Morgunblaðið - 20.12.2002, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ENGINN Íslendingur hefur lagt
sig jafnmikið fram um að skrifa um
hagfræði og efnahagsmál fyrir al-
menning og Þorvaldur Gylfason,
prófessor í Háskóla Íslands. Undan-
farin tólf ár hefur hann sent frá sér
átta bækur um efnið á íslensku, flest-
ar greinasöfn. Auk þess hefur hann
skrifað nokkrar bækur sem gefnar
hafa verið út á öðrum tungumálum
og fjölda fræðigreina sem ekki eru
ætlaðar almenningi.
Síðasta bókin kom út í lok síðasta
árs og nefnist Framtíðin er annað
land. Eins og hann hefur oft gert áð-
ur með góðum árangri byggir Þor-
valdur bókina á greinum sem hann
hefur þegar birt á ýmsum vettvangi,
flestar í vikuritinu Vísbendingu,
nokkrar í Morgunblaðinu og aðrar
annars staðar. Þótt greinarnar séu í
nokkrum tilfellum aðeins endur-
skoðaðar frá upphaflegri gerð eða
með nýjum athugasemdum ættu
dyggir lesendur Þorvaldar því að
hafa séð flest áður. Fyrir þá er þó
óneitanlega fengur að því að grein-
unum sé safnað saman á þennan
hátt.
Að vanda kemur Þorvaldur víða
við og textinn er skýr, lipur og
skemmtilegur. Það þarf enga sér-
þekkingu á hagfræði til að halda
þræðinum þótt óneitanlega sé text-
inn miðaður við þá sem fylgjast vel
með þjóðfélagsum-
ræðu. Í örfáum grein-
anna notar Þorvaldur
tölfræðihugtök sem
ekki eru öllum töm en
það ætti ekki að koma í
veg fyrir að óvanir les-
endur geti fylgt rök-
semdafærslunni.
Þorvaldur hefur ekki
legið á skoðunum sín-
um í sjávarútvegsmál-
um. Það þarf því ekki
að koma neinum á
óvart að hér færir hann
ýmis rök fyrir þeim. Þá
ræðir hann um aðild Ís-
lands að Evrópusam-
bandinu, krónuna og evruna, hag-
vöxt og sérstaklega gildi menntunar
fyrir hann og margt fleira. Einna
skemmtilegastar eru hugrenningar
Þorvaldar um það sem hann kallar
opingáttarmenn og innilokunar-
menn. Hann telur þá skiptingu mun
gagnlegri til að skilja stjórnmál sam-
tímans en hefðbundna skiptingu í
hægri og vinstri. Sjálfur er Þorvald-
ur eindreginn opingáttarmaður.
Þegar bókin var gefin út voru
horfur í efnahagsmálum tvísýnar og
gengi krónunnar hríðlækkaði síðari
hluta ársins 2000 og allt árið 2001.
Þorvaldur ræðir nokkuð um þessa
lækkun og telur hana hafa verið
óhjákvæmilega í ljósi viðskiptahalla
áranna á undan, mikillar erlendrar
skuldasöfnunar og lítils gjaldeyris-
forða. Síðan þetta var skrifað hefur
þessi gengislækkun nær öll gengið
til baka, þvert ofan í spár flestra hag-
fræðinga. Þetta sýnir ágætlega hve
erfitt er að sjá fyrir
skammtímasveiflur í
gengi gjaldmiðla og
raunar verð á ýmsum
mörkuðum, t.d. hluta-
bréfamörkuðum.
Sveiflur í gengi og
verði eru í mörgum til-
fellum mun meiri en
hægt er að skýra með
trúverðugum hætti
með vísan til breytinga
á raunstærðum efna-
hagslífsins. Það er eitt
af þeim verkefnum
sem hagfræðingum um
heim allan hefur geng-
ið verst að leysa.
Hagfræðin hefur þróað mörg
ágæt tæki til að greina jafnvægi á
mörkuðum en skilningur á mörkuð-
um sem ekki virðast í jafnvægi er
mun minni.
Undanfarin ár hefur skilningur
hagfræðinga á eðli hagvaxtar hins
vegar aukist til muna. Einkum er nú
meira vitað en áður um það hvað
ræður hagvexti til langs tíma þótt
enn sé erfitt að spá af nákvæmni
hagvexti næstu misseri. Einn af sex
hlutum bókarinnar fjallar sérstak-
lega um hagvöxt en auk þess er það
viðfangsefni alltaf nálægt í hinum
hlutum bókarinnar. Þorvaldur hefur
mjög sinnt rannsóknum á hagvexti.
