Morgunblaðið - 04.03.2004, Blaðsíða 26

G
rallararnir góðkunnu Hattur og
Fattur mæta til leiks í splunku-
nýju og sprellfjörugu verki eftir
Ólaf Hauk Símonarson sem
nefnist Hattur og Fattur og
Sigga sjoppuræningi og frumsýnt er í Mögu-
leikhúsinu í dag kl. 17. Þeir Hattur og Fattur
hafa í áranna rás verið afar vinsælir og birst
í ýmsum útgáfum, bæði í sjónvarpi og bók-
um, á plötu og leiksviði, en fyrir fimm árum
skemmtu þeir börnum í Loftkastalanum.
„Verkið sem við frumsýnum í dag er alveg
nýtt enda vildum við ekki bara dusta rykið af
einhverju gömlu efni. Okkur fannst meira
spennandi að fást við nýtt leikrit og nýja
söngva,“ segir Pétur Eggerz sem leikur Hatt.
Að sögn Bjarna Ingvarssonar leikstjóra
fannst þeim Möguleikhúsmönnum kominn
tími til að setja upp verk um persónur sem
flestallir þekkja. „Það er nefnilega skemmti-
lega öðruvísi að setja upp leiksýningar með
þekktum persónum,“ segir Bjarni og bendir á
að Möguleikhúsið hafi þónokkra reynslu á því
sviði.
Sýningin um Hatt og Fatt er krydduð nýj-
um söngvum úr smiðju Ólafs Hauks. „Það lá
auðvitað beint við að hafa ný sönglög vegna
þess að Ólafur Haukur semur svo einstaklega
skemmtileg lög, auk þess sem lögin bæta svo
miklu við,“ segir Pétur. „Ólafur kann líka þá
list að semja leikrit og skeyta lögum inn í
textann þannig að lögin verði hluti af leikrit-
inu,“ bætir Bjarni við. „Það hefði einfaldlega
verið synd að setja upp barnaleikrit eftir
hann án sönglaga, auk þess sem Hattur og
Fattur eru náttúrlega þekktir fyrir að
syngja,“ segir Pétur.
Spurðir hvort ekki megi búast við því að
leikhúsgestir hafi einhverjar fyrirfram mót-
aðar hugmyndir um þessa þekktu félaga
svara Bjarni og Pétur því neitandi. „Þeir
Hattur og Fattur hafa í raun aldrei verið
skilgreindir útlitslegr, líkt og persónur á borð
við Línu Langsokk eða Einar Áskel,“ segir
Pétur. „Enda lögðum við Helga Rún bún-
ingahönnuður mikla vinnu í það, ásamt Ólafi
Hauki, að finna þeim rétt útlit sem orðið gæti
klassískt,“ segir Bjarni.
Hvað innræti Hatts og Fatts varðar segir
Bjarni alls ekki auðvelt að segja til um hvers
konar persónur þetta eru, „því þeir eru svo
mikil ólíkindatól.“ Pétur tekur undir með
Bjarna. „Í grunninn eru þeir miklir trúðar.
Enginn veit hvaðan þeir koma eða hvert þeir
eru að fara. Þeir setja spurningarmerki við
allt sem okkur finnst sjálfsagt og bregðast
ekki við hlutum á hefðbundinn hátt,“ segir
Pétur.
Góðlátlegt grín gert að
nammiáti og gosdrykkju
Í þessu nýjasta verki um Hatt og Fatt
greinir frá því er Hattur og Fattur hitta
Siggu sjoppuræningja sem er forfallinn sæl-
gætisgrís. Hún er á sífelldum flótta undan
lögreglunni sökum þess að hún er alltaf að
brjótast inn í sjoppu til að ná sér í gos og
nammi. Í samskiptum sínum við Hatt og Fatt
lærir hún að það getur haft alvarlegar afleið-
ingar að borða svona mikið nammi. Að sögn
Bjarna ætti efni verksins að höfða sterkt til
barna enda um ágætis áróður gegn sælgæt-
isáti og gosdrykkju að ræða. „Þetta er samt
góðlátlegt grín og þessi áróður er settur fram
á farsakenndan hátt,“ segir Pétur. „Já, ádeil-
an er svona meira undirliggjandi,“ bætir
Bjarni við. Að sögn Péturs hafa krakkar sem
séð hafa sýninguna á æfingum í kjölfarið far-
ið að velta fyrir sér hvort og hversu mikill
sykur sé í hinum ýmsu matvælum. „Það er
auðvitað bara af hinu góða ef krakkar fara að
velta þessu fyrir sér, því það er verið að ota
hreint ótrúlega miklu magni af sykri að
krökkum nú til dags,“ segir Pétur. „Það er
alltaf gott þegar börn er vakin til umhugs-
unar um mikilvæga hluti og jákvætt að þau
finni hjá sér þörf til að spyrjast fyrir og leita
sér upplýsinga,“ segir Bjarni og tekur fram
að þó að leikritið hafi fræðslugildi sé því fyrst
og fremst ætlað að hafa skemmtanagildi.
