Tíminn Sunnudagsblað - 02.02.1969, Blaðsíða 6

jhneiging til að lækka skólaaldir-
j inn. í Frakklandi mega börnin
jbynja þriggja ára gömul. Sömu-
leiðis er alitaf verið að lengja
þann tíma, sem þau eru í skólan-
um dag nvern, og minnka í þess
stað heimanám. í Englandi og
sumpart í Sví'þjóð fá börnin bá-
degismat þar einnig.
í Noregi byrja flestir skólar
klukkan hálfníu og standa óslitið
til klukkan tvö, þrjú eða fjögur,
eftir aldri ba-rnanna. Sé húismóð-
irin ekki með ungbörn, er hún al-
veg frjáls þennan tíma, því hús-
bóndinn kernur ekki heim í há-
degismat. Vinnustaðir eru opnir í
hádeginu. í staðinn loka þeir fyrr,
Skrifstofur klukkan fjögur, verzl-
anir um fimmleytið. Og aðalmál-
tíð dagsins er borðuð klukkan
fimm til sex, þegar allir eru komn
ir heim. bannig fæst langt og
notalegt kvöld, sem öll fjölskyld-
an á saman. En auðvitað er unnið
í skorpu allan daginn.
Og með þessu móti getur hús-
móðirin skipulagt morguninn með
margföldum árangri, hvort sem
henni hentar að vinna heima, eða
taka sér starf utan heimiiis, frá
10—2, eins og nú færist í vöxt.
Fari hún í bæinn að verzla, get-
ur hún hitt vinkonur sínar um
tólfleytið á kaffihúsi, og samt ver-
ið búin með öll húsverk, þegar
krakkarnir koma úr skólanum, og
skroppið þá með þeim á skauta
eða skíði, þangað til húsbóndinn
kemur heim.“