Því er sérstakur fengur að því að
hann útskýri niðurstöður sínar og
annarra fræðimanna um eðli og for-
sendur hagvaxtar fyrir almenningi
og stjórnmálamönnum.
Framtíðarland
opingáttarmanns
BÆKUR
Efnahagsmál
eftir Þorvald Gylfason. Reykjavík, Há-
skólaútgáfan. 368 bls. 2001.
FRAMTÍÐIN ER ANNAÐ LAND
Þorvaldur Gylfason
Gylfi Magnússon
Árni Bartels opnar málverkasýn-
ingu í Hlíðarsmára 11 í Kópavogi kl.
19. Yfirskrift sýningarinnar er
„Mitt eigið flugu óm“ og eru verkin
afstrakt málverk.
Sýningin verður opin á morgun og
sunnudag kl. 12–17 og mánudag kl.
15–18.
Eftir áramót verður sýningin opin
eftir atvikum.
Í DAG

Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Hafnarborg
Þremur sýningum lýkur á sunnu-
dag: Samsýningunum Samspil og
Sambönd og sýning á frummyndum
Brians Pilkingtons úr bókinni Jólin
okkar í kaffistofunni.
Leiðsögn verður um sýninguna
Samspil kl. 15 á sunnudag.
Sýningum lýkur
JÓLASÖNGVAR Kórs Langholts-
kirkju verða haldnir í tuttugasta og
fjórða sinn nú um helgina. Fyrstu
tónleikarnir verða í kvöld kl. 23;
aðrir annað kvöld kl. 23 og þeir
þriðju á sunnudagskvöld kl. 20. Auk
Kórs Langholtskirkju syngur Grad-
ualekór Langholtskirkju á tónleik-
unum. Kórstjóri beggja kóranna er
Jón Stefánsson, og segir hann langt
í frá að Kór Langholtskirkju sé orð-
inn þreyttur á Jólasöngvum, þótt
þeir hafi verið sungnir í tæpan ald-
arfjórðung. „Alls ekki. Fólk hlakkar
til Jólasöngvanna á hverju ári, því
það er mikil stemmning yfir þeim.
Kórfélagar sem hafa áður sungið
með kórnum, en eru hættir, koma
til að syngja með á Jólasöngvum;
þetta er fólk sem hefur ekki lengur
tækifæri til að syngja með kórnum
vegna anna, en kemur og æfir með
fyrir Jólasöngvana og vill alls ekki
missa af þeim, og það segir sína
sögu.“ Jón segir það athyglisvert
hve vel tónleikar á aðventu eru sótt-
ir, þegar halda mætti að fólk væri
upptekið við jólaannir. „Ég vona að
skýringin sé sú að fólk átti sig á því
hve mikils virði það er að losa sig
aðeins frá amstrinu og eiga fallega
og notalega stund. Þegar við vorum
að byrja á þessu fyrir tuttugu og
fjórum árum, voru þetta nánast
einu tónleikarnir af þessum toga. Í
dag er næstum hver einasti kór
með aðventutónleika, og það er alls
staðar fullt út úr dyrum. Það virðist
vera endalaus þörf hjá fólki fyrir að
eiga svona stundir – sem betur fer.“
Fyrstu Jólasöngvarnir voru
haldnir í Landakotskirkju 1978 og
var það í raun í fyrsta skipti sem
slíkir tónleikar voru haldnir. Fyrstu
tónleikarnir í Langholtskirkju voru
haldnir í kirkjuskipinu 1980 áður en
gler var komið í kirkjuna, í tíu stiga
frosti og ganga í minningunni undir
heitinu „vettlingatónleikarnir“. Þá
skapaðist sú hefð að gefa tónleika-
gestum súkkulaði í hléi til að hlýja
sér.
Einsöngvarar verða Ólafur
Kjartan Sigurðarson og Ólöf Kol-
brún Harðardóttir. Einnig koma
fram einsöngvarar úr röðum kór-
félaga: Halldór Torfason úr Kór
Langholtskirkju og Ragnheiður
Helgadóttir og Þóra Sif Friðriks-
dóttir úr Gradualekórnum. Hljóð-
færaleikarar eru Bernharður Wilk-
inson og Hallfríður Ólafsdóttir
flautuleikarar, Hafsteinn Guð-
mundsson fagottleikari, Monika
Abendroth hörpuleikari, Jón Sig-
urðsson bassaleikari, Guðmundur
Sigurðsson orgelleikari, Kjartan
Valdemarsson píanóleikari og Pétur
Grétarsson slagverksleikari.
Á efnisskránni er meðal annars
Gaudete eftir Anders Öhrwall.
