Pressan - 16.06.1994, Blaðsíða 11

2. Olafur Thors forsætisráð- 3. Bjarni Benediktsson forsæt-
herra 21 isráðherra 20
5. Gylfi Þ. Gíslason ráðherra 15 6. Jóhannes Nordal seðla-
Kanlractinri 1?
8.-10. Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir borgarstjóri 10
Steinn Steinarr skáld 10
4. Vigdís Finnbogadóttir forseti
16
7. Jóhannes Kjarval listmálari
11
Vilmundur Gyifason alþingis-
maður 10
Chýðveldis-
saga fyrír
byrfendur
11.
Einar Olgeirsson al-
þingismaður 9
12.-14.
Eysteinn Jónsson
ráðherra 8
Lúðvík Jósefsson
ráðherra 8
PálmiJónssoní
Hagkaup 8
15.
Sigurbjörn Einars-
son biskup 7
16. -20.
Hermann Jónasson
forsætisráðherra 6
Jón Baldvin Hanni-
balsson ráðherra 6
Jónas Jónsson frá
Hriflu ráðherra 6
Jónas Kristjánsson
ritstjóri 6
Kristján Eidjárn for-
seti 6
Næstir komu: Ragn-
ar Jónsson í Smára,
Davíð Oddsson for-
sætisráðherra, Hans
G. Andersen sendi-
herra, Sigurður Nor-
dal prófessor og
Steingrímur Her-
mannsson seðla-
bankastjóri, allir
með fimm atkvæði
hver; Guðbergur
Bergsson rithöfund-
ur, Hannibal Valdi-
marsson ráðherra,
Kristinn E. Andrés-
son bókmennta-
fræðingur og útgef-
andi, Matthías Jo-
hannessen ritstjóri
og Páll ísólfsson
tónskáld, allir með
fjögur atkvæði hver.
1944
Allt byrjaði þetta auðvitað i roki og úr-
heliisrigningu á Þingvöllum. 17. júní,
klukkan tvö eftir hádegi, heyrðu nokkrir
tugir þúsunda þegar hvass vindurinn
sleit orðin út úr Gísla Sveinssyni, forseta
Alþingis: „Samkvæmt því, sem nú hefur
greint verið, lýsi ég yfir því, að stjórnar-
skrá lýðveldisins Islands er gengin í
gildi."
Ferfalt húrrahróp þúsundanna yfir-
gnæfði veðurguðina — ballið var byrjað.
Næst var gengið til forsetakjörs.
Sveinn Bjömsson ríkisstjóri sat holdvot-
ur í rigningunni. Svipur hans var óræður
meðan þingforseti las af atkvæðaseðl-
unum fyrir þingheim: Sveinn Björnsson,
Sveinn Björnsson, Jón Sigurðsson...
(Flér varð nokkur kurr meðal þúsund-
anna sem héldu að þingmenn væru að
kjósa dauða frelsishetju upp á grín.)
Sveinn Bjömsson hlaut ekki nema 30
atkvæði af 60. Jón Sigurðsson frá Kald-
aðarnesi, skrifstofustjóri Alþingis, hlaut
fimm atkvæði og fimmtán skiluðu auðu.
Tíu þingmenn sósialista tóku þannig
ekki afstöðu og nokkrir sjálfstæðismenn
(Ólafur Thors og fleiri) greiddu Jóni at-
kvæði vegna gamalgróinnar óánægju
með Svein. En hvað um það: Sveinn
Bjömsson var réttkjörinn forseti lýðveld-
isins íslands.
Ólafur Thors myndar Nýsköpunar-
stjórnina frægu með sósíalistum og al-
þýðuflokksmönnum. Þar með komust
kommar i fyrsta sinn í stjómarráðið —
en eina utanþingsstjórn íslandssögunn-
ar pakkaði saman. Ríkisstjómin bretti
upp ermarnar og byrjaði strax að eyða
stórkostlegum stríðsgróða. Þetta mun
hafa verið eftirlætis ríkisstjórn Ólafs
Thors og myndaði hann þó einar fimm
og sat í enn fleirum.
Þýskur kafbátur sökkvir Goðafossi á
Faxaflóa. 23 fórust.
Marlene Dietrich kemur til (slands að
skemmta amerískum hermönnum. Hún
gerðist lika fyrsti íslandsvinur lýðveldis-
tímans og lýsti því yfir að ísland og
Grænland ættu að hafa nafnaskipti.
1945
Jóhannes Kjarval opnar sýningu i
Listamannaskálanum og selur 33
myndir á tuttugu minútum. Þetta voru
stríðsgróðatímar.
Nonni deyr. Hann var einn vinsælasti
rithöfundur íslandssögunnar. Nonna-
bækurnar voru þýddar á rúmlega þrjátíu
tungumál. Auk þess var hann jesúíti.
Sthðinu lýkur I Evrópu og Danmörk
losnar undan oki nasismans. Á frelsis-
daginn taka nokkrir Danir sig til og
drepa rithöfundinn Guðmund Kamban
á veitingastað í Kaupmannahöfn. Hann
var grunaður um samvinnu við nasista.
Lokaorð hetjuskáldsins voru: „Saa
skyd!"
