Vísir Sunnudagsblað - 06.03.1938, Blaðsíða 3

VISIR SUNNUDAGSBLAÐ.
3
Krummi er margvís fug'l og
málgefinn. Hann fer víða, tek-
ur eftir mörgu og þegir ekki yf-
ir þvi sem hann veit. Hann er
og forspár í besta lagi. En gall-
inn er sá, að menn skilja liann
ekki nú orðið. í „gamla daga“
voru til menn og konur, sem
skildu alt sem krummi sagði og
höfðu af honum sannar fregnir
um ýmsa hluti, að því er þjóð-
sagnir herma og forn munn-
xnæli.
Það er t. d. sagt, að Sveinn
lögmaður Sölvason hafi skilið
hrafnamál og bendir til þess
vísa sú, sem hann á að hafa
kveðið við frú Ingibjörgu Sig-
urðardóttur, konu Gísla hiskups
Magnússonar. „Hann sá og
heyrði lil hrafns á vindhana-
stöng yfir liúsi því, sem hún
var í“. — Krunnni var að skrafa
eitthvað á stönginni. Lögmaður
slcildi alt, sem hann sagði, og
kvað vísu þessa:
Hrafn situr á hárri stöng,
höldar mark á taki:
Ei þess verður æfin löng,
sem undir hýr þvi þaki.
Frú Ingibjörg var skjót í
svörum og kvað þegar:
Engin lirakspá er það mér,
þó undan gangi eg nauðum,
ef liann kvakar yfir þér
ekki seinna dauðum.
Sveinn lögmaðnr mun hafa
andast 1782, en frú Ingibjörg
lifði ellefu árum lengur (d.
1793).
Einu sinni heyrði maður, sem
skildi hrafnamál (segir sira Jón
Norðmann) til tveggja hrafna,
sem voru að tala saman, og
hékk þar hjá lieilagfiskisflak.
Segir þá annar hrafninn:
„Hver á flak, hver á flak?“
Hinn svarar: „Kolheinn, Kol-
3jeinn“. Þá segir sá fyrri:
„Kropp’ í, kropp í“.
Einu sinni fór maður frá
IStaðastað að Búðum. Ilann
fann grásleppu í fjörunni og
lét í poka sinn. Tveir hrafnar
urðu á leið hans og honum
skildist, að annar þeirra væri að
hiðja sig um bita. En maður-
inn kvaðst ekkert liafa, því að
liann mundi ekki eftir gráslepp-
unni. Krummi sagðist ekki trúa
þvi og kvaðst vita, að hann ætti
eitthvað i pokanum sínum. Tólc
þá maðurinn hita af gráslepp-
unni og gaf hröfnunum. Þvi
næst spurði liann þá að þvi,
livort Staðarpiltar mundu afla
nokkuð í dag. —- Krummar
sögðu, að þeir mundu fá tvær
vænar lúður — og það rættist!
Ýmsar fleiri sögur eru til um
menn, sem skilið hafi hrafna-
mál, og þá ekki síður um hitt,
að krummi viti jal’nlangt nefi
sínu.
Áklæðis vísur.
Þær hafa verið miklar hann-
yrðakonur mæðgurnar í Viði-
dalstungu, Þorbjörg Magnús-
dóttir (.Tónssonar í Vigur),
kona Páls lögmanns, og Hólm-
fríður dóttir þeirra, kona
Bjarna sýslumanns Halldórs-
sonar á Þingeyrum. Er sagt að
Hólmfríður „liafi lcunnað alla
sauma, þá liún var 12 vetra“.
Og alkunn er þessi visa Páls
Vídalíns um dóttur sína, er hún
var 9 vetra:
Níu velra nú í vor,
nemur seint íþróttir,
liefir saumað hvert eitt spor
Hólmfríður Pálsdóttir.
Þorhjörg nam liannyrðir á
Hólum í Hjaltadal „hjá hústrú
Ragnheiði Jónsdóttur föður-
systur sinni“ og ef til vill víð-
ar. „Og þá dróst saman þeirra
beggja tilhugalíf (þ. e. Páls og
hennar); hann var sextán vetra,
en hún seytján, heldur en liann
væri seytján, en hún sextán, en
ei var nema árs munur á þeirra
aldri, og hygg eg“, segir Grv.
Jón, „að þau trúlofuðust þá
livort öðru heimuglega". —
Þetla er víst ekki allskostar
rétt, því að þau Páll og Þor-
björg munu liafa verið jafn-
gömul eða „á sama árinu“, bæði
fædd 1667.
Vísur þær, sem fara liér á
eftir, „saumaði hústrú Þorhjörg
sem er sú mesta hannvrðakona,
í áldæði, en lögmaðurinn kvað
svo stóðust á stafirnir í vísun-
um og sporin í áklæðinu, svo
ei var of né vant“:
Herrann gefi þér liæga að fá
hvíld í rekkju þinni;
áklæði þetta Þorhjörg á
þelað með heiidi sinni.
Útrensluna, þá ung var mey,
efnaði teitur svanni,
bekkina gerði gullhlaðsey
gefin til ekta manni.
Innan bekkjar allan fans
eftir fornu ráði,
en að tilsögn ektamanns
orðin kvendið skráði.
Hrognkelsin
og marglyttan
Til er gömul sögn um það,
hvernig lirognkelsin liafi orðið
til og marglyttan. Og sagan er
á þá leið, að einhverju sinni
liafi Jesús Kristur verið á gangi
með sjó fram. Þá bar svo við,
að Kristur hrækti í sjóinn „og
af þvi varð rauðmaginn“. -—-
Sankti Pétur hafði verið í för
með meistara sínum að þessu
sinni. Og er hann sá, að Krist-
ur lirækti í sjóinn, þá gerði
liann það líka „og af því varð
grásleppan“. — Rauðmaginn er
herramanns-matur, eins og all-
ir vita, en grásleppan töluvert
lakari. Ivölski var á flakki um
þessar mundir og sá til ferða
þeirra Krists og Péturs. Hljóp
liann nú niður að sjó og fór í
hámót á eftir þeim, því að liann
fýsti að vita, hvaða erindi þeir
ætti niður í fjöru og inn með
öllum sjó. Og er lia.nn sá að þeir
hræktu i sjóinn, þá gerði liann
slíkt hið sama. En af þeim
hráka varð marglyttan og vita
menn ekki til þess, að liún sé
til nokkurs nýt.
F JÖRFISKURINN.
— Nú er stundin komin, liús-
bóndi góður, sagði niðursetn-
ingurinn, fjörgamall karl, einn
morguninn, Eg er víst bráð-
feigur, og skelfing lield eg
lireppsnefndin verði glöð, þeg-
ar liún lieyrir látið mitt.
— Hvers vegna heldurðu að
þú sért feigur, karlinn minn,
spurði liúshóndinn.
— Eg held ekkert um það,
sem eg veit, svaraði karlinn, og
villu nú ljá mér Passíusálm-
ana ? — Eg fer ekki á fætur hér
eftir og langar nú til að stauta
eitthvað í guðsorði mér til sálu-
hjálpar, uns kallið lcemur. —
Þér að segja, liúsbóndi minn og
ykkur báðum, blessuð lijónin,
þá hefir fjörfiskurinn ólmast í.
livirflinum á mér og iljunum
líka í alla liðlanga nótt, og það
er merlcið.
Karlinn lifði mörg ár eftir
þetla og sagðist ekkert skilja í
fjörfiskinum, að liafa liegðað
sér svona þessa minnisstæðu
nótt. Og líklega væri ekkert að
reiða sig á hann nú orðið.
GLYMUR í BOTNSDAL.
Oxneyingar.
Af Öxneyingum (eða Öxn-
eyjarhræðrum) á Vesturlandi
hafa farið viðlíka sögur og af
Bakkabræðrum á Norðurlandi.
Einu sinni fóru Öxneyingar til
meginlands og ætluðu í kaup-
slað (Stykkishólm). Þeir lentu
býsna-spotta frá kaupstaðnum,
og fengu sér liross eitt, til að
ríða í kaupstaðinn. Öxneyingar
voru óvanir reiðum, og settust
því allir sex upp á hrossið í
einu, og riðu svo þangað til þeir
voru nærri komnir í Stykkis-
liólm. „Þá urðu þeir í ráðaleysi
með það, hvernig þeir ættu að
geyma lirossið, meðan þeir
værn í kaupstaðnum; lolcsins
urðu þeir allir á því, að þeir
skyldu stjóra aftur af þvi og
fram af, og bundu hausinn og
taglið til við livorn klettinn og
röðuðu stórum steinum eftir
endilöngu bakinu á því. Þegar
þeir komu aftur, og ætluðu að
taka hrossið, var það dautt, sem
von var, af þessari meðferð, svo
að þeir urðu nú að labha til
skipsius. Á leiðinni í lcaupstað-
inn hafði gömul kona verið með
þeim, en orðið ilt, svo að þeir
ldeyptu henni upp i flæðisker
eitt, og ætluðu að láta liana bíða
sin þar, þangað til þeir kæmu
aftur, og hefðu liana lieim með
Botns af liáu brún í gjá,
er breytinn þrymur,
vatni bláu fleytir fimur
fossinn sá, er heitir Glymur.
(Stalcan mun vera eftir Sig-
urð Helgason dbrm.)
STAKA
eftir sira Hallgrím Pétursson:
Gleymska sló i veður og vind
vitra manna ráðum;
heimsku bjó þar hyggjan blind,
hún villi banna dáðum.
FALLEG VÍSA.
(Ferskeytt. Ljóðstöfun sléttu-
bánda og fléttubanda. — Úr
Númarímum Sigurðar Breið-
fjörðs):
Þegai’ dagsins bláa brá
breytir háttum tima,
sólin stígur sjái frá,
sekkur þá hún gríma.
sér. En á meðan þeir voru
burtu, liafði orðið fallaskifti, og
komið flóð, en fjara var, þegar
kerling fór upp í slceriö. Þetta
höfðu Öxneyingar ekki athug-
að, að sjór gengi vfir skerið,
sem liafði skolað kerlingunni
burt“. (Sögu þessa kveðst Dr.
Maurer hafa eftir Agli Svein-
bjarnarsvni i Stykkislióhni. Isl.
þjóðs.).