Morgunblaðið - 28.07.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 28. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 21/7 – 27/7
ERLENT
INNLENT

AUKINNAR bjartsýni
gætir á Austurlandi eftir
að viljayfirlýsing Alcoa,
ríkisstjórnarinnar og
Landsvirkjunar um bygg-
ingu álvers á Reyðarfirði
var undirrituð. Landi
hefur verið úthlutað til
nýbygginga á Reyðarfirði
og er stefnt að því að
byggja þar átta nýjar
íbúðir ef af byggingu ál-
vers verður.

TÓMAS Ingi Olrich
menntamálaráðherra hef-
ur vikið Þorfinni Ómars-
syni tímabundið úr emb-
ætti framkvæmdastjóra
Kvikmyndasjóðs vegna
alvarlegra athugasemda
Ríkisendurskoðunar við
bókhald sjóðsins og skil á
bókhaldsgögnum. Þor-
finnur segir að búið sé að
gera bragarbót á bók-
haldinu. Hann situr
áfram í úthlutunarnefnd
sjóðsins.

VEGNA verkefna-
skorts sjá Keflavíkur-
verktakar fram á að
þurfa að segja upp 70
iðnaðarmönnum.

Í TVEIMUR verðkönn-
unum sem Morgunblaðið
gerði í vikunni var vöru-
verð lægst hjá Bónusi en
næstlægst hjá versluninni
Europris.

ÍSLAND er í 7. sæti á
lista Þróunarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna í ár-
legri skýrslu um lífsgæði
þjóða heimsins.

SIV Friðleifsdóttir um-
hverfisráðherra hefur
undirritað friðlýsingu
Árnahellis í Leitahrauni,
sem þykir einn merkasti
hraunhellir jarðarinnar.
Heildarskuldir Norður-
ljósa um 7,6 milljarðar
ÍSLANDSBANKI hefur fallið frá því
að höfða mál á hendur Norðurljósum
vegna 60 milljóna króna gjaldfallins
víxils. Landsbankinn hefur sömuleiðis
hætt innheimtuaðgerðum vegna 19
skuldabréfa eftir að bréfunum var
komið í skil. Búnaðarbankinn hefur
gjaldfellt 350 milljóna króna lán fyrir-
tækisins. Heildarskuldir Norðurljósa
nema um 7,6 milljörðum að sögn Sig-
urðar G. Guðjónssonar, forstjóra Norð-
urljósa.
Sigurður hefur ákveðið að höfða
meiðyrðamál á hendur Árna Tómas-
syni, bankastjóra Búnaðarbankans, og/
eða DV vegna ummæla Árna í DV um
að Sigurður hefði leynt bankann upp-
lýsingum um sambankalán.
Bankaráð Búnaðarbankans segir að
upplýsingar um lánastöðu Norðurljósa
hafi ekki komið frá bankanum. Bank-
inn hafi ekki átt samráð við samkeppn-
isaðila Norðurljósa um að beita aðstöðu
sinni til að knýja fram gjaldþrot félags-
ins.
Fimm hafa áhuga á
hlut í ríkisbönkunum
FRAMKVÆMDANEFND um einka-
væðingu bárust tilkynningar frá fimm
