Morgunblaðið - 08.02.2004, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 08.02.2004, Blaðsíða 18
18 SUNNUDAGUR 8. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ Hugmyndin að sögunni kviknaðiþegar ég var skotin í indverskristelpu fyrir einum 10 árum.Vandamálið var að ég var fátækurnámsmaður og átti erfitt með að komast til hennar til Indlands. Einu sinni spyrði ég hana í einhverju bríaríi: „Hvernig líst þér á að ég ræni flugvél til að hitta þig í Ind- landi.“ Hún svaraði að bragði: „Vel. Ef þú kemst upp með það…,“ segir Einar Þór Gunn- laugsson, kvikmyndagerðarmaður, og við- urkennir að svar indversku kærustunnar hafi orðið til þess að hugmyndin greyptist í huga hans og myndaði seinna grunninn að kvik- myndinni „Þriðja nafninu“. Kvikmyndin verður frumsýnd í Reykjavík föstudaginn 13. febrúar nk. Vinnan við kvikmyndina hófst mörgum árum eftir að hugmyndin kviknaði. „Ég var aðeins búinn að skrifa 15 orð af 15.000 orða MA- ritgerð minni þegar David Pupkewitz, framleið- andi hjá Focus Films í London, hafði samband við mig fyrrihluta ársins 2001. Hann sagði að tónlistarmaðurinn David Stewart og vinur hans Jeff Lowe ætluðu að fjármagna tíu ódýrar digi- tal-myndir eftir fimm þekkta og jafn marga óþekkta leikstjóra. Ég kæmi til greina í hópi óþekktu leikstjóranna. Eins og gefur að skilja varð ég uppveðraður, rumpaði ritgerðinni af og hófst síðan handa við að skrifa handritið að „Þriðja nafninu“ sumarið 2001. David og Jeff, sem voru búnir að sjá fyrstu drög, tóku fullbúið handritið með sér til yf- irlestrar til New York í september árið 2001.“ Ekki alveg á besta tíma! „Rétt. Tvímenningarnir voru nýkomnir til New York með handritið þegar hryðjuverka- árásin var gerð á Tvíburaturnana í New York 11. september. Handrit að kvikmynd um flug- rán gat því ekki hafa verið í yfirlestri á óheppi- legri tíma og stað. Tónlistarmönnunum var svo brugðið við árásina að þeir tóku með hraði leiguflugvél frá New York til Bretlands.“ Flugrán verður að skipsráni Skemmst er frá því að segja að í kjölfar at- burðanna í New York runnu áform Davids og Jeffs út í sandinn. „Ég var ekki á því að gefast upp,“ segir Einar Þór. „Ekki hvað síst af því að ég var búinn að fá fleiri inn í fjármögnunina. Ég og bandaríski meðframleiðandi minn Ian Bang tókum sameiginlega ákvörðun um að halda kostnaðinum í lágmarki og klára dæmið. Við vorum sammála um að ekki væri lengur hægt að láta myndina snúast um flugrán. Eftir at- burðina í Bandaríkjunum lá einhvern veginn í loftinu að ekki væri „rétt“ að vera með flugvél í þungamiðju. Flugvélinni var því snarlega breytt í skip.“ Einar Þór segist hafa séð Moses Rockman fyrir sér í hlutverki S. A. Montessori á meðan hann skrifaði handritið. „Ég hafði séð Moses í prufu í London árið áður. Hann virtist kjörinn í hlutverkið. Ekki var verra að hann var alveg óþekktur. Montessori er nefnilega svolítið að skapa sjálfan sig í myndinni. Ég hef alltaf verið veikur fyrir klisjum. Montessori er í raun samsettur úr þrenns kon- ar töffurum, þ.e. þeim ameríska, rússneska og franska. Rússneski töffarinn er skemmtilega ólíkur þeim ameríska. Rússneski töffarinn gengur um með skammbyssu í annarri og ljóða- bók í hinni