Tíminn Sunnudagsblað - 20.06.1965, Blaðsíða 4

5. Látið til skarar skríða.
Fyrst er ráðagerð, svo framkvæmd.
Nóttina milli 1. og 2. nóvember
1803 stefna tveir ríðandi menn í átt-
ina að prestsetrinu Vallanesi á Völl-
um. Þeir koma frá Reyðarfjarðardöl-
um og fara í gát. Annar situr í
söðli, hinn á gæruskinni, sem er fest
með gjörð á reiðskjótann.
Þeir þekkja til siðvenja og heim-
ilishátta á prestsetrinu. Á þeim stað
er reglusemi í hverjum hlut og form-
festa. Þar sefur húsbóndinn, Jón
Stefánsson, úti í kirkju sinni sumar-
mánuðina, meðan sólar nýtur og hlý-
viðra. En þegar haustnæðingar og
vetrarkyljur ganga í garð, dregur
hann sig í baðstofuylinn.
Komumönnum er kunnugt, að
presturinn hefur nú hreiðrað um sig
inni í bænum. Það er notalegra en
að eintrjánast í dragsúg og frost-
nepju í kirkjuhjallinum. Njóti hann
sæll sinna drauma!
Þeir fara laumulega, leggja við
eyru og gjóa augum sitt á hvað,
víkja til kirkjunnar og kanna um-
hverfið við hvert fótmál. Allt er
hljótt, og hundar reka ekki upp
bofs. Það má ekki eyða tíma í stjákl
og tvínón. Hér verður ekki aftur
snúið og skammt að bíða aftureld-
ingar.
Þeir eru búnir til stórræðanna.
Annar hefur naglbít í höndum, hinn
veifar sporjárni. Naglar eru dregnir
úr kórglugganum, sem brátt liggur
laus og leitar í fang þeirra. Þótt
þarna séu að verki viðvanfngar í af-
brotum, engir harðhnakkar, ganga
þeir djarflega til leiks, vitandi hvað
Annar þáttur
þeir vilja og eftir hverju er verið að
rænast.
Annar mannanna vippar sér í glugg
ann, lætur fætur fara á undan, slepp-
ir tökum af gluggasyllunni og kemur
standandi niður í kirkjuna. Leitar
síðan dyra og lýkur upp innan frá.
Hinn maðurinn er á varðbergi, rjátl-
ar út og inn og er órótt.
Framan við stólinn stendur stór
spjaldakista, búin rammlegri skrá,
lykill geymdur í leyndum stað. Það
verður að brjóta upp þessa hirzlu.
Sporjárnið kom í góðar þarfir, og
eftir lítils háttar sviptingar lætur læs-
ingin sig, og kveður við stundarhátt,
þegar kistan er rofin.
Það er frá því sagt í fornum sög-
um, að ofurhugar, sem girntust fólg-
ið fé, legðust í háska, ef eftir var
leitað gullinu, hvort það var í haug-
um dauðra garpa eða ormabælum.
Venjulega var auðveldara að fást við
afturgengna ribbalda en eldspúandi
dreka.
Þegar fálmað var ofan í kistuna,
er höndum kippt til baka, eins og
tilræðismaðurinn mæti ásókn dólgs,
sem verði sitt ból. Mátti það til
sanns vegar færa, því að efst lágu
sláttuljáir Vallanesmanna, óvarðir og
bitlegir eins og marghausað illfygli.
í þetta sinn hefur faðir vor ekki
verið ákallaður í Vallaneskirkju. Féll
betur að verkefni að taka önnur
kjarnyrði í munn. Blóð drýpur úr
skeinum, og kennir sviða í svöðu-
sárum. Það er hreinsað til í kist-
unni, og á botninum reynist betra.
Þetta er ormabæli: Þarna eru smáir
kassar, og einn stærri stendur undir
handraða kistunnar, hann er borinn
út, smákassarnir opnaðir, innihaldið
hrifsað og flaumósa farið. Kistulok-
inu hallað aftur —« og svona rétt í
leiðinni gripið úr kistunni eitt tóbaks
pund í tveim rjólbitum.
Þeir félagar hraða sér til hestanna,
sem eru rétt við, láta skrínið í poka
og keyra kúfinn austur til dalanna.
Þetta hefur gengið að áætlun. Hvað
um framhaldið?
í Ketilsstaðahálsinum verða þeir
varir við mann, sem fer hóandi að
fé. Við Köldukvísl var kistillinn upp
tekinn. Þeir gramsa í fjársjóðnum.
Þeir hafa ekki haft mikil auraráð
um dagana. Það er því líkara draumi
en veruleika að hafa allt í einu fulí-
ar hendur fjár. Þeir bogra á hnjám
yfir auðnum, silfrið rennur milli
fingra þeirra. Láta helming sjóðsins
„í skjóðu, svo ekki skyldi vera bagga-
munur.“ Hreimfall málmsins er seið
ur, sem kallar þá inn í sæluvímu
hamingjunnar.
En unaður örskotsstundar er oft
goldinn langri kvöl.
Nóttin var stillt, og hrím féll á
jörð. Guðshúsið trónar á sínum
grunni, og galopinn gluggi gapir eins
og tóm augnatóft móti morgunsár-
inu.
Þegar séra Jón Stefánsson kom á
fætur, fyrstur manna í Vallanesi,
rak hann augun í einhver missmíðí
á kirkjunni. Gengu þau hjónin tíl
og litu á. Það fór ekki leynt, að
óboðnir gestir höfðu vitjað kirkjunn-
ar um nóttina — varla áhorfsmál,
hvað þeir náungar höfðu.bjástrað.
Nærri má geta, að séra Jóni verður
hverft við. Það er nú einu sinni svo,
að maðurinn lifir ekki á einu sam-
an brauði. Sálusorgarinn hafði dreg-
ið saman fjármuni og trúði þá vel
varðveitta í húsi drottins. Þó að þeir
lægju vaxtalausir, fylgdi þvi viss
öryggiskennd að eiga þar bankahólf.
Aldrei hafði hvarflað að honum, aS
hann móðgaði með því meistarann,
sem rak víxlarana út úr musterinu
í Jerúsalem, sællar minningar.
Séra Jón skundar til baðstofu og
talar við heimafólk og næturgest.
Sagði, til hvaða tíðinda hefði dreg-
ið, og spurði, hvort það vissi skil
á, hvérju allir svöruðu neitandi. —
Prestur gerði síðan boð í Ketilsstaði
og Hallberuhús. Komu þaðan tveir
valinkunnir menn til þess að líta á
verksummerki og gefa skriflegt vott-
orð þar um.
Annar þessara komumanna sagði
þær fréttir frá sínum bæ, Hallberu-
húsum, að um nóttina hefðu horfið
ein skötuhöld, sem voru á hlaðinu.
Svo er gengið til kirkju, dyrnar
eru læstar, gluggi heill út tekinn og
látinn eftir. Þegar inn er komið,
gefur á að líta: Brotinn krókurinn,
sem í lokunni á kistunni var. Blóð-
flekkir sýna, að náttgöngumennim-
ir eru rækilega merktir eftir snerþ-
ingu við ljáspíkurnar. Það ætti verða
vísbending hverjir voru.
Stærsti kassinn er á bak og burt
532
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