Líkt og aðrar sýningar Möguleikhússins er
Hattur og Fattur og Sigga sjoppuræningi
ferðavæn sýning. Að sögn Bjarna hafa
grunnskólar þegar sett sig í samband við
Möguleikhúsið til að fá sýninguna til sín, en
sýningin er hugsuð fyrir börn frá leik-
skólaaldri og upp að tíu ára aldri. Allar nán-
ari upplýsingar um sýninguna er hægt að
nálgast á slóðinni www.moguleikhusid.is.
Gamlir félagar
fara aftur á kreik
Morgunblaðið/Ómar
Mikið gengur á þegar Hattur (Pétur Eggerz) berst við Siggu í gervi ljóns (Alda Arnardóttir).
„Í grunninum eru þeir miklir trúðar. Enginn
veit hvaðan þeir koma eða hvert þeir eru að
fara. Þeir setja spurningarmerki við allt sem
okkur finnst sjálfsagt og bregðast ekki við
hlutum á hefðbundinn hátt,“ segir Pétur
Eggerz um þá Hatt og Fatt. Pétur fer með
hlutverk Hatts (t.h.) í sýningunni en Valur
Freyr Einarsson leikur Fatt.
LISTIR
26 FIMMTUDAGUR 4. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
L
istasafn Reykjavíkur
hefur á síðustu vikum
efnt til fjölmargra við-
burða vegna sýningar
Ólafs Elíassonar, Frost
Activity eða Frostvirkni, í Listasafni
Reykjavíkur í Hafnarhúsinu. Má þar
nefna listasmiðjur og námskeið fyrir
börn, fjölskyldur og fullorðna, fyr-
irlestra og síðast en ekki síst skipu-
lagðar leiðsagnir fyrir almenning og
nemendur á öllum aldri, allt frá leik-
skólastigi til háskólastigs. Í dag kl. 17
býður Listasafn Reykjavíkur til við-
burðar en þá ræðast við Ólafur Elías-
son og Daniel Birnbaum og fara yfir
hugmyndir Ólafs, viðhorf hans og
stöðu í listheiminum. Daniel Birn-
baum hefur fylgst náið með ferli
Ólafs og skrifað reglulega um hann á
alþjóðlegum vettvangi. Birnbaum er
menntaður heimspekingur en er nú
m.a. rektor Ríkislistaháskólans í
Frankfurt. Hann ritar einnig reglu-
lega greinar í listatímaritið Art-
forum.
Að sögn Ólafar Kristínar Sigurð-
ardóttur, deildarstjóra fræðsludeild-
ar Listasafns Reykjavíkur, hefur
þessari auknu þjónustu safnsins við
sýningargesti verið vel tekið og þátt-
taka verið framar vonum. „Við höfum
boðið upp á námskeið fyrir ólíka ald-
urshópa. Við vildum stilla því þannig
upp að námskeiðin og listsmiðjurnar
væru í beinum tengslum við sýn-
inguna, þannig að það sem verið er
að fást við á námskeiðunum styðji við
viðfangsefni sýningarinnar, því hlut-
verk fræðslustarfsins er fyrst og
fremst að auka virkni safnsins. Í list-
smiðju fyrir börn á aldrinum annars
vegar 6–9 ára og hins
vegar 10–12 ára hefur
þátttakendum gefist
kostur á að fræðast um
sjónskynið og blekk-
ingar augans og fengið
að búa til áhöld til að
skapa blekkingu.
Á unglinganámskeið-
inu hafa þátttakendur
verið að skoða ljós-
myndir Ólafs sér-
staklega og kannað
hvernig nota megi ljós-
myndir til að skrá raun-
veruleikann eða breyta
sýn manns á hann. Í
sérstakri listsmiðju fyr-
ir alla fjölskylduna hefur börnum og
fullorðnum gefist kostur á að eiga
saman stund á safninu, skoða sýn-
inguna með hjálp leikja og búa til
áhöld til að skapa blekkingu.“
Safn er ekki lokað skrín
Hvað fræðslustarf safnsins í heild
sinni varðar segir Ólöf að áhersla sé
lögð á að þjóna þremur mismunandi
hópum. „Í fyrsta lagi þjónum við hin-
um ýmsu sérhópum á borð við skóla-
hópa eða aðra hópa sem biðja sér-
staklega um leiðsögn innan safnsins.
Í öðru lagi þjónum við almennum
safngestum, en á hverjum sunnudegi
kl. 15 er almenningi boðið upp á
ókeypis leiðsögn á Kjarvalsstöðum
og í Hafnarhúsinu, en í tengslum við
sýningu Ólafs höfum við bætt við
leiðsögn kl. 13 á sunnudögum líka.