aðilum um áhuga á kaupum á hlut rík-
isins í Landsbankanum og Búnaðar-
bankanum.
Björgólfur Thor Björgólfsson,
Magnús Þorsteinsson og Björgólfur
Guðmundsson staðfestu fyrri áhuga.
Þórður Magnússon sendi inn tilkynn-
ingu fyrir hönd fjárfesta, m.a. núver-
andi hluthafa í Búnaðarbanka.
Þriðji aðilinn er eignarhaldsfélögin
Andvaka og Samvinnutryggingar,
Fiskiðjan Skagfirðingur, Ker hf.,
Kaupfélag Skagfirðinga svf., Samskip
hf. og Samvinnulífeyrissjóðurinn. Þá
hefur Íslandsbanki áhuga og Fjárfest-
ingarfélagið Kaldbakur.
SHIMON Peres, utanríkisráðherra
Ísraels, sagði á miðvikudag að Ísr-
aelsher hefðu orðið á mistök með því
að varpa sprengju á byggingu í Gaza-
borg sl. mánudag en fimmtán féllu í
árásinni, þ.m.t. níu börn. Tilgangur
árásarinnar hafði verið að ráða Salah
Shehade, einum helsta leiðtoga Ha-
mas-samtakanna, bana.
George W. Bush Bandaríkjaforseti
og Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, voru meðal
þeirra sem gagnrýndu árás Ísraela.
Palestínumenn sökuðu Ísraela hins
vegar um að hafa ætlað að spilla vilj-
andi fyrir friðarviðræðum sem vonir
höfðu staðið til að yrði senn hægt að
koma á koppinn. Herma fregnir að Ar-
iel Sharon, forsætisráðherra Ísraels,
hafi sjálfur veitt samþykki fyrir árás-
inni og að hann hafi eftir árásina óskað
ísraelska hernum til hamingju með
„eina best heppnuðu aðgerð“ hans.
Öfgahópar Palestínumanna hafa
heitið því að hefna dauða Shehade.
Miklar sveiflur
á mörkuðum
GENGI hlutabréfa á fjármálamörkuð-
um var mjög sveiflukennt í vikunni. Á
mánudag varð mikil lækkun í kjölfar
frétta um gjaldþrot bandaríska fjar-
skiptarisans WorldCom, en gjaldþrot-
ið er það stærsta í sögu Bandaríkj-
anna. Sögðu sérfræðingar þá að
svartsýni hefði ekki verið meiri á
mörkuðunum í 40 ár.
Féll FTSE-vísitalan í London um
tæp 5% á mánudag og hafði þá lækkað
um 26% á rétt rúmum tveimur mán-
uðum. Á Wall Street fór Dow Jones
niður fyrir 8.000 punkta í fyrsta sinn
síðan í október 1998, lækkaði um 3%.
Áfram varð verðlækkun á þriðjudag
en á miðvikudag tóku markaðir nokk-
uð við sér að nýju og hækkaði Dow
Jones-vísitalan t.a.m. um 6,4%.
Árás Ísraela
fordæmd
TILKYNNT var í vik-
unni að Brasilíumaðurinn
Sergio Vieira de Mello
myndi taka við af Mary
Robinson, fyrrverandi
forseta Írlands, sem fram-
kvæmdastjóri Mannrétt-
indastofnunar Sameinuðu
þjóðanna.

