Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.2002, Blaðsíða 4

4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 18. MAÍ 2002
Í
MENNINGARMIÐSTÖÐ Kerguéh-
ennec-hallarinnar sem er í 20 km fjar-
lægð frá Vannes á Bretagne-skaga í
Frakklandi var opnuð yfirgripsmikil
einkasýning á verkum Hreins Frið-
finnssonar þann 6. apríl sl.
Kerguéhennec-höllin var upphaflega
í eigu Hogguer-bræðra, sem voru for-
ríkir svissneskir bankastarfsmenn, en er nú
eign Morbihan-sýslu. Það var arkitektinn Oliv-
ier Delourme sem teiknaði höllina í byrjun
átjándu aldar og löngu síðar eða árið 1872 var
landslagsarkitektinum Denis Buhler falið það
hlutverk að skipuleggja þennan stórkostlega
175 hektara garð sem umlykur hallarbygging-
arnar og er í dag orðinn einn stærsti högg-
myndagarður Evrópu.
Enskur andi og frönsk formfesta
Franska menningarráðuneytið og FRAC
(Fonds régional d’art contemporain) í Bre-
tagne hafa haft veg og vanda af því að fá al-
þjóðlega listamenn til að halda sýningar á
staðnum og gera verk fyrir garðinn og er gert
ráð fyrir því að fleiri verk muni bætast við
safnið. Þarna eru verk eftir listamenn eins og
Richard Long, Markus Raetz, Ulrich Rukriem,
Ian Hamilton Finlay, Tony Cragg, Jean Pierre
Raynaud, Giuseppe Penone, Elisabeth Ballet
og marga fleiri. Flest verkin falla einstaklega
vel að þessari mögnuðu náttúru og verður eng-
inn svikinn sem gefur sér tíma til að rölta þessa
tveggja tíma gönguferð sem þarf til að skoða
safnið.
Þegar gengið er inn um aðalhliðið inn í húsa-
garðinn að höllinni er umhverfið spegilmynd,
þ.e.a.s. í miðju ílöng tjörn og tvær aflangar
byggingar á hvora hönd sem áður voru útihús,
skemma og hesthús, en nú er búið að breyta í
hvítmálaða, bjarta sýningarsali. Á bak við
hesthúsið er önnur bygging sem var um tíma
notuð sem fjárhús, en er nú líka búið að um-
breyta í sýningarsali og kaffistofu.
Þó að enskur andi svífi yfir vötnum í garð-
inum er það franska formfestan og samræm-
ingin sem einkennir hallarbygginguna og úti-
húsin.
Það er varla hægt að ímynda sér betri um-
gjörð fyrir verk Hreins Friðfinnssonar, sem
hefur í raun og veru aldrei slitið sig frá lands-
lagshefðinni, þótt það sé ekki hin hefðbundna
landslagsmynd sem heillar hann heldur eins
konar rökræða og samspil við náttúruna.
Listferill Hreins hefur verið á stöðugri upp-
leið síðan hann sýndi við opnun Pompidou-
safnsins í París fyrir 25 árum og þarf ekki leng-
ur að kynna hann íslenskum listunnendum. Yf-
irlitssýningarnar eru orðnar fjölmargar, hvort
sem er á Norðurlöndunum, Hollandi þar sem
hann býr eða í Frakklandi. Vorið 2000 hlaut
Hreinn hin virtu finnsku Fennica-verðlaun og
stuttu síðar hlotnuðust honum önnur verðlaun
í Carnegie-samkeppninni sem eru einnig veitt
fyrir framúrskarandi framlag til myndlistar-
innar.
Þegar gengið er inn á kaffistofuna, sem er
eins konar anddyri í fyrri sýningarsalnum,
blasir við verkið Attending Earth, Attending
Sky (1973), tvær ljósmyndir þar sem Hreinn
varpar annars vegar grænum jarðarbút upp í
himininn og hins vegar dregur hann smábrot
úr himingeimnum niður á jörðina. Bogadregin
form spegilsins minna á fagrar líkamslínur og
þessi skemmtilega tvíræði speglaleikur tengir
sýninguna strax umhverfinu og leiðir okkur
beint inn í margræðan hugarheim listamanns-
ins, þar sem andhverfur, speglun, náttúra og
hljóðlát ögun eru fyrir hendi.
Sýningin fer fram í byggingunum tveimur
þar sem fjárhúsin og hesthúsin voru áður og
spannar hún allan feril Hreins, þ.e.a.s frá
1971–2002. Það er ekki tímaröð sem hefur
ákvarðað uppsetningu sýningarinnar, heldur
innbyrðis tengsl verkanna og samhljómur
þeirra við hina innri og ytri umgjörð, þ.e.a.s
rýmið, útsýnið og umhverfið.
Sýningin hefst á bernskuminningum, verki
frá 2001 sem heitir einfaldlega Kindur og hest-
ar frænda míns, 12 ljósmyndir úr Dölunum,
átthögum Hreins, sem hann hengir ramma-
lausar á vegginn stutt frá Að teikna tígrisdýr
frá 1971, verki sem er oft notað sem upphafs-
punktur á yfirlitssýningum. Síðan koma mynd-
ir eins og I spent a day (1975), Staður (1975)
Álagablettir (1972), Sjö sinnum (1978), Síðar
(1976), Samanbrotin stjarna (1983), allt gam-
alkunn verk sem eru hlaðin tíma og minning-
um, jafnvel söknuði, og þar sem hið hulda og
óhöndlanlega er í fyrirrúmi. Þessi verk fá að
spreyta sig við hliðina á nýrri verkum eins og Á
rigningardegi (2001), Fyrsti glugginn (1992),
Tungustapi (1998), Griðastaður (1992), Þrjár
flöskur (2001–2002), St. Victoire-fjallið (1999)
og fleirum.
Með því að stefna þannig saman gömlum og
nýjum verkum fær áhorfandinn tilfinningu fyr-
ir þessum ljósofna streng sem spinnur þau öll
saman eins og vagninn og hestinn í Draumur
frá 1973 og einnig myndast ákveðið ferli sem
hefst með þessum bernskuminningum og end-
ar í seinni byggingunni á verkum sem eru nán-
ast yfirskilvitleg, þyngdarlaus og fljótandi eins
og hillingar.
Í síðasta sal fyrri byggingarinnar er verkið
Hreyfing (1999) sem samanstendur af tveimur
ljósmyndum teknum af Hreini sjálfum á vinnu-
STEFNUMÓT
VIÐ NÁTT-
ÚRUNA
E F T I R L A U F E Y J U H E L G A D Ó T T U R
For Light Shadow and Dust 1994.
Þrjár flöskur 2001–2002.Án titils 2001–2002.