Morgunblaðið - 28.03.2002, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 28.03.2002, Blaðsíða 26
Listrænt melt- ingarkerfi EITT af nýlistasöfnum New Yorkborgar, New Museum of Contemporary Art, hýsir þessa dagana sýningu listamannsins Wims Delvoyes. Sýningin nefn- ist Cloaca og samanstendur af vél sem listamaðurinn hefur smíðað sem eftirlíkingu af meltingarkerfi mannslíkamans. Vélin er fyllt af mat frá fín- ustu veitingahúsum SoHo- hverfisins klukkan hálf fimm á hverjum degi og einum 22 tím- um síðar, eða klukkan hálfþrjú daginn eftir skilar hún síðan frá sér úrgangi – fullmeltum mat- arleifum sem koma sýningar- gestum fyrir sjónir þar sem þær renna út úr vélinni. Á öðrum tímum dags sést vélin eingöngu vinna í hægðum sínum við að melta matvælin og mælir vefsíða tímaritsins Art Forum því með að gestir heim- sæki safnið á þessum tímum. LISTAKONAN Ingunn Jensdóttir sýnir vatnslita- og silkimyndir fram til 7. apríl næstkomandi í Eden í Hvera- gerði. Myndlist- arsýningar Ing- unnar í Eden um páska má segja að sé fastur liður í starfsemi gróð- ur- og ferða- mannamiðstöðvarinnar enda hef- ur listakonan sýnt verk sín þar undanfarin tíu ár á þessum árs- tíma. Öll verkin til sölu Öll verkin á sýningu Ingunnar Jensdóttur eru til sölu og er sýn- ingin opin á sama tíma og gróð- urmiðstöðin. Eitt verkið á sýningunni. Ingunn Jensdóttir Ingunn sýnir í Eden um páskahelgina sem konsertverk heldur til notk- unar í kirkjunni. Hún er litúrgísk og næstum skrautlaus. Er ég samdi Trúarjátninguna var mín eina ósk að koma textanum til skila með sérstökum hætti. Maður semur mars til að auðvelda mönn- um að ganga í takt og með Trúar- játningu minni vildi ég undirstrika textann. Trúarjátningin er lengsti kaflinn. Það er svo miklu að trúa“. Kyrie og Gloria kaflarnir voru samdir 1944. Seinni kaflana samdi hann 1947 og raddskránni var lok- ið 15. mars 1948. Messa í fimm köflum Messan er í fimm köflum: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus og Agnus Dei. Hún var frumflutt í Scala óp- erunni í Mílanó 27. október árið 1948 undir stjórn Ernest Anser- met. Kyrie (Miskunnarbæn) saman- stendur af tíu stuttum þáttum með undirleik. Stravinskíj skiptir um tóntegundir sjö sinnum og notar mismunandi hljóðfærasamsetn- ingar til að undirstrika ólíka liti. Gloria (Dýrðarsöngur) hefst með samtali óbós og trompets og alt- einsöngsröddin bætist við í sam- talið og síðar sópraninn. Kórinn kemur inn með lofgjörðartextann. Þannig skiptast einsöngvararnir og kórinn á að flytja textann. Credo (trúarjátning) hefur það markmið, eins og áður er sagt, að koma háleitum texta til skila. Kafl- inn er allur sunginn veikt nema þrjú orð eru sungin sterkt, „Eccl- esiam“ (kirkju), „peccatorum“ (syndanna) og „mortuorum“ (dauðra). Sanctus (Heilagur) hefst með nokkuð skreyttum inngangi tveggja tenóra sem kórinn svarar. Stutt fúga einsöngvaranna fylgir á orðunum „Himnarnir og jörðin eru full af dýrð þinni“. Kórinn syngur „Hósanna í upphæðum“. Bene- dictus (Blessaður sé sá) er hljóð- látur og fullur trúar. Agnus Dei (Guðs lamb) er lokakaflinn og samanstendur af inngangi hljóð- færanna sem notaður er einnig sem millispil milli þriggja undir- leikslausra kórþátta sem breytast hvert sinn. Kór Langholtskirkju, ásamt einsöngvurum og tvöföldum blásarakvintett, flyt- ur Messu Ígors Stravinskíjs í Langholtskirkju á föstudaginn langa kl. 17. Stjórnandinn Jón Stefánsson fjallar hér um tónskáldið og messuna. Höfundur er stjórnandi Kórs Langholtskirkju. IGOR Stravinskíj fæddist í Rúss- landi 1882 og lést í New York 