
…og leita
nýrra
hugmynda
Tak frá mér þennan kaleik, vinur.
TILLAGA að áætlun vegna mats á
umhverfisáhrifum rannsóknarbor-
ana á svonefndu vestursvæði við
Kröflu hefur borist Skipulagsstofn-
un. Unnt er að gera skriflegar at-
hugasemdir til 22. mars og skulu
þær sendar Skipulagsstofnun.
Það er Landsvirkjun sem ráðgerir
rannsóknarboranir á vestursvæði
vestan Þríhyrninga á Kröflusvæði í
Skútustaðahreppi. „Jarðhitarann-
sóknir á nýjum nýtingarsvæðum við
Kröflu eru komnar á það stig að
nauðsynlegt er að kanna frekar eig-
inleika svæðanna með borunum,“
segir m.a. á vef Landsvirkjunar um
fyrirhugaðar boranir. Framkvæmd-
in felst í gerð borstæða, lagningu
vegaslóða og borun. Borunin er liður
í stærra rannsóknarverkefni sem
felst í því að afla upplýsinga um það
hvort nýtanlegan jarðhita sé að finna
víðar á Kröflusvæðinu en þar sem
hann hefur þegar verið virkjaður. Er
þess vænst að niðurstöður nýtist til
að ákvarða vinnslusvæði og gera
langtímaáætlun um virkjun jarðhita
við Kröflu.
Stefnt er að því að ákvörðun
Skipulagsstofnunar liggi fyrir 5. apr-
íl. Unnt er að skoða matstillöguna á
heimasíðu Landsvirkjunar, www.-
lv.is.
Skoðar matsáætlun
vegna borana við Kröflu
SKIPULAGSSTOFNUN hefur bor-
ist tillaga Siglufjarðarkaupstaðar og
Framkvæmdasýslu ríkisins að mats-
áætlun vegna mats á umhverfisáhrif-
um snjóflóðavarna á Siglufirði.
Stefnt er að því að ákvörðun Skipu-
lagsstofnunar um tillögu fram-
kvæmdaraðila að matsáætlun muni
liggja fyrir fyrir 22. mars.
Samkvæmt upplýsingum á heima-
síðu verkfræðistofunnar Línuhönn-
unar er talið nauðsynlegt að koma
upp frekari snjóflóðavörnum á Siglu-
firði, þ.e.a.s. fyrir mið- og nyrðri
hluta bæjarins. Er þar bæði átt við
upptakastoðvirki og varnargarða
sem verja byggðina.
Stórt snjóflóð á
3.000 ára fresti
Stefnt er að því að snjóflóðavarn-
irnar minnki áhættu íbúa þannig að
hún verði viðunandi, sem þýðir að
búast megi við einu snjóflóði sem fer
yfir varnargarðana á 3.000 ára fresti.
Þannig má tryggja að öryggi íbúa, á
svæðum sem ógnað er af snjóflóðum
á Siglufirði, sé sambærilegt við ör-
yggi íbúa sem ekki búa við ógn af
snjóflóðum.
Hægt er að óska eftir eintökum að
tillögunni hjá Skipulagsstofnun og
nálgast hana á www.lh.is.
Siglufjörður
Snjóflóða-
varnir fyrir
neðri og mið-
hluta bæjarins
♦ ♦ ♦