Morgunblaðið - 28.07.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 28. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Nýstofnað Dáleiðslufélag Íslands
Að læknast með
dáleiðslu
Dáleiðsla er mörgumkunnug semskemmtiatriði eða
töfrabrögð. Hins vegar er
sú hlið dáleiðslunnar sem
snýr að lækningum og
meðferð landsmönnum síð-
ur kunnug. Til þess að auka
þekkingu á dáleiðslu sem
lækningaaðferð stofnaði
hópur fólks úr heilbrigðis-
geiranum Dáleiðslufélag
Íslands. Morgunblaðið
ræddi við Ingólf Sveinsson,
formann félagsins, um dá-
leiðslu.
– Hvenær var félagið
stofnað?
„Það var stofnað vorið
2001 og eru félagar um 40.
Tilgangur þess er að bæta
meðferð í lækningum og
stuðla að notkun dáleiðslu í með-
ferð. Einnig viljum við að dáleiðsla
sé eingöngu notuð af vel menntuðu
fagfólki í heilbrigðisstéttum.
Formleg stofnun félagsins á sér
forsögu. Jakob V. Jónasson geð-
læknir, sem nú er hættur störfum,
kynntist dáleiðslu í Þýskalandi að
loknu námi. Honum þótti dáleiðsl-
an máttug aðferð og hélt áhuga á
henni vakandi með því að stunda
hana sjálfur og kynna læknanem-
um.“
– Jakob hefur verið frumkvöðull
á þessu sviði.
„Já, á efri árum fór hann að
halda námskeið, leiðbeina geð-
læknum, sálfræðingum og öðru
heilbrigðisstarfsfólki í notkun dá-
leiðslu. Hann lagði áherslu á að
kenna slökun vel en vellíðan slök-
unar er ein algengasta innleiðsla í
dáleiðsluástand. Kennslan nýttist
mjög vel. Áhuginn óx og mörg
okkar fóru út í heim að læra meira.
Í Dáleiðslufélagi Íslands eru, auk
sálfræðinga og geðlækna, heimilis-
læknar, félagsráðgjafar, hjúkrun-
arfræðingar, iðjuþjálfar og fleiri.“
– Hvað er dáleiðsla?
„Dáleiðsla eða hypnosis er ekki
svefn, þótt erlenda nafnið „hyp-
nos“ (= svefn) bendi til þess, held-
ur er hún breytt ástand vitundar
þar sem hugurinn er virkur og
næmur fyrir upplýsingum að inn-
an sem utan. Þetta næmi auðveld-
ar mjög nám, það er að tileinka sér
nýja reynslu eða nýja sýn. Við not-
um gjarnan orðið leiðsla eða
„trans“ um það sálarástand og við
það kannast allir. Þegar staðið er á
heiðarbrún og horft yfir, þá ef til
vill upplifir maður augnablik sem
aldrei gleymist. Hugurinn starfar
og lærir afskaplega hratt í svona
leiðslu. Þetta köllum við sjálfvirka
dáleiðslu. Sterk „neikvæð“ reynsla
getur einnig framkallað sjálfvirka
„neikvæða“ dáleiðslu, til dæmis
náttúruhamfarir, ofbeldi eða ofsa-
hræðsla. Það er reynsla sem fest-
ist og getur síðar valdið áfalls-
streitu, endurtekið efni sem erfitt
getur verið að losna við nema með
jákvæðri dáleiðslu.
– Hvernig fer dáleiðslan fram?
„Sá sem kann til verka getur
hjálpað fólki í trans eða leiðslu. Til
þess er oft notuð slökun og flestir
lygna augum. Þá er
verkefnið að sannfæra
sjúkling um að hann
geti yfirunnið hræðslu
sína og vanlíðan, hvort
sem vandinn var próf-
kvíði, flughræðsla eða endurminn-
ing neikvæðrar reynslu. Í því ör-
yggisástandi sem leiðslan er er
hægt að fara með sjúklingnum yfir
vandamálið, gefa honum hug-
myndir eða leyfa sjúklingnum að
leysa það með eigin aðferðum.
Sjúklingurinn er þá beðinn um að
finna sína eigin lausn á vandanum
og nota reynslu sína til þess. Sjúk-
lingur vaknar auðveldlega eftir dá-
svefninn, ýmist sjálfkrafa eða þeg-
ar hann er beðinn um það, og
getur verið ringlaður í smástund,
og minningin um leiðsluástandið
er líkust draumi. Tala má um
endurinnrömmun á minningu sem
valdið hefur streitu og hræðslu.
Sjúklingurinn leiðréttir minn-
inguna í raun sjálfur.“
– Hvernig kynntist þú dáleiðslu
af eigin raun?
„Það var á námsþingi í Banda-
ríkjunum árið 1992. Þar sá ég
Michael Yapko, sálfræðing og dá-
leiðara, vinna í fyrsta sinn. Ég sá
strax að svona mann þyrftum við
að fá til Íslands að kynna dá-
leiðslumeðferð. Við höfum fengið
Yapko til Íslands þrisvar sinnum
til að halda námskeið.“
– Hvernig kemur dáleiðslan inn
í meðferðina?
„Dáleiðslan er kjörin fyrir þá
sem vilja taka ábyrgð á heilsu
sinni, læra nýjar leiðir en sætta sig
ekki eingöngu við pillurnar. Lyfin
sem gefin eru við hinum ýmsu sál-
arkvillum eru stundum einungis til
þess að deyfa veikindin án þess að
lausn náist. Þegar verst gegnir
finnst mér lækning sálarkvilla með
lyfjum einvörðungu vera á dýra-
lækningaplani. Lyf, þótt oft séu
þau góð, kenna oftast lítið. Góð við-
talsmeðferð, þar með
talin dáleiðsla, stórbæt-
ir árangur lyfjameð-
ferðar. “
– Er dáleiðsla notuð
annars staðar?