1971. Hann hóf lögfræðinám í St. Pétursborg 1901 en varði tíma sín- um að mestu með Rimsky-Korsa- kov og gerðist nemandi hans í tón- smíðum 1903. Diaghilev, sem stofnaði og stjórnaði Rússneska ballettinum í París, uppgötvaði Stravinskíj og fékk hann til að semja ballettinn Eldfuglinn sem frumfluttur var 1910 og gerði Stravinskíj heimsfrægan. Í kjölfar- ið fylgdu Petrushka, Vorblótið og Les noces (Brúðkaupið, sem Kór Langholtskirkju mun flytja á Listahátíð í vor). Þessi verk skip- uðu Stravinskíj í þá stöðu, að hann er óumdeilanlega eitt merkasta tónskáld síðustu aldar. Hann starf- aði í mörg ár í Frakklandi og gerð- ist franskur ríkisborgari 1934. Síð- an flutti hann til Bandaríkjanna og varð bandarískur ríkisborgari 1945 og starfaði þar til dauðadags. Það var sagt um Stravinskíj að hann hefði hamskipti á nokkurra ára fresti. Þannig markar Messan, sem hann samdi á árunum 1944 – 48 í Kaliforníu, upphafið á seinasta skeiði tónsköpunar hans. Ólíkt flestum verkum hans, sem voru samin af ákveðnum tilefnum og eftir pöntun, samdi hann Messuna af innri þörf. Stravinskíj var mjög trúaður og tilheyrði rússnesku rétttrúnaðarkirkjunni. Hins vegar hafa tónskáld takmarkaða mögu- leika á að koma tilfinningum sín- um á framfæri í messu rétttrún- aðarkirkjunnar þar sem notkun hljóðfæra er bönnuð. Um 1942 eða 1943 komst hann yfir nokkrar messur Mozarts og eftir það skrif- aði hann: „Er ég spilaði í gegn þessa rococo-óperulegu krásir (sweets-of-sin), vissi ég að ég yrði að semja mína eigin Messu, en raunverulega Messu.“ Það sem hann meinar með „raunverulega“ er að hann vildi nota hið klassíska messuform sem hægt væri að nota í kirkjunni. Hljóðfæraskipunin er sparleg, tvöfaldur blásarakvintett, tvö óbó, englahorn og tvö fagott á móti tveim trompetum og þrem básúnum. Það er ljóst að Stravinskíj var ekki hrifinn af skrautlegum stíl Mozarts. Hans tónsmíð skyldi vera köld, ströng og háleit. Í viðtali eft- ir að hann lauk við messuna sagði hann: „Messan mín er ekki hugsuð Igor Stravinskíj og messan hans LISTIR 26 FIMMTUDAGUR 28. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ NORÐURÓP, félag um óperuflutn- ing, efnir til styrktartónleika í Safn- aðarheimili Keflavíkurkirkju föstu- daginn langa kl. 20.00 og í Salnum laugardag fyrir páska, 30. mars kl. 16.00. Óperuperlur er yfirskrift tón- leikanna en þar verða flutt atriði og aríur úr þekktum verkum óperu- bókmenntana, allt frá Mozart til Wagners. Flytjendur eru sópran- söngkonurnar Dagný Jónsdóttir og Elín Halldórsdóttir, Sigríður Aðal- steinsdóttir mezzósópran, Hrólfur Sæmundsson baritón og bassa- söngvararnir Jóhann Smári Sæv- arsson og Manfreð Lemke. Píanó- leikari er Ann Champert, en hún er tónlistarstjóri við ríkisóperuna í Sa- arbrücken í Þýskalandi auk þess sem hún starfar við Bastilluóperuna í París og á fleiri stöðum. Norðuróp stóð fyrir óperuhátíð í Reykjanesbæ síðasta sumar, þar sem óperurnar Gianni Schicchi og Z-Ástarsaga voru fluttar í Drátt- arbrautinni við smábátahöfnina. „Hálfgert bassakompaní“ Elín Halldórsdóttir sópransöng- kona segir styrktartónleikunum ætlað að standa undir eftirstöðvum kostnaðar við hátíðina í fyrra en einnig að renna stoðum undir starf- semi félagsins og fjármagna und- irbúningsvinnu að næstu stóru verkefnum félagsins, sumarið 2003. „Við verðum með tvær óperur á þeirri hátíð; það verður stórt verk- efni og við verðum í samvinnu við erlenda aðila og Ann Champert sem leikur með okkur núna tengist því. Hún er óperuþjálfari, sér- menntuð í að kenna söngvurum við óperur. Hlutverk hennar í Saar- brücken er að sjá til þess að allir kunni sitt hlutverk og syngi rétt samkvæmt hefðum og stílbrigðum. Við Jóhann Smári höfum bæði unn- ið með þessari konu, og hún hefur alveg sérstakt lag á því að ná því besta út úr hverri söngrödd fyrir sig. Hún hefur djúpan skilning á söngröddinni, og sér strax hvernig hver og ein rödd er, og er mjög flink við það að laða það besta fram í hverjum og einum. Það er upphefð fyrir okkur að fá hana til samstarfs við okkur.