Tíminn Sunnudagsblað - 06.02.1966, Blaðsíða 4

VarSliSar úr hinum hötuSu gæzlusveitum Estrups, er hann stofnaSi og veitti
til fé meS bráSabirgSalögum I þvi skyni aö ógna andstæSingum sínum, vinstri-
mönnum og jafnaðarmönnum.
rætt merki þess, að bardaginn myndi
harðna. Annar maður, sem varð inn
anríkisráðherra um svipað leyti, vék
úr stjórninni að ári liðnu, sökum
sjúkieika. Það var fyrrverandi iands-'
höfðingi íslendinga, Hilmar Finsen,
íslenzkur í annað kyn, en aldanskur
að uppeldi. Hann gegndi þó enn ráð
herraembætti um það leyti, er til
hinna mestu tíðinda dró.
Þrátt fyrir allt báru vinstrimenn
enn gæfu til þess að standa saman,
þegar við Estrup og menn hans var
að etja. Samt sem áður hikaði ekki
hinn nýi hermálaráðherra við að
leggja fram frumvarp am mikla
virkjagerð. Hann var ekki myrkur
í máli, er hann fylgdj frumvarpinu
sínu úr hlaði:
„Mér virðist, að ekki skipti ákaf-
lega miklu máli, hverjir eru skoð-
anir kjósenda, því að ég held, að þeir
geti ekki dæmt réttilega um þetta.
Þeir geta kannski dæmt um það.hve
miklu fé við höfum efni á að verja
til þessa, það getur vel verið, en um
einstök atriði málsins eru þeir ekki
dómbærir."
Vinstrimönnum hljóp kapp 1 kinn
við þvílík ummæli, og þeir einsettu
sér að „klippa kjölturakkana“ ræki-
lega að þessu sinni. Berg, sem var
foringi stjórnarandstöðunnar, fór sér
þó mjög hóglega, og á því leikur vart
vafi, að hann gerði sér vonir um ráð
herraembætti og vildi ekki spilla fyr
ir sér með ógætilegum tiltektum En
fjárlögin varð að limlesta, því að
það var einmitt úrræðið, sem átti að
knýja fram stjórnarskiptin.
En Berg missýndist hrapallega.
Hægrimenn stefndu einmitt af ráðn-
um huga að hörðum átökum, sem
veitti þeim aðstöðu til þess að skipa
fjárveitingum öllum að vild sinni
með bráðabirgðalögum. í Berlingi,
sem bundizt hafði samningum um
IX.
Þing Dana kom saman í hátíðasal
Kaupmannahafnarháskóla, stuttu eft
ir bruna Kristjánsborgar haustið
1884. En þingfundum var brátt
frestað, því að gera átti fundarsali
til bráðabirgða í hermannaskálum
við Breiðgötu. Þar var þingið siðan
báð í þrjátíu og fjögur ár.
Estrup hafði afráðið að þrauka
með ráðuneyti sitt, á hverju sem
Ur danskri. st|órnmálasögu (V
gengi í landinu. Nokkrum árum áður
en hér var komið hafði einbeittur
maður tekið sæti í ríkisstjorninni.
Það var Jakob Scavenius, ákafur
fylgismaður aukinnar hervæðingar.
Hann átti sér latneskt Kjörorð: Tu
ne cede malis, sed contra audentior
ito — vík ei fyrir ógæfunni, heldur
sporna við henni. Þessi maður stapp
aði stálinu í félaga sína og hvatti
þá til þess að halda völdum, hvað
sem það kostaði. Sundrungin meðal
vinstrimanna varð þeim iíka hvatn-
ing, og í septembermánuði var feng
inn til nýr hermálaráðherra, Jesper
Bahnson, hershöfðingi. Það var ótví-
það að veita sérhverri ríkisstjórn
brautargengi gegn því að fá til birt-
ingar allar stjórnarauglýsingar
birtust hvað eftir annað greinar,
sem miðuðu að því, að búa fólk
undir það, er koma skyldi. En Berg
og menn hans vildu ekki trúa þessu.
Aftur á móti gerðist ókyrrð mikil
meðal æskumanna i Kaupmannahöfn
og gengu ungir menn þúsundum sam
an fylktu liði að Amaliuborg þar
sem konungur bjó, tii þess að láta
í Ijósi óvild á Estrup og ráðuneyti
hans. Lögreglan hrakti fóikið brott
frá konungshöllinni, en þá var hal4
ið að bústað Estrups, syngjandi nýj
100
TtUINN - SUNNUDAGSBLAÐ