hendinni, þunglyndur og svalur. Am- eríski töffarinn er harður nagli og lætur sér ekki nægja neitt minna en bæði peningana og stelpuna. Franski töffarinn dregur heldur ekki af sér við að ræna banka eða taka þátt í ein- hverjum öðrum hasar þótt hann sé í rauninni allan tímann að eltast við kvenlega tálsýn í dimmum skógi,“ segir Einar Þór og getur ekki varist hlátri. „Ég er þeirrar skoðunar að allar þjóðir eigi sér sína töffara og ákveðnir þættir í þeim koma fram í kvikmyndahetjunum þótt þær séu ekki alltaf mjög raunsæjar persónur.“ Veggir þaktir minnismiðum „Þó persónan hafi verið skýr velti ég því tals- vert fyrir mér í hvaða búning ég ætti að klæða hana,“ viðurkennir Einar Þór. „Hvort Montes- sori ætti að vera dæmigerður töffari, strákur í lopapeysu eða jafnvel hálfgerð geimvera. Ég komst að þeirri niðurstöðu að hann mætti hvorki verða of „kómískur“ eins og strákurinn í lopapeysunni myndi verða né fáránlegur eins og geimveruhugmyndin bauð upp á til að hann væri í takt við hinar persónurnar. Jafnvægi yrði að vera í myndinni allri, þ.e. ekki eitthvað ótrú- lega fyndið/fáránlegt innan um þungt drama.“ Einar Þór segir að Moses hafi strax litist vel á hlutverkið. „Hann kom til Íslands virkilega vel undirbúinn og náði fljótt jafnvægi í þessu erfiða hlutverki. Hinir leikararnir þurftu reynd- ar ekki síður að taka á honum stóra sínum, t.d. þurfti Elma Lísa Gunnarsdóttir (Lára) að leika á tveimur tungumálum. Hennar hlutverk er ákaflega vandmeðfarið. Lára er ekki beint þessi dæmigerða góða stúlka þó vissulega eigi hún sínar jákvæðu hliðar. Hjalti Rögnvaldsson (Há- kon) náði góðum tengslum við Elmu Lísu í myndinni. Hann er ákaflega þroskaður lista- maður og þrælgóður í myndinni,“ segir Einar Þór. „Hið sama má segja um Þröst Leó Gunn- arsson. Ekki má heldur gleyma Guðfinnu Rúnars- dóttur. Ég hafði verið með henni á leiklist- arnámskeið fyrir 20 árum og var eiginlega al- veg búinn að gleyma henni þegar framkvæmdastjórinn Guðjón Sigvaldason stakk upp á henni í hlutverk Esju. Um leið mundi ég eftir henni og áttaði mig á því að hún væri akkúrat rétta manneskjan í hlutverkið. Eins og sannast í myndinni.“ Hvernig gekk samvinnan? „Ég get ekki sagt annað en að hún hafi geng- ið frábærlega vel. Ég hafði verið í sambandi við Moses og Glenn Conroy (Etcoff) í London. Vinnan fór síðan á fullt skrið á Íslandi í nóv- ember 2001. Við byrjuðum á daglegum æfing- um, einn og einn, tveir og tveir, þrír og þrír leik- arar í einu. Við lögðum áherslu á „mínímalískan“- leik og spunnum nánast ekki neitt. Leikararnir notuðu ákaflega ólíkar að- ferðir til að nálgast hlutverk sín. Moses lagði sig fram um að finna hugsunina á bakvið hvert einasta tilsvar Montessoris í myndinni. Hand- ritið hans var allt útkrotað þegar hann kom til Íslands. Glenn þakti alla veggi í hótelherberg- inu sínu af minnismiðum með hugrenningum sínum um hlutverkið. Íslensku leikararnir not- uð enn aðrar aðferðir. Allar þessar aðferðir náðu svo einhvern veginn að smella saman í eina heild í myndinni. Myndin er tekin upp í Mosfellsdal, aðeins við Reykjavíkurhöfn, uppi í Hvalfirði og Kjalarnesi á einhverjum þremur vikum. Við lögðum mikið upp úr því að allt væri tilbúið í hverju herbergi fyrir sig fyrirfram, t.d. lýsingin. Við þurftum því ekki að bíða eftir því að allt yrði tilbúið í næsta herbergi áður en við færðum okkur á milli herbergja. Ég ætlaði ekki að trúa því að við værum búin að taka upp tæplega hálfa myndina á einni viku. Allt aðaldramað var tekið upp á hálfum mánuði. Smærri atriði voru tekin á einni viku í lokin.