“ Fyrir hlé verða sungin óperuatriði í léttari kantinum, þar á meðal eftir Mozart, kvartett úr Fidelio og atriði úr óperum Ross- inis, en eftir hlé verða atriði úr frönskum óperum, Wagneraría og atriði úr óperum Verdis, segir Elín að hópurinn ætli að ljúka tónleik- unum með kvartett úr Don Carlo. Það vekur eftirtekt að enginn tenór er í hópnum sem syngur á styrkt- artónleikunum. „Við vorum búin að fá tenór með okkur, en hann forfallaðist, þannig að við ákváðum að vera bara ten- órlaus þar sem æfingar voru langt komnar. Það er alls ekki það að við höfum eitthvað á móti tenórum, þeir eru bara ekki á hverju strái og þetta æxlaðist svona núna. Annars má segja að Norðuróp sé hálfgert bassakompaní, við erum með sér- staklega fína bassa þótt við höfum auðvitað tenóra og aðrar raddir líka í miklum heiðri.“ Óperuperlur Norðuróps Morgunblaðið/Þorkell Jóhann Smári Sævarsson og Jónas Sen, sem aðstoðaði við æfingar, Dagný Jónsdóttir, Elín Halldórsdóttir og Sigríður Aðalsteinsdóttir. Á myndina vantar Hrólf Sæmundsson og Manfred Lemke, sem syngur með á tónleikunum í Reykjanesbæ, og píanóleikari hópsins, Ann Champert var ókomin til landsins þegar myndin var tekin. EINSÖNGVARAR á tónleikunum eru félagar í Kór Langholtskirkju, Sigríður Gröndal, sópran, María Mjöll Jónsdóttir, alt, Egill Árni Pálsson og Magnús Guðmundsson, tenórar, og Þorvaldur Þorvaldsson, bassi. Messan hefur aðeins einu sinni áður verið flutt hérlendis, en það var árið 1975 í febrúar í Há- teigskirkju af Kór tónlistarskólans en nemendur og kennarar skipuðu hljómsveitina og stjórnandi var Marteinn H. Friðriksson. Þeir sem skipa blásarasveitina nú eru Daði Kolbeinsson, óbó, Eydís Frans- dóttir, óbó, Peeter Tompkins, englahorn, Hafsteinn Guðmunds- son, fagott, Rúnar Vilbergsson, fagott, Eiríkur Örn Pálsson, tromp- et, Ásgeir Hermann Steingrímsson, trompet, Oddur Björnsson, básúna, Sigurður Þorbergsson, básúna, og David Bobroff, básúna. Seinna kórverkið á tónleikunum er mótettan Jesu, meine Freude (BWV 227) eftir J. S. Bach. Þar leikur Ágúst Ingi Ágústsson með á barokkorgel, þannig að verkið hljómar í réttri tónhæð. Þetta er lengsta mótetta Bachs og að lík- indum samin á mörgum árum og ekki er vitað hvenær Bach gekk frá henni í þessum ellefu þátta búningi. Textinn er sálmur Johanns Franks (1653), sex vers, en á milli eru fimm þættir byggðir á textum úr Róm- verjabréfinu. Verkið er mjög fjöl- breytt fyrir kórinn. Fimmraddaðir kórar, þríraddaður kvennakór, þrí- raddaður kór fyrir alt, tenór og bassa og fjórraddaður kór þar sem tenórinn er neðsta röddin. Milli verkanna leikur Lára Bryn- dís Eggertsdóttir á orgel sálm- forleikinn O Mensch, bewein’ dein’ Sünde groß (BWV 622) eftir J. S. Bach, en Lára er félagi í Kór Lang- holtskirkju. Henni var nýlega boðin innganga í orgeleinleikaradeildina við tónlistarháskólann í Pyteo í Sví- þjóð hjá Hans-Ola Ericsson. Fjölmenn sveit flytjenda Morgunblaðið/Árni Sæberg Kór Langholtskirkju og tvöfaldur blásarakvintett á æfingu í Langholtskirkju. Stjórnandi er Jón Stefánsson.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.