1946
ísland gengur í Sameinuðu þjóðirnar.
Jónas Jónsson frá Hriflu flytur tillögu
á Alþingi um að lögreglunni verði útveg-
aðar kvikmyndavélar til þess að taka
myndir af fyllibyttum og óeirðamönnum
— sem fengju síðar að sjá myndimar „i
betrunarskyni".
Sjálfstætt fólk eftir Laxness kemur út í
Bandaríkjunum og fær fína dóma.
íslendingar leika fyrsta landsleik sinn í
knattspymu; gegn Dönum á Mellavellin-
um. Snemma beygðist krókurinn: Við
töpuðum, 3-0.
Alitsgjafar:
Anna Ólafsdóttir Bjömsson alþingismaður, Auð-
ur Eir Vilhjálmsdóttir prestur, Ámi Bjömsson þjóð-
háttafræðingur, Bogi Ágústsson íréttastjóri, Gísli Sig-
urðsson starfsmaður á Ámastofnun, Guðjón Frið-
riksson sagnfræðingur, Hannes Hólmsteinn Gissur-
arson stjómmálafræðingur, Kristján Þorvaldsson
ritstjóri, Ólína Þorvarðardóttir, Sigríður Dúna Krist-
mundsdóttir mannfræðingur, Valgerður Bjama-
dóttir viðskiptaffæðingur, Davíð Scheving Thor-
steinsson iðnrekandi, Einar Karl Haraldsson ffam-
kvæmdastjóri, Aðalsteinn Ingólfsson listfræðingur,
Ólafur Harðarson stjómmálaffæðingur, Ingi Bjöm
Albertsson alþingismaður, Jón Kristjánsson ritstjóri,
Bjami Guðmarsson sagnffæðingur, Matthías
Bjamason alþingismaður, Broddi Broddason ffétta-
maður, Margrét Indriðadóttir fv. fféttastjóri, Magn-
ús Skarphéðinsson nemi, Gísli J. Ástþórsson blaða-
maður, Gísli Gunnarsson sagnffæðingur, Óli Bjöm
Kárason ritstjóri, Jóna Valgerður Kristjánsdóttir al-
þingismaður, Kristín Halldórsdóttir fv. alþingis-
maður, Magnús Guðmundsson kvilunyndagerðar-
maður, Helgi Hjörvar nemi, Elísabet Kristín Jökuls-
dóttir rithöfúndur, Sæmundur Guðvinsson blaða-
maður, Ingvi Hrafh Jónsson sjónvarpsmaður, Eirík-
ur Hreinn Finnbogason bókmenntaffæðingur,
Guðlaugur Þorvaldsson ríkissáttasemjari, Kolbrún
Bergþórsdóttir bókmenntaffæðingur, Jóhanna
Kristjónsdóttir blaðamaður, Ellert B. ScJiram rit-
stjóri, Ingibjörg Haraldsdóttir rithöfúndur, Vil-
hjálmur Hjálmarsson fv. ráðherra, Kristófer Svavars-
son blaðamaður, Þorgrímur Þráinsson rithöfúndur,
Lára Halla Maack geðlæknir, Viðar Eggertsson leik-
hússtjóri, Einar Kárason rithöfúndur.
Bein Jónasar Hallgrímssonar flutt
heim frá Danmörku og lenda á undar-
legu ferðalagi um landið. Eru að lokum
flutt með lögregluvaldi frá Norðurlandi
og jarðsett i „þjóðargrafreitnum" á Þing-
völlum við hlið Einars Ben. Þar eru þeir
félagar enn í dag einu íbúamir.
1947
Hekla gýs i fyrsta sinn í 102 ár.
Fyrsti nýsköpunartogarinn, Ingólfur
Amarson, kemurtil íslands.
25 manns farast með Douglas-Dakota-
flugvél Flugfélags (slands á leið frá
Reykjavík til Akureyrar.
Nýsköpunarstjómin fellur og „Stefan-
ía“ tekur við: Samstjóm krata, sjálf-
stæðismanna og Framsóknar, undir for-
sæti Stefáns Jóhanns Stefánssonar
krataforingja.
1948
Þórunn Jóhannsdóttir, 8 ára, leikur
einleik á píanó á tónleikum í Lpndon
með sjálfri Sinfóníuhljómsveit Lundúna.
Baldur Möller verður skákmeistari
Norðurlanda.
íslendingar gerast aðilar að Marshall-
samningnum. Það tryggir okkur hag-
stæð lán og efnahagssamvinnu. Vel að
verki staðið hjá eina ríki Evrópu sem
stórgræddi á stríðinu.
1949
Allt fer í bál og brand á Austurvelli þeg-
ar Alþingi samþykkir aðild (slands að
NATO. Grjótkastið dynur á þinghúsinu
þar sem flestar rúður brotna. Lögreglu-
sveitir beita kylfum og táragasi.
Fyrsta íslenska talmyndin frumsýnd,
Milli fjalls og fjöm, eftir Loft Guðmunds-
son.
Ríkisstjómin „Stefanfa" lognast út af
og Ólafur Thors myndar minnihluta-
stjóm Sjálfstæðisfiokksins.
V
J
FIMMTUDAGURINN 16. JÚNÍ1994 PRESSAN 11