„Já, til dæmis í íþróttum má sjá
fyrirmynd góðrar dáleiðslu. Þar
má sjá hvernig íþróttamenn nota
reynslu sína til þess að byggja sig
upp. Á sama hátt byggist góð
vinna í endurhæfingu alltaf á
stefnu og framtíðarsýn sjúklings
varðandi mögulegan árangur. Dá-
leiðsla getur hjálpað þarna til með
því að skýra þessa sýn, auka von
og þar með virkni sjúklingsins.“
Ingólfur Sveinsson

Ingólfur S. Sveinsson fæddist
á Barðsnesi við Norðfjörð árið
1939. Lauk stúdentsprófi frá
MA 1959, kandidatsprófi í lækn-
isfræði frá HÍ 1966. Framhalds-
nám við Cleveland Clinic
Educational Foundation, Ohio,
Bandaríkjunum; í lyflæknis-
fræði 1970–1971 og í geðlæknis-
fræði við sömu stofnun 1971–
1974. Einnig stundaði hann nám
í sálfræði við Gestalt-stofnunina
í Cleveland. Hann hefur starfað
við ríkisspítalana frá árinu 1974
og verið ráðgefandi geðlæknir
við Reykjalund sama tíma.
Hann hefur rekið eigin lækn-
ingastofu frá árinu 1982.
Ingólfur á þrjú börn frá fyrra
hjónabandi. Hann er kvæntur
Bryndísi Berg hjúkrunarfræð-
ingi og börn þeirra eru Stein-
arr og Vala Sigríður.
Dáleiðslan
leiðir sjúkling
til lausnar
Það er tímanna tákn að þrír miklir stjórnmálaleiðtogar skuli nú sitja í sama sand-
kassanum og moka í sömu fötuna.
SPORTHÚSIÐ, alhliða heilsurækt-
arstöð í Kópavogi, verður opnað 24.
ágúst næstkomandi. Sævar Pét-
ursson, framkvæmdastjóri Sport-
hússins, segir að undirbúningur sé
á áætlun. Fimmtíu iðnaðarmenn
vinni hörðum höndum við að inn-
rétta bygginguna og laga umhverf-
ið. Auk Sævars er Páll Kristjánsson
framkvæmdastjóri miðstöðv-
arinnar, en Linda Pétursdóttir, eig-
andi Baðhússins, er kynningar-
fulltrúi.
Að sögn aðstandenda verður
stöðin langstærsta líkamsræktar-
stöð á Norðurlöndum, með gólfflöt
upp á 6.000 fermetra. Gamla Tenn-
ishöllin í Kópavogi verður nýtt und-
ir stöðina, en auk þess er verið að
byggja tengibyggingu, þar sem
gengið verður inn í heilsuræktina,
og þar verða einnig skrifstofur og
móttaka.
Þjónar 15.000 manns
Ráð er fyrir því gert að íþrótta-
höllin muni geta þjónað um 15.000
manns, en í henni verður aðstaða til
margs konar íþróttaiðkunar. Auk
aðstöðu til hefðbundinnar líkams-
ræktar verður þar m.a. knatt-
spyrnuvöllur með vönduðu gervi-
grasi, aðstaða til iðkunar, þolfimi,
hnefaleika, skvass, körfubolta,
tennis, badmintons, golfs og jóga.
Einnig verða þar verslun og veit-
ingastaður, auk þess sem boðið
verður upp á sjúkraþjálfun.
Meðal helstu nýjunga verður full-
kominn tækjasalur, sem stýrt verð-
ur með nýjustu tölvutækni. Iðk-
endur fá svokallaðan tölvulykil,
sem veitir þeim aðgang að stöðinni
og einstökum tækjum. Þjálfari vel-
ur ákveðna þjálfunardagskrá fyrir
viðkomandi, sem notar lykilinn við
hverja æfingu. Þá birtast fyrirmæli
á tölvuskjá við tækið; hversu hratt á
að fara eða hversu þung lóðin eiga
að vera.
Allar upplýsingar
um notandann í tölvu
Allar upplýsingar um iðkandann
eru svo geymdar á tölvukerfi og
getur hann því skoðað frammistöðu
sína, ásamt þjálfaranum. Sævar
Pétursson segir að þegar hafi verið
gerður samningur við KR um þessa
þjónustu fyrir allt afreksfólk félags-
ins.
Þá verða tveir golfhermar í hús-
inu, en í þeim verður svipað tölvu-
kerfi, sem fylgist með frammistöðu
iðkandans.
Linda Pétursdóttir segir að sér-
staða miðstöðvarinnar felist í fjöl-
breytninni. „Hér verður hægt að
stunda nánast allar íþróttir og allir
ættu að geta fundið eitthvað við sitt
hæfi; ungir sem aldnir; knatt-
spyrnuáhugamenn jafnt og tennis-
iðkendur; körfuknattleiksmenn
sem og hnefaleikamenn,“ segir hún.
Heildarkostnaður við fram-
kvæmdina nemur rúmum 200 millj-
ónum króna.
6.000 fermetra heilsuræktarstöð rís í Kópavogi
Tæpur
mánuður
í vígslu
Sport-
hússins
Morgunblaðið/Arnaldur
Unnið er hörðum höndum að frágangi íþróttamiðstöðvarinnar.
Páll Kristjánsson, til vinstri, og Sævar Pétursson framkvæmdastjórar
Sporthússins. Á milli þeirra er Linda Pétursdóttir, kynningarfulltrúi.