Verkið er byggt upp á jólasálmum
úr Piae Cantiones sem er elsta
sænska sálmabókin, frá 1582. Meðal
sálmalaganna eru In dulce jubilo,
Það aldin út er sprungið og Syngið
Guði sæta dýrð. Lögin mynda nokk-
urs konar svítu og útsetningar
Öhrwall gerðar af þeim frumleik og
snilld sem honum einum er lagið.
Ólafur Kjartan syngur meðal ann-
ars lag afa síns, Jóns Sigurðssonar,
við texta ömmu hans, Jóhönnu G.
Erlingsson, Jólin alls staðar. Út-
setninguna gerði Jón sérstaklega
fyrir Jólasöngvana. Einnig syngur
hann jólalag Peters Corneliusar,
Konungarnir þrír, við textaþýðingu
ömmu sinnar þar sem undirleikur-
inn er sálmalagið Sjá morgun-
stjarnan blikar blíð. Ólöf Kolbrún
syngur meðal annars Ave María
eftir Sigvalda Kaldalóns og Ó, helga
nótt eftir Adolpe Adam.
Kór Langholtskirkju syngur
meðal annars syrpu af jólalögum
sem útsett eru af Magnúsi Ingi-
marssyni fyrir kórinn þar sem
Kjartan Valdemarsson, Pétur Grét-
arsson og Jón Sigurðsson sjá um
létta jasssveiflu.
Jólasöngvar Kórs Langholtskirkju
Morgunblaðið/Sverrir
Kór Langholtskirkju á æfingu fyrir Jólasöngva um helgina.
Endalaus
þörf fyrir
svona stundir
TÓNLEIKAR til styrktar innan-
landsaðstoðar Hjálparstarfs kirkj-
unnar verða í Fríkirkjunni í Reykja-
vík í kvöld, föstudagskvöld, kl. 20. Að
tónleikunum standa Jónas Þórir tón-
listarmaður og Hreiðar Örn Zoëga
Stefánsson. Fram koma, auk þeirra,
Egill Ólafsson, Bergþór Pálsson,
Páll Rósinkranz, Anna Sigríður
Helgadóttir, Sigrún Hjálmtýsdóttir,
Sigrún Harðardóttir, Margrét Árna-
dóttir, Ívar Helgason, Skólakór
Varmárskóla, Kirkjukór Lágafells-
kirkju og vinir Jónasar Þóris og
hljóðfæraleikarar.
Á efnisskránni er meðal annars
frumflutningur á jólalagi eftir Egil
Ólafsson. Aðgangseyrir er 1.000 kr.
fyrir fullorðna og 500 kr. fyrir börn.
Sigrún
Hjálmtýsdóttir
Egill
Ólafsson
Sungið til
styrktar
fátækum
ÆFINGAR eru hafnar á Macbeth
eftir Verdi í Íslensku óperunni en
frumsýning verður 1. febrúar nk.
Hljómsveitarstjóri verður Petri
Sakari sem er Íslendingum að góðu
kunnur frá hljómsveitarstjóratíð
hans við Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands. Leikstjóri er Jamie Hayes og
er þetta annað verkefni hans hjá
Íslensku óperunni, en hann leik-
stýrði uppfærslu á La Bohème fyr-
ir tveimur árum. Hönnuður leik-
myndar er Will Bowen, sem kemur
frá Bretlandi eins og leikstjórinn,
en búningahönnuðurinn, Kristine
Pasternaka, kemur frá Lettlandi.
Lýsingu hannar Björn Bergsteinn
Guðmundsson, sem hefur hannað
lýsingu í fjölmörgum sýningum Óp-
erunnar. Með helstu hlutverk fara
söngvararnir Ólafur Kjartan Sig-
urðarson, Elín Ósk Óskarsdóttir,
Guðjón Óskarsson, Hulda Björk
Garðarsdóttir, Jóhann Friðgeir
Valdimarsson og Snorri Wium.
Almenn miðasala á Macbeth
hefst 20. janúar en félagsmenn í
Vinafélagi Íslensku óperunnar og
starfsmenn samstarfs- og styrkt-
arfyrirtækja Íslensku óperunnar
njóta forkaupsréttar á tímabilinu
6.–18. janúar. Aðeins verða átta
sýningar á verkinu og lýkur þeim í
byrjun mars.
Morgunblaðið/Sverrir
Ólafur Kjartan Sigurðarson og Elín Ósk Óskarsdóttir eru meðal söngvara í
Macbeth eftir Verdi sem Íslenska óperan frumsýnir 1. febrúar 2003.
Æfingar hafnar
á Macbeth