“ Myndavélin kyrr í 5 mínútur Einar Þór viðurkennir að hann hafi lengi langað til að gera kvikmynd í litlu rými með áherslu á persónur og samtöl. „Ég byrja kvik- myndina meðvitað á lágu nótunum, þ.e. samtali milli tveggja persóna í myndinni. Hugsunin með því var að fá fólk til að rýna í textann alveg frá byrjun. Samtölin verða að halda því að í myndinni eru hvorki sprengjur, bílaleikir né annar hasar. Önnur tilraun af minni hálfu var að sleppa allri kerfisbundinni notkun á litum og táknum eins og algeng eru í evrópskum kvikmyndum, t.d. er Kieslowski þekktur fyrir litanotkun sína. Ég vildi tryggja að ekkert tæki athygli áhorf- andans frá persónunum og samtölunum. Ekki einu sinni á hljóðrásinni. Einn liður í þessari tilraun var að fara að dæmi Dreyers og japanskra leikstjóra eins og Ozu og halda hreyfingum myndavélarinnar í lágmarki. Í einu samtalinu á milli Hjalta og Elmu er myndavélin ekki hreyfð í heilar fimm mínútur,“ segir Einar Þór og er spurður að því hvort hann haldi að mynd á jafn rólegum nótum og „Þriðja nafnið“ héldi hinum almenna kvik- myndahúsagesti. „Við gerðum áhorfendaprufu á myndinni í hópi fólks á aldrinum 18 til 30 ára og niðurstöðurnar komu skemmtilega á óvart. Fólk virtist hafa miklar skoðanir á þessum per- sónum. Af prufunni virðist óhætt að ráða að góður hópur kvikmyndahúsagesta kunni að meta „Þriðja nafnið“ í flóru kvikmyndanna.“ Lítið í buddunni Nú er rúmt ár frá því myndin var fullbúin. Ertu ánægður með útkomuna? „Já, ég er ánægður að því leyti að ég er ánægður með að hafa prófað það sem ég prófaði í myndinni. Ég fékk þarna tækifæri til að prófa alls konar sérvisku og setja inn spurningar eins og um hvort maður eigi að fórna þeim sem mað- ur elskar til að bjarga 20 ókunnugum mann- eskjum eða bjarga þeim sem maður elskar og fórna hinum. Að svona spurningum hefur fólk verið að spyrja sig í aldaraðir. Eins fannst mér spennandi að fá tækifæri til að finna einhvers konar jafnvægi á milli fólks úr ólíkum áttum. Þarna er Bandaríkjamaður með sín viðhorf, brjálæðingurinn Montessori og svo íslenska sveitamennskan þar sem menn eru bara að hugsa um að komast á veiðar. Ég við- urkenni þó að auðvitað hefði verið gaman að fá tækifæri til að gera ýmislegt betur og jafnvel að gera fleiri tilraunir. Ástæðan fyrir því að ekki var hægt að ganga lengra í þá átt var að hluta til hvað við vorum með lítið af peningum í budd- unni. Kostnaðurinn við myndina hrapaði niður úr 60 milljónum í 35 milljónir og aftur niður í 20 milljónir vegna skorts á fjármagni.