Nýja dagblaðið - 16.09.1934, Blaðsíða 1

2. ár.
Reykjavík, sunnudaginn 16. sept. 1934.
219. blað.
Sólskin«sunnanvindur
um mestallt Norður- og Austur-
land 3—4 síðustu daga.
Loksins hefir nú raknað úr
hinum gífurlegu óþurkum á
Norður. og Austurlandi. Sner-
ist veður til sunnanáttar síð-
ara hluta vikunnar, og hafa
verið þurkar um mestallt
Norður- og Austurland síðustu
3—4 daga. Vestan til í Húna-
vatnssýslu hefir þó lítill eða
enginn þurkur verið þessa daga,
og mun þar því vera einna
lakast ástand nú um heyskap
á öllu landinu. Til Austfjarða
sunnanverðra hafa þurkarnir
heldur ekki náð.
I flestum sveitum norðan-
lands og austan var ástandið
orðið svo alvarlegt að fá dæmi
eru til slíks. Víðasthvar hafa
verið svo að segja stöðugar
rigningar síðan um míðjan júlí_
mánuð og sumstaðar lengur.
Nærri tvo mánuði hefir í þess-
um héröðum naumast náðst
heystrá með sæmilegri verkun.
Og á einstaka bæjum í norð-
austursveitmrí landsins svo
sem á Austur-Sléttu, Langa-
nesi og Vopnafirði, hefir nær
ekkert hey náðst í allt sumar
fyr en nú síðustu tvo daga. Og
byrjaði þó túnasláttur þar
yfirleitt fyrstu daga júlímán-
aðar.
Nýja dagblaðið átti tal við
Kópasker seinni partinn í gær.
Var þar álitið, að bændur í
Norður-Þingeyjar. og Norður-
Múlasýslum myndu vera í
þann veginn að ná inn miklu
af þeim heyjum, sem ekki voru
orðin ónýt af langvarandi
hrakningi. Veður var þá bjart
og hæg sunnanátt, en var að
ganga til austurs með kvöld-
inu-
Blaðið átti sömuleiðis tal við
Akureyri. 1 Eyjafirði var á
fimmtudag og föstudag mjög
hvass sunnanvindur, svo að
heldur var til tafar við hey-
þurkun og samantekning. I
dag var logn og sólskin. Eru
eyfirzkir bændur nú búnir að
ná upp öllum heyjum, en mik-
ið enn úti óbundið. Mikið af
fyrri túnaslætti hafði þar
staðið í sæti síðan, um miðjan
júlí.
í Skagafirði komu þurkamir
tveim dögum fyr en í Eyja-
firði, og hafa nú þegar orðið að
ágætum notum.
Víðast hvar um óþurka-
svæðið er heyskapur með
minna móti (auk þess sem
heyin eru hrakin), því að
bændur hafa veigrað sér við að
slá niður.
r
Ihaldsleiðtogarnir
og réttarfarið
Um mörg undanfarin ár hef-
ir staðið hörð deila mjlli leið-
toga íhaldsins og Framsóknar-
manna um réttarfarið í land-
inu. Leiðtogar íhaldsins hafa
haldið því fram, að þeir og
þeirra vinir ættu að vera
hafnir yfir aðhald hegningar-
laganna. „Meiriháttar" menn
að efnum eða lífsaðstöðu ættu
aldrei að vera dæmdir fyrir af-
brot sín.
Fíamsóknarmenn héldu fram,
að lögin væru ein og réttarfar-
ið óskift fyrir alla, án tillits
til aðstöðu í þjóðfélaginu.
Samkvæmt þessari kenningu
varði íhaldið fölsunina í
Hnífsdal, sjóðþurð og embætt-
isspillingu Einars Jónassonar,
sjóðþurðina í Brunabótafélag-
inu og vaxtatöku bæjarfóget-
ans í Rvík, svo að nefnd séu
fá dæmi af mörgum.
1 samræmi við þessa skoðun
létu forráðamenn íhaldsins
bæði vanta betrunarhús til að
taka á móti dæmdum mönnum,
og það betrunarhús, sem til
var, höfðu þeir í því ástandi,
að það eyðilagði heilsu fang-
anna og lífsþrek þeirra. Þessi
framkoma er skiljanleg. For-
ráðamenn íhaldsins sögðu:
Okkar fólk er aldrei dæmt til
fangavistar. Þangað fara ein-
göngu smælingjar úr okkar
flokki og svo menn frá „hin-
um“, ef til þeirra verður náð.
Þess vegna má fangelsið vera
eins og kvalastaður frá mið-
öldum.
Baráttan hefir verið löng
og hörð um þessi mál. Síðan
yfirstjóm réttarfarsmálanna
fór ú r höndum íhaldsmanna,
hafa leiðtogar íhaldsins kvein-
að sárt undan því, að „heldri
menn“ úr íhaldsflokknum ættu
ekki að vera dæmdir þó að
þeir brytu hegningarlögin. í
hvert skifti sem fölsun, sjóð-
þurð, eða yfirhilming þesskon-
ar manna hefir verið kærð og
dæmd, hafa Vísir og Mbl.
kvartað sáran um ofsókn og
ranglæti, sem haft væri í
frammi við alsaklausa menn.
Nú kemur nýtt og átakan-
legt dæmi. Einn af leiðtogum
ílialdsmanna verður sekur um
meiriháttar fjársvik. Og af
því M. G. er ekki dómsmála-
íáðherra, verður mál þetta vit-
anlega rannsakað, án nokkurr-
ar hlutdrægni eða yfirhilm-
ingar.
Saga þessa máls er rauna-
leg, ekki eingöngu fyrir þann
mann, sem lendir í þungbæru
óláni, heldur fyrir íslenzkt
eyðslustéttalíf, eins og það er
nú.
Gustaf Sveinsson lögfræð-
ingur er af góðu og greindu
fólki kominn, austan úr
Skaftafellssýslu. Hann er efni-
legur til náms, er settur í
menntaskólann, verður að
hætta háskólanámi um stund
fyrir fátækt. Gerist þá skóla-
stjóri á Hvítárbakka um nokk-
urra ára skeið, er þar vel
þokkaður af nemendum og
héraðsbúum. Með þessum at-
vinnustyrk lýkur hann námi,
sezt að í Rvík, sem praktiser-
andi lögfræðingur, gengur í
íhaldsflokkinn og lætur mikið
á sér bera. Hann verður for-
maður í flokksfélagi íhalds-
manna. Og þegar Jón Þorl.
brýst í því, að stofna íhalds-
sparisjóð í Rvík, og dró iðnað-
armenn til að taka fé sitt úr
Landsbankanum, og setja það
í þennan sparisjóð, þá velur
Jón þennan unga og áhuga-
sama íhaldsmann til að vera
þar forstjóri.
Um kosningamar í vor var
Gústaf einna óvingjamlegast-
ur í orði og ræðu til andstæð-
inga íhaldsmanna, og kunnug-
ir menn sögðu, að íhaldið ætl-
aði sér, að fengnum sigri 24.
júní, að reka Hermann Jónas-
son umsvifalaust og gera
Gústaf Sveinsson að yfirmanni
lögreglunnar, varalögreglunnar
og réttarfars í bænum.
En úr þessu varð ekki. Og
undanfarna daga barst sú
vitneskja um bæinn, að þessi
maður hefði dregið sér stórfé
af peningum, sem hann hafði
til geymslu fyrir aðra. Pétur
Magnússon kallaði saman stétt-
arbræður hans, hæstaréttar-
málafærslumennina, eins og
vant er, þegar um sjóðþurð
er að ræða. Gustaf vonaðist
eftir, að flokksbræður hans
hlypu undir baggann og borg-
uðu skuld hans. Sennilega
j hefir það þótt of erfitt, og
i máske ekki treyst á að hilmað
Hlaðan á Vífllsstöðum
eftir bnmann
Þessi mynd var tekin 8. s eptember af hlöðunni á Vífils-
stöðum, sem Alþýðublaðið 7. sept. segir, að hafi „brunnið
til kaldi'a kola“ á skömmum tíma! Er Alþbl. velkomið að
birta myndina á morgun.
Uptoxi Sincla.ir*
og Epic
Upton Sinclair var áður jafn_
aðarmaður, en er nú genginn
í demókrataflokkinn og sleit
með því öllu sambandi við
jafnaðarmannaflokkinn í Am-
eríku.
Um líkt leyti bauð hann sig
fram fyrir demókrataflokkinn.
við landsstjórakosningar í Cali-
fomíu og gaf þá út stefnuskrá
sína, sem nefnd hefir verið:
„The Epic Plan“.
í „The Epic Plan“, sem ef-
laust má telja að einhverju
leyti byggt á „socialistiskum
skoðunum“, þó ekki falli í sama
farveg og jafnaðarstefna Marx,
lýsir Sinclair hvemig hann vill
breyta skipulaginu í Calífomíu.
yrði yfir málið, eins og Pétur
ætlaðist til um Brunabóta-
sjóðþurðina 1927, og ekki varð
framgengt þá.
Frá mínu sjónarmiði er ólán
Gustafs Sveinssonar bæði
sorglegt og þó lærdómsríkt.
Allt sem vitað er um uppruna
mannsins, æsku hans, starf í
Borgarfirði og lok á námi,
benti eingöngu í þá átt, að
maðurinn yrði nýtur og dug-
andi borgari. En ólán hans
b.vrjar með kynningu hans við
forsprakka íhaldsins. Hann
tekur fyrir að lifa við hina ó-
þörfu atvinnu millimannsins.
j Stéttarbræður hans margir
| afla mikils fjár og eyða hóf-
iaust. Hann dregst með í
I nríkla eyðslu. Félagar hans ýta
að honum mannvirðingum.
Hann sér hylla undir mestu
valdastöður í landinu í skjóli
íhaldsleiðtoganna. Og þar er
ekki farið í felur með, að
Framh. á 4. líðu
stefnan
Hefir höfuðmálgagn sænska
jafnaðarmannaflokksins, Social-
Deniokraten í Stokkhólmi, sagt,
að „The Epic Plan“ væri mjög
í anda samvinnunnar, og var
útdráttur úr grein þess blaðs
um þetta efni birtur í Nýja
dagblaðinu 5. maí síðastl.
Alþýðublaðið hefir í fyrra-
dag sent Upton Sinclair svo-
hljóðandi skeyti:
„Símið hvort þér hafið fall-
ið frá hinum socialistisku skoð-
unum yðar“ (þýðing Alþbl. á
skeytinu).
Upton Sinclair hefir skilið
það svo, að þegar Alþýðublað-
ið talar um hinar „socialistisku
skoðanir yðar“, þá ætti það
við „The Epic Plan“ og svar-
ar því:
„Vissulega ekki. — Sinclair“.
Það sem Alþýðublaðið hefir
því haft upp úr þessum skeyta-
sendingum, auk kostnaðar, er
það, að Upton Sinclair heldur
fast við „The Epic Plan“.
En vilji Alþýðublaðið vita,
hvort Upton Sinclair sé enn
talinn jafnaðarmaður, ætti það
að leita sér upplýsinga hjá
stjórn jafnaðarmannaflokksins
í Bandaríkjunum og ritstjórn
Social-Demokraten í Stokk-
hólmi.
„Njál!“ koninn
í gærkvöldi seint kom m.b.
„Njáll“ hingað með ítölsku
leiðangursmennina, sem fóru
til Grænlands. Komust þeir
heilir á húfi úr hinni erfiðu
fjallgöngu í óbyggðum lands-
ins. — Mun heimferðinni hafa
seinkað eitthvað vegna bilunar
á skrúfu bátsins.