HELSINKI-samtökin,
sem eru alþjóðleg mann-
réttindasamtök, saka
rússneska herinn um að
myrða allt að áttatíu
Tsjetsjena í hverjum mán-
uði. Er leitt að því líkum
að um skipulögð morð á
ungum karlmönnum sé að
ræða.

JÓHANNES Páll páfi
heimsótti Toronto í Kan-
ada í vikunni en þar stóð
yfir ungmennafundur
kaþólskra [e. World
Youth Day]. Frá Kanada
heldur hinn heilsulitli páfi
til Mexíkó og Gvatemala.

BANDARÍSKIR vís-
indamenn hafa fundið
loftstein sem hugsanlegt
er að lendi á jörðinni árið
2019.

ZACARIAS Moussaoui,
eini maðurinn sem ákærð-
ur hefur verið í tengslum
við árásina á World
Trade Center 11. sept-
ember sl., lýsti sig á
fimmtudag saklausan af
öllum ákærum fyrir alrík-
isrétti í Bandaríkjunum.

VIÐSKIPTAEFTIR-
LITSNEFND Bandaríkj-
anna hefur hafið rann-
sókn á reikningsskilum
America Online, netdeild-
ar fjölmiðlarisans AOL
Time Warner. Hugsanleg
lögbrot tólf banka eru nú
einnig rannsökuð.
HALLDÓR Jón Kristjánsson,
bankastjóri Landsbankans, vísar á
bug allri gagnrýni á málsmeðferð
bankans sem kom fram í viðtali við
Sigurð G. Guðjónsson, forstjóra
Norðurljósa, í Morgunblaðinu í
gær. Þar sagði Sigurður að Lands-
bankinn hefði neitað að koma á
fund með fulltrúum erlendra
lánardrottna Norðurljósa í London
í vor og að kröfur bankans á hend-
ur Norðurljósum væru ekki í takt
við það sem fulltrúar erlendu
bankanna telja að þurfi að gera.
Halldór Jón tekur það skýrt
fram að hann sé bundinn af banka-
leynd og bankinn leggi mikla
áherslu á að virða þá leynd að öllu
leyti. Þótt viðskiptavinir bankans
kjósi að gera viðskipti sín við
bankann að opinberu umræðuefni
tjái bankinn sig ekki um málefni
viðskiptavinanna.
Aðspurður hvort Landsbankinn
hafi verið ófáanlegur til að tala við
Norðurljós og setjast að samn-
ingaborðinu segir Halldór það öll-
um ljóst að ekki sé tilefni til funda
þegar grunnsjónarmið aðila fari
ekki saman. Almennt segir hann,
án skírskotunar til ákveðinna fyr-
irtækja, að árásir viðskiptavina á
fjármálafyrirtæki í fjölmiðlum séu
ekki til þess fallnar að auðvelda
samskipti þeirra á milli.
Hann segir að viðskiptavinir
banka reyni öðru hvoru að sveigja
afstöðu fjármálafyrirtækjanna,
annaðhvort með hótunum um að
gera tiltekin samskipti að umfjöll-
unarefni í fjölmiðlum eða þá með
því að gera samskiptin opinber og
gagnrýna fjármálafyrirtækin vit-
andi að þau geta ekki svarað fyrir
sig á sama vettvangi.
Árásir til þess eins fallnar að
spilla fyrir viðskiptavild
„Þessar tilraunir eru í raun og
veru algjörlega tilgangslausar því
að fjármálafyrirtækin starfa eftir
mjög ákveðnum lögum og reglum
og ákvarðanir eru byggðar á fag-
legum og hlutlægum sjónarmiðum.
Slíkar hótanir eru ekki til þess
fallnar að sveigja eða beygja af-
stöðu fjármálafyrirtækis. Ég held
þær geti bara gert það eitt að
spilla fyrir viðskiptavild og
minnka, og í sumum tilfellum
draga algjörlega úr, áhuga fjár-
málafyrirtækja á viðskiptum við
slíka aðila. Ég held að það sé ótrú-
legt vanmat að sú hegðun geti haft
jákvæð áhrif á samskipti við við-
komandi fjármálafyrirtæki,“ segir
Halldór Jón.
Hann segir ljóst að almennt snú-
ist viðræður um fjármálalega end-
urskipulagningu um þrennt. Í
fyrsta lagi er það krafan um að
borgað sé inn nýtt hlutafé eða
eignir seldar, eða blanda af hvoru
tveggja. Þannig verði eigið fé
styrkt og jafnframt verði réttur
eigenda til að taka fé út úr fyrir-
tækinu meðan verið er að vinna að
endurfjármögnuninni takmarkað-
ur. Í öðru lagi sé gripið til aðgerða
til þess að lækka kostnað og bæta
tekjumyndun fyrirtækisins. Þá eru
skorin niður öll útgjöld sem ekki
leiða til beinnar tekjumyndunar,
þar með taldar greiðslur til eig-
enda ef einhverjar slíkar eru fyrir
hendi. Í þriðja lagi segir Halldór
að samið sé um lengingu lána eða
umbreytingu á lánaskilmálum til
að reyna að auka líkur á að fyr-
irtækið geti endurgreitt skuldir
sínar. Í einstaka tilvikum fallist
lánastofnanir á að umbreyta hluta
lána sinna í hlutafé. Það sé yfir-
leitt algjört þrautaúrræði því flest-
