Morgunblaðið - 04.07.2003, Blaðsíða 1

Auralaust
undrabarn
Michelle Wie fær ekki túkall í
verðlaun í golfinu Íþróttir 44
Að læra til
trúðs
Trúðleikur nýttur á listnám-
skeiði fyrir börn Daglegt líf 2
Endurkoma
Demi Moore
Ofurleikkonan stígur aftur fram í
sviðsljósið í nýrri mynd Fólk 51
STOFNAÐ 1913 178. TBL. 91. ÁRG. FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
GERHARD Schröder, kanslari Þýska-
lands, lýsti því yfir síðdegis í gær að pólitísk
samskipti við Ítalíu væru komin aftur í eðli-
legt horf eftir að ítalski forsætisráðherrann,
Silvio Berlusconi, bað Schröder afsökunar á
því að hafa sagt að þýskur fulltrúi á Evr-
ópuþinginu væri kjörinn í hlutverk fanga-
búðavarðar nasista í kvikmynd.
Berlusconi „kvaðst iðrast orðavalsins og
samlíkingarinnar“, sagði Schröder eftir að
hafa rætt við Berlusconi í síma. „Ég sagði
honum að hvað mig varðaði væri málinu lok-
ið.“ Schröder hafði krafist þess að ítalski
forsætisráðherrann bæðist afsökunar.
Berlusconi lét hin umdeildu orð falla í fyrstu
ræðunni sem hann flutti í Evrópuþinginu
eftir að Ítalir tóku sl. þriðjudag við forsæti
Evrópusambandsins.
Ráðherra í bresku ríkisstjórninni, Peter
Hain, sagði í gær að Berlusconi ætti að
fylgja fordæmi taugaóstyrka hótelstjórans
Basil Fawlty, sem John Cleese lék í bresku
sjónvarpsþáttunum Fawlty Towers, eða
Hótel Tindastóli, eins og þeir hétu á ís-
lensku, og ekki minnast einu orði á heims-
styrjöldina síðari í viðurvist Þjóðverja.
AP
Berlusconi og Schröder er sá fyrrnefndi
heimsótti Þýskaland fyrir hálfu öðru ári.
Berlusconi
biður Schröd-
er afsökunar
Berlín, London. AP.

