Pressan - 13.04.1989, Blaðsíða 20

20
Fimmtudagur 13. apríl 1989
bridge
Lokin á spili þessarar viku voru
sérstæð. í þriggja spila enda-
stöðu, allir með sama lit, voru úr-
slitin fjarri því ráðin.
♦ ÁD2
¥ 642
♦ D105
4» G1084
♦ 986
¥ G1095
♦ 8632
♦ 63
♦ 1075
¥ 873
♦ ÁKG
♦ ÁKD7
♦ KG43
¥ÁKD
♦ 974
♦ 952
Suður gefur, allir á hættu og
opnar á 1 grandi, sem norður
hækkar í þrjú. Vestur spilaði eðli-
lega út hjartagosa, austur tók þar
sína þrjá slagi og skipti síðan í
lauf. Sagnhafi hirti nú sína sjö
gráupplögðu slagi á láglitina og
var inni heima. Allir við borðið
voru nú komnir niður á 3 spaða.
Eins og sjá má eru tvær leiðir til
að fara í litinn sem leiðir til vinn-
ings: Rúlla tíunni til austurs eða
einfaldlega svína drottningunni
og stinga upp tíunni þegar litur-
inn kemur um hæl.
En sagnhafi kaus aðra leið.
Hann spilaði spaðafimmu. Vestur
þáði tækifærið og stakk upp ní-
unni, drottning og kóngur.
Spaðafjarki til baka. Sagnhafi var
nú kominn með möguleika til að
giska skakkt (sem vörnin í reynd
býr til og á því vart að falla fyrir,
þýð.) og það gerði hann. Lét sjö-
una duga. Einn niður.
Lykilvörnin er réttilega að setja
millispil í vestur. Annars er suður
vitaskuld þvingaður til að fara
upp með tíuna eftir að spaðasvín-
ingin hefur mistekist.
skák
33. ÞRIDJA TAFLVISA
STEFÁNS ÓLAFSSONAR
Þriðja taflvísa Stefáns Ólafs-
sonar hefur lifað á vörum þjóðar-
innar í þrjár aldir. Theódóra
Thoroddsen kenndi mér hana fyr-
ir rúmum fjörutíu árum, þegar
hún komst að því að ég hefði gam-
an af skák. Þá hafði ég aldrei
heyrt vísuna fyrr. En hún er prent-
uð í kvæðabók skáldsins og einnig í
Þjóðsögum Jóns Árnasonar. Þar
fylgir sú saga að biskupsdóttir
nokkur hafi kveðið vísuna til að
hjálpa manni er faðir hennar
tefldi við, svo að hann færi ekki
halloka fyrir biskupi í taflinu.
„Sumir segja að það hafi verið
Ragnheiður Brynjólfsdóttirþ
bætir sögumaður við. Það er ekki
í fyrsta sinn að frægum persónum
eru eignuð snjallyrði.
En vísan er á þessa leið:
Fallega spillir frillan skollans
öllu,
friíin sú sern þú ert nú að snúa,
heiman lœðist hrum með slæmu
skrumi,
hrók óklókan krókótt tók úr
flóka.
Riddari studdur reiddist lyddu
hrœddri,
réði vaða rneð ógeði að peði.
Biskupsháskinn blöskraði
nískum húska,
á bekkinn gekk sá hvekkinn
þekkir ekki.
Þarna er drottningin bæði köll-
uð frilla og frú. Maður sér taflið
ljóslifandi fyrir sér, iðandi af lífi,
mennirnir á ferð og flugi og sitja
á vélráðum hver við annan. Þó
hefur vísan ef til vill meira gildi
sem bragþraut en skákfræði.
Ég leitaði til Jóns Samsonar-
sonar, fræðimanns í Stofnun
Árna Magnússonar, í von um að
fá meiri vitneskju um þessa vísu.
Þá kom í ljós að hún er til í segul-
bandasafni Árnastofnunar og
Ríkisútvarpsins. Þau hjónin
Helga Jóhannsdóttir og Jón söfn-
uðu þjóðvísum og þjóðlögum um
langt skeið, og á einni söfnunar-
GUÐMUNDUR•
ARNLAUGSSON
ferðinni (1970) tóku þau taflvís-
una upp á Hólmavík. Sá sem söng
hana hét Árni Gestsson (f. 1899)
og bjó á Hólmavík. Hann kunni
sögu um vísuna, og er sú saga frá-
brugðin þeirri sem er í Þjóðsögum
Jóns Árnasonar. Samkvæmt
Árna er sagan eitthvað á þessa
leið:
Einu sinni var konungur nokk-
ur að tefla við ungan mann. Dótt-
ir konungsins var viðstödd og
horfði á taflið. Hún hafði hug á
unga manninum og kvað vísuna
til að rugla föður sinn í ríminu.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
17 18 19
VERÐLA UNA KROSSGÁTA NR. 29
Skilafresturinn hefur svolítið skolast til hjá okkur, en á þessari
krossgátu er hann til 25. apríl. Utanáskriftin er: PRESSAN-kross-
gáta nr. 29, Ármúla 36, 108 Reykjavík.
I verðlaun er hin einstaklega veglega bók Almenna bókafélagsins
urn samfélög hámenningar á árunum 1200 til 200 fyrir Krist, Saga
mannkyns.
Dregið hefur verið úr réttum lausnurn á27. krossgátu og upp korn
nafn Runólfs Ólafssonar, Hagarnel 37 í Reykjavík. Hann fœrsenda
bókina Bör Börsson.