um bönkum sé illa við að vera
bæði eigendur og lánveitendur
sama fyrirtækis.
Ósanngjarnt að leggja megin-
þunga á fjármálafyrirtæki
Halldór segir að viðræðurnar
gangi út á að finna eðlilegt jafn-
vægi milli þess sem eigendur gera
með aðgerðum innan fyrirtækisins
og innborgun á nýju eigin fé og
þess sem lánveitendur gera varð-
andi umbreytingu á lánaskilmálum
eða jafnvel umbreytingu lána í
hlutafé. „Fjármálafyrirtækin
leggja auðvitað aðaláhersluna á
það í öllum þessum tilvikum að það
eru eigendurnir sem bera megin-
ábyrgð á rekstri fyrirtækjanna.
Því ætlast fjármálafyrirtækin til
þess að meginþunginn af aðgerð-
um við endurskipulagningu sé hjá
eigendum. Það er alveg augljóst að
áform um endurskipulagningu til-
tekins fyrirtækis sem leggja
meginþunga á fjármálafyrirtækin
eru í raun óraunhæf og ósann-
gjörn. Ég segi það almennum orð-
um aftur að hafi eigendur í slíkum
tilvikum ekki fjárhagslega getu
eða vilja til þess að leggja fyr-
irtækjum í erfiðleikum til nægilegt
nýtt eigið fé er það vandamál eig-
endanna. Það eru eigendurnir sem
taka afstöðu til þess að þeir hafi
ekki getu og vilja til að gera þetta
og víkja þá frá fyrirtækinu. Ég get
einnig sagt í slíkum tilvikum að
langvarandi tilraunir til að knýja
fram óraunhæfar fyriráætlanir af
hálfu eigendanna gera það eitt að
spilla fyrir rekstrinum og rekstr-
arhorfum og skapa starfsfólki,
birgjum og lánardrottnum óöryggi
og óvissu,“ segir Halldór Jón.
Aðspurður segir Halldór að
hann geti ekki tjáð sig um hvort sú
ákvörðun Landsbankans í liðinni
viku að falla frá gjaldfellingu
skuldabréfalána sé vísbending um
breytta afstöðu bankans í málefn-
um Norðurljósa. Þær skuldir
skipti engu máli í hinu stóra sam-
hengi.
Augljóst hvar sanngirnin í
viðræðunum liggur
Í viðtalinu sagði Sigurður G.
Guðjónsson að heildarskuldir
Norðurljósa væru um 7,6 milljarð-
ar króna og félagið gæti staðið
undir fjögurra milljarða króna
skuldum. Sagði hann að Norður-
ljós hefðu lagt til að gamla hluta-
féð, tæplega 1,7 milljarðar króna,
yrði skrifað niður í 20%. Hluthaf-
arnir vildu koma inn með 600
milljónir króna í nýju hlutafé og
halda meirihlutaeign sinni. Lán-
veitendur ættu hins vegar að
breyta 3 milljörðum í 30% eign í
félaginu.
Halldór Jón vill hvorki staðfesta
þessar tölur né neita þeim. „En ef
við notum tölurnar sem hann gefur
upp í dæmaskyni sjá allir hvar
sanngirnin liggur í þessum viðræð-
um,“ segir hann.
Halldór J. Kristjánsson, bankastjóri Landsbankans, vísar
gagnrýni forstjóra Norðurljósa algerlega á bug
Ekki tilefni til funda
þegar grunnsjónar-
mið fara ekki saman
Halldór J. Kristjánsson, bankastjóri Landsbank-
ans, segir að við endurskipulagningu og fjár-
mögnun fyrirtækja sé óraunhæft og ósanngjarnt
að leggja meginþunga aðgerðanna á fjármála-
fyrirtækin. Tilraunir til að knýja fram óraunhæfar
fyrirætlanir spilli fyrir rekstri og skapi starfsfólki,
birgjum og lánardrottnum óöryggi og óvissu.
Halldór J. Kristjánsson
nina@mbl.is
SKIPULAGSSTOFNUN hefur haf-
ið athugun á mati á umhverfisáhrif-
um snjóflóðavarna á Siglufirði. Línu-
hönnun hf. vann að gerð skýrslu um
mat á umhverfisáhrifum fyrir Siglu-
fjarðarkaupstað og samkvæmt
skýrslunni er markmið fram-
kvæmdanna að tryggja öryggi íbúa á
snjóflóðahættusvæði til jafns við
öryggi annarra bæjarbúa.
Stór hluti byggðar á Siglufirði
telst á snjóflóðahættusvæði, sam-
kvæmt matsskýrslu. Talið er nauð-
synlegt að koma upp auknum snjó-
flóðavörnum í bænum, það er fyrir
miðhluta og nyrðri hluta bæjarins.
Fyrirhuguð er bygging fimm þver-
garða og eins leiðigarðs og einnig
verði sett upptakastoðvirki í
klettana ofan bæjarins. Reiknað hef-
ur verið út að ódýrara sé að byggja
varnargarða en að kaupa húsin sem
eru á hættusvæði. Heildarkostnaður
við verkið er áætlaður um 1,5 til 2
milljarðar króna. Gert er ráð fyrir að
framkvæmdir hefjist árið 2003 og
þeim ljúki árið 2010.
Helstu umhverfisáhrif fram-
kvæmdanna eru talin vera sjónræns
eðlis.
Varnargarðar
við Siglufjörð