“ „Blátt áfram skelfilegt“ Myndin var að hluta til unnin í Pétursborg, ekki satt? „Já,“ svarar Einar Þór. „Ég hef lengi haft brennandi áhuga bæði á rússneskri kvikmynda- gerð og menningu og kynnst mikið af fagfólki frá Rússlandi í gegnum tíðina. Meðframleiðandi minn Ian býr að hluta til í Rússlandi. Eftir að við misstum fjármagnið frá David og Jeff ákváðum við að láta langþráðan draum um að vinna að kvikmyndagerð í Rússlandi rætast. Við ákváðum í framhaldi af því að fá Rússa til að vinna hluta af klippinu, alla hljóðvinnsluna og tónlistina. Ég gaf tónskáldinu Dimitri nokkuð frjálsar hendur um tónlistina. Sú leið gekk þó ekki að öllu leyti áfallalaust fyrir sig. Dimitri var búinn að semja 7 eða 8 stef við myndina þegar við komum til Pétursborgar í júlí árið 2002. Mér er enn í fersku minni þegar við Ian sátum í eldhús- inu og hlustuðum í fyrsta skipti á afraksturinn. Þetta var blátt áfram skelfilegt.“ Hvernig segir maður tónskáldi svoleiðis? „Við ákváðum að byrja á því að grafast fyrir um hvernig hann skildi myndina. Þá kom í ljós að honum fannst margt hreint og klárt fyndið í myndinni, t.d. þegar Montessori heldur því fram að hann hafi skapað krísu af brýnni nauð- syn. Annars hefði einfaldlega blasað við stöðn- un og dauði. Dimitri hafði notað 6 hljóðfæri í stefin. Eftir að við höfðum heyrt hans túlkun komumst við að því að eitt hljóðfæri myndi duga. Við tókum því hin hljóðfærin út úr upp- haflegu upptökunni. Þessi vinna tók 10 daga og var ótrúlega skemmtilegt tilraunaferli. Á meðan voru hljóðmennirnir að hreinsa öll umhverfishljóð út úr upptökunni. Með aðstoð túlks komust þeir inn í söguna og tóku ákvörð- un um að setja ekki inn of mikið af aukahljóðum inn í upptökuna. Best væri að hljóðið væri í stíl við myndina - sem einfaldast.“ Ást í hröðu samfélagi Hverju ertu að vinna að núna? „Ég er að vinna að kvikmyndinni „Grunn- samlega venjulegur“ hérna í Frakklandi. Myndin er í grunninn fjármögnuð af sama aðila og „Þriðja nafnið.“ Hugmyndin er að við gerum saman þrjár myndir, eina pínulitla „Þriðja nafn- ið“, aðra aðeins stærri „Grunsamlega venjuleg- ur“ og þá þriðju töluvert stóra. „Grunsamlega venjulegur“ er nánast að öllu öðru leyti en því að ég virðist ráða illa við þann veikleika minn að hrífast að klisjum ólík „Þriðja nafninu.“ Núna er ég að vinna að því með parinu í söguna að skapa eins konar andblæ sögunnar. Við ætlum að reyna að búa til einfalda ástarsögu með mjög sterkum skilaboðum um einstaklinginn í mjög hröðu samfélagi,“ segir Einar Þór en þess má geta að með aðalkarlhlutverkið í myndinni “Grunsamlega venjulegur“ á móti ungverskri leikkonu fer Guillaume Departdieu, sonur hins þekkta franska leikara Gerards Depardieu. Þrír töffarar í einum „Ég hef alltaf verið veikur fyrir klisjum,“ segir kvikmyndagerðarmaðurinn Einar Þór Gunnlaugsson. Kvikmynd hans „Þriðja nafnið“ verður frumsýnd í Reykjavík nk. föstudag. Moses Rockman fer með hlutverk hins klassíska töffara S.A. Montessori í myndinni „Þriðja nafnið“. Hjalti Rögnvaldsson í hlutverki Hákons og Guðfinna Rúnarsdóttir í hlutverki lögfræðingsins Esju í djúpum samræðum. Elma Lísa Gunnarsdóttur fer með hlutverk hinnar dularfullu Láru og leikur á tveimur tungumálum í myndinni. „Þriðja nafnið“ er forvitnilegur titill á nýrri kvikmynd eftir Einar Þór Gunnlaugsson kvikmynda- gerðarmann í Bretlandi. Anna G. Ólafsdóttir sló á þráðinn til Einars Þórs þar sem hann var við vinnu í Frakklandi og fékk að vita meira um nýjustu afurðina. ago@mbl.is
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.