Schröder krafði/16
Tveir rúmenskir drengir kæla sig í gosbrunni í miðborg Búkarest í gær
en þar fór hitinn í rúmar 38 gráður. Útlit er fyrir að lítið eitt kólni þar
næstu daga en þó ekki horfur á að hitinn fari niður fyrir 30 gráður.
AP
ÓFORMLEGAR viðræður hafa
farið fram um gerð fríverslunar-
samnings milli Fríverslunarsam-
taka Evrópu (EFTA) og Banda-
ríkjanna. Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra segir líklegra að
EFTA nái slíkum samningi en
Evrópusambandið.
EFTA hefur gert fríverslunar-
samning við Mexíkó. Viðræður við
Kanada eru langt komnar og ef
samningar nást munu EFTA-ríkin
því hafa fríverslunarsamninga við
öll aðildarríki Fríverslunarbanda-
lags Norður-Ameríku (NAFTA)
nema Bandaríkin. „Það hafa átt sér
stað óformlegar viðræður um
hugsanlegan fríverslunarsamning
við Bandaríkin,“ segir Halldór í
samtali við Morgunblaðið.
Misbjartsýnir á
árangur WTO
Nú stendur yfir svokölluð Doha-
samningalota á vegum Heimsvið-
skiptastofnunarinnar (WTO) um
aukið frelsi í viðskiptum. Halldór
segir hins vegar að ekki séu allir
bjartsýnir á gang mála í WTO og
því hafi í auknum mæli verið litið til
þess kostar að ríki, tollabandalög
og fríverslunarsvæði geri tvíhliða
samninga sín á milli um frjálsa
verslun. „EFTA fylgist að sjálf-
sögðu með þeirri þróun og Banda-
ríkin eru eitt af þeim löndum sem
þar koma til greina,“ segir Halldór.
Hann segir
að hægur fram-
gangur í við-
ræðum við Kan-
ada hafi valdið
vonbrigðum en
þar hefur eink-
um verið tekist
á um ríkis-
styrkta skipa-
smíði. Nýjar
reglur um
skattaafslátt fyrirtækja í Noregi
geti þó greitt þar fyrir.
Landbúnaðarmál erfiðust
Hvað varðar möguleika á frí-
verslunarsamningi við Bandaríkin
segir Halldór að landbúnaðarmálin
verði að líkindum erfiðust viður-
eignar. „Við höfum bent á að okkur
hefur tekist, þrátt fyrir þær hindr-
anir, að ganga frá samningum bæði
við Mexíkó og Chile,“ segir hann.
Halldór segir að hugsanlega séu
meiri líkur á því að EFTA takist að
semja um fríverslun við Bandarík-
in en ESB, þar sem þar á milli sé
„minni togstreita á sviði viðskipta-
mála“ en milli Bandaríkjanna og
ESB. „Að öðru leyti skal ég ekki
fullyrða um það. EFTA hefur hins
vegar gengið vel í þessum málum.
Þótt okkur hafi ekki tekist að ljúka
samningum við Kanada erum við
komin mun lengra en ESB,“ segir
Halldór.
Rætt um fríverslun við Bandaríkin
Líklegra að
EFTA nái samn-
ingum en ESB
Halldór
Ásgrímsson
ÞAÐ sem af er sumri hafa verið miklar öfgar í veðurfari
víða um heim, ýmist óvenjulega heitt eða undarlega kalt
miðað við árstíma.
Þannig voru hitamet slegin víða í Evrópu í júní, til dæm-
is á Ítalíu, í Sviss og Frakklandi þar sem hitinn hefur verið
um 5–7 gráðum á Celsíus yfir meðalhita. Þá létust 1.400
manns á Indlandi í hitabylgju í maí en víða í Bandaríkj-
unum var hitinn stundum aðeins á bilinu 2–6 gráður og úr-
koma gífurlega mikil. Þar hafa og aldrei jafnmargir ský-
strókar herjað á landið, þeir voru 562 talsins í maí en
gamla metið var frá árinu 1992 þegar 399 skýstrókar
gengu yfir á einum mánuði.
Í Ölpunum er júnímánuður nú farinn að vera jafnheitur
og ágúst var áður fyrr og þar hafa jöklar bráðnað en snjó-
línan hefur færst upp um þúsund metra á síðustu hundrað
árum. Talsmaður Heimssamtaka veðurstofa segir að gróð-
urhúsaáhrif séu líklegasta skýringin á hinu öfgakennda
veðurfari undanfarið. Frá 1861 hefur hitastig á jörðinni
hækkað um 0,6 gráður en vísindamenn spá því, að á næstu
hundrað árum muni það hækka um allt að 5,8 gráður.
Óvenjulegt veðurfar víða um heim
KOLMUNNAKVÓTINN hefur verið aukinn úr
318.000 tonnum í 547.000 tonn eða um 229.000
tonn. Þessi aukning gefur af sér um þrjá millj-
arða króna í útflutningstekjur. Náist þessi mikli
afli verður það langmesti kolmunnaafli Íslend-
inga í sögunni. Útflutningsverðmæti kolmunna á
þessu ári gæti því orðið um 7 milljarðar króna.
„Ég fagna þessari ákvörðun ráðherra, hún
sýnir kjark,“ segir Björgólfur Jóhannsson, for-
stjóri Síldarvinnslunnar, um ákvörðun Árna M.
Mathiesen sjávarútvegsráðherra. Síldarvinnslan
er með ríflega 25% kolmunnakvótans og rekur
bræðslur á átta stöðum, ein eða í samstarfi við
aðra.
Björgólfur segir að þótt kolmunnaaflinn auk-
ist verði afkastageta verksmiðjanna áfram of
mikil, en þessi ákvörðun þýði að ekki verði lokað
vegna sumarfría í sumum verksmiðjum eins og
til stóð. „Það hefur gríðarlega jákvæð áhrif, að
minnsta kosti til skamms tíma, ef menn ná að
veiða þennan kvóta, en það er ljóst að verið er að
úthluta langt umfram það sem fiskifræðingar
hafa ráðlagt og það gæti komið okkur í koll ein-
hvern tíma í framtíðinni,“ segir
Björgólfur.
Ekkert samkomulag hefur
verið um kolmunnaveiðar und-
anfarin ár og veiðar verið langt
umfram ráð vísindamanna.
Selja sér sjálfdæmi
Ríki við NA-Atlantshaf hafa
selt sér sjálfdæmi í veiðunum,
en Ísland ákvað heildarafla fyrir
þetta ár 318.000 tonn. Noregur
ákvað fyrst kvóta en gaf síðan
veiðarnar frjálsar. Þær voru svo
stöðvaðar, a.m.k. um sinn, í síð-
ustu viku þegar aflinn var kom-
inn yfir 600.000 tonn. Evrópu-
sambandið ákvað einhliða að auka kvóta sinn í
595.000 tonn. Færeyingar hafa gefið sínum skip-
um frelsi til veiða og munu að öllum líkindum
heimila Rússum veiðar á 100.000 tonnum innan
lögsögu sinnar. Heildarveiði á kolmunna á þessu
ári gæti því orðið um tvær milljónir tonna, en Al-
þjóðahafrannsóknaráðið leggur
til að heildarafli fari ekki yfir
925.000 tonn.
„Þegar við sáum hvað ESB var
að gera hjá sér tókum við ákvörð-
un um að gera það líka til að láta
ekki yfir okkur ganga,“ segir Árni
M. Mathiesen. „Þeir hafa verið
talsmenn þess að ná samkomulagi
um veiðarnar og að hóflegar væri
farið. Við höfum tekið undir það.
Nú eru þeir hins vegar að snúa við
blaðinu. Ég hef því ákveðið að
skrifa [Franz] Fischler, yfirmanni
sjávarútvegsmála í ESB, bréf þar
sem ég harma þessa ákvörðun
sambandsins, en ég sjái mér ekki
annað fært en að fylgja þeirra fordæmi, enda gefi
ákvörðun þeirra okkur engan annan kost. End-
urskoði þeir hins vegar ákvörðun sína til lækk-
unar munum við gera það líka.“
Heldur verksmiðjunum
gangandi í allt sumar

 



  








 





    !     




 
 



 
Kolmunnakvóti eykst um 229.000 tonn – útflutningstekjur um 3 milljarða

Tekjur/14
PAUL Bremer, leiðtogi hernáms-
stjórnarinnar í Írak, tilkynnti í gær
að greiddar yrðu 25 milljónir dollara,
sem samsvarar 1,9 milljörðum króna,
fyrir upplýsingar sem leiddu til hand-
töku Saddams Husseins.
Bremer hét ennfremur 15 millj-
ónum dollara, tæpum 1,2 milljörðum
króna, í verðlaun fyrir upplýsingar
sem leiddu til handtöku tveggja sona
Saddams, Udays og Qusays.
Stórfé til höf-
uðs Saddam
Bagdad. AFP.

Þrír Írakar/16