Og í þriðja lagi höfum við viljað þjóna
sérfræðingum og þeim sem hafa sér-
hæfðari áhuga á mynd- og bygging-
arlist, með því að bjóða
upp á fyrirlestra og
umræður sem virkað
geta sem innlegg í
menningarumræðuna í
borginni. Sem dæmi
um þetta má nefna
spjall Birnbaums og
Ólafs í dag, auk fyr-
irlestrar sem Gunnar J.
Árnason listheimspek-
ingur flutti í síðasta
mánuði.“
Að sögn Ólafar er
fræðslustarf hjá söfn-
um, bæði hér heima og
ekki síst erlendis, sífellt
að aukast. „Sú hug-
mynd að safn sé lokað skrín sem ekki
er ætlað nema fáum útvöldum er
löngu orðin úreld. Gerðar eru sífellt
meiri kröfur um upplýsingar og að-
gang að þeim verkum sem verið er að
sýna, eins og sést best á þeim góðu
viðtökum sem námskeiðin og list-
smiðjurnar hafa hlotið. Sú nýbreytni
var tekin upp í tengslum við sýningu
Ólafs að bjóða upp á þessi námskeið,
en þau gera í raun kröfu um meiri
ásetning og vilja til að fá upplýsingar
en þegar safngestir koma á safnið og
taka þátt í leiðsögn af því að það vill
svo til að hún er í gangi. Við erum
ánægð ef okkur tekst að koma til
móts við safngesti, hvora leiðina sem
þeir kjósa að fara.
Við þjónum líka stórum hópum
skólanema og á Frostvirkni koma að
meðaltali sex hópar á dag á öllum
skólastigum og alls staðar að af land-
inu. Auk þess erum við með fast pró-
gramm fyrir 4. bekk grunnskólans
um Ásmund Sveinsson í Ásmund-
arsafni og fyrir 6. bekk um Kjarval á
Kjarvalsstöðum, enda lítum við svo á
að við höfum ákveðnar skyldur við
þessa listamenn, enda eru verk Kjar-
vals og Ásmundar, auk verka Errós,
uppistaðan í okkar safneign.“
Samkvæmt Ólöfu eru það starf-
andi myndlistarmenn, sem flestir
hafa einnig lokið námi í uppeldis- og
kennslufræðum eða numið listfræði
og þekkja vel til myndlistarheimsins,
sem sjá um fræðsluna í safninu. „Við
leggjum áherslu á að leiðsögnin um
safnið sé virk, þ.e. að safngestir taki
virkan þátt í umræðum því allar
manneskjur búa yfir þekkingu og
reynslu sem gerir eitthvað fyrir
verkin. Þótt hlutverk okkar sem önn-
umst leiðsögnina sé að kynna sýning-
arnar og verk þeirra listamanna sem
eru til umfjöllunar hverju sinni þá er
ekki eins og safngestir séu eins og
tómar tunnur sem koma inn á söfnin
til að láta alvitra fræðinga fylla sig af
upplýsingum. Leiðsögn býður nefni-
lega upp á að fólk viðri upplifanir sín-
ar og skoðanir á verkunum.“
Þess má geta að sunnudaginn 28.
mars nk. milli kl. 13 og 15 verður
haldin listsmiðja fyrir alla fjölskyld-
una þar sem börn og fullorðnir geta
átt saman stund í safninu, skoðað
sýningu Ólafs og velt fyrir sér blekk-
ingum augans. Skráning á nám-
skeiðið er í Hafnarhúsinu, en auk
þess er hægt að senda póst á net-
fangið fraedsludeild@reykjavík.is.
Samtal Ólafs Elíassonar og Daniels
Birnbaums í dag kl. 17 fer fram í fjöl-
notasal Listasafns Reykjavíkur í
Hafnarhúsi.
Miðar eru seldir í afgreiðslu Hafn-
arhússins á vægu verði, en þess ber
að geta að sætaframboð er takmark-
að.
Fjölmargir viðburðir vegna sýningar Ólafs Elíassonar, Frostvirkni, í Listasafni Reykjavíkur
Eykur virkni safnsins
Morgunblaðið/Sverrir
Í listsmiðju fyrir börn fræðast þátttakendur m.a. um blekkingar augans.
Ólafur Elíasson
eftir Ólaf Hauk Símonarson.
Leikstjóri: Bjarni Ingvarsson.
Búningar: Helga Rún Pálsdóttir.
Leikmynd og leikmunir:
Bjarni Ingvarsson og Helga Rún Pálsdóttir.
Útsetning tónlistar: Jón Ólafsson.
Leikarar: Pétur Eggerz, Valur Freyr Einars-
son og Alda Arnardóttir.
Hattur og Fattur og
Sigga sjoppuræningi