Tíminn Sunnudagsblað - 11.11.1962, Blaðsíða 6
Hvítárvellir í Borgarfirði — Hingað var Þorsteinn á ÞórustöSum sendur til þess að sækja skyttuna, er átti aS fara að Kata-
nesdýrlnu. (Ljósmynd: Þorsteinn Jósepsson).
sínum í Húnaflóa. Var hann af út-
lendu kyni, allstór vexti og svartur
sem jálf nóttin. Ekki er kunnugt, hve
margir Reykvíkingar voru, en auk
þeirra, sem nefndir voru, slóst að sögn
í förina séra Þorvaldur Bjarnarson,
er var prestur á Reynivöllum í Kjós,
en hafði alizt upp í sveitunum sunn-
an Skarðsheiðar, svo að hann var
gagnkunnugur á þeim slóðum, er
mönnum varð nú tíðræddast um.
Ferðin upp að Katanesi gekk greitt,
og bjuggu Reykvíkingarnir þar um
sig sem bezt, Höfðu að minnsta kosti
sumir athvarf á bæjum í grennd við
tjörnina, í Katanesi og Galtarholti,
og Sverrir mun annað veifið hafa ver-
ið á Vestra-Miðfelli, því að þar bjó
þá frændkona hans, Guðlaug Einars-
dóttir Sverrissonar, prestsekkja.
Mest mæddi þó gestakoman á Kata-
nesheimilinu, og þar hafðist Andrés
á Hvítárvöllum við um nætur, ef
hann unni sér svefns á annað borð.
Var Katanesheimilið um þetta leyti
með einkennilegum hætti á mörkum
nýja og gamla timans. Þar var nýleg
baðstofa, þiljuð að mestu leyti í hólf
og gólf og stráð hvitum sandi, og hús-
freyja hafði bæði lagt sér til kúst og
náttpott úr kaupstað, tákn hins nýja
tíma. En til móts við gamla tímann
var gengið með þeim hætti, að í öðr-
um baðstofuendanum var moldar-
gólf, sem svaraði einni rúmlengd,
og hafðist þar við gömul kona, er
veitt var það tillæti að hafa allt í
kringum sig með gamla laginu, þótt
ekki megnaði hún að sporna gegn
því, að aðrir tækju upp nýja siði.
Mátti aldrei þurrka af neinu í henn-
ar ríki, þótt baðstofan væri þvegin
að öðru leyti, af moldargólfi sínu
strauk hún stöku sinnum með torfu-
snepli, en mátti ekki heyra nefnt,
að aðrir verkuðu askinn hennar en
hundarnir á bænum. En þótt ríki
gömlu konunnar stæði enn svo föst-
um fótum í baðstofuendanum, gátu
gestirnir notið hvíldar í hvítþvegnum
rúmum á sandstráðum gólfum. Var
þeim unninn beini eftir föngum, þeg-
ar á þurfti að halda, enda voru allir
þeir, er tóku þátt í umsátrinni, au-
fúsugestir í Katanesi.
X.
Bændur luku skjótt skurðinum, en
ekki urðu verkalfun þeirra þau, sem
þeir höfðu vænzt. Það kom á daginn,
þegar moldarverkum var lokið, að
ekki lækkaði að ráði í tjörninni, því
að vatn fékk ekki þá framrás um
skurðinn, er tii þess þurfti. Varð
því skylduvinna bænda til lítils gagns.
Dýrið kom ekki úr kafinu, og flestir
hurfu vonsviknir heim til sín og þótt-
ust ósvinnir orðnir. Var nú og sann-
arlega kominn tími til þess að fara
að bera út, tún fullsprottin og jurtir
allar í blóma.
Umsátrinni var samt ekki létt.
Vörður var haldinn dag og nótt við
tjörnina, svo að unnt værj að vísa
Andrési á bráðina, þegar henni yrði
vart, og voru menn fengnir til varð-
stöðunnar af bæjum í nágrenninu, að
svo miklu leyti sem á skorti, að þeir,
sem þarna höfðust að öllu leyti við,
gætu annað henni. Tveir menn voru
búnir skotvopnum, auk sjálfs Hvítár-
vallakappans.
En þótt dyggilega væri staðinn
vörðurinn fyrst í stað, tókst svo
báglega til, að alarei sá Andrés dýrið.
Ekki hafði það þó hræðzt svo mann-
söfnuðinn, að það færi í felur eða
hörfaði brott, því að til er vitnisburð-
ur Sverris Runólfssonar um það, að
hann sá það tvívegis, hvern daginn
eftir annan. Var það þá á hröðu
sundi í tjörninni, nálega á kafi í vatns-
skorpunni, og þreytti listir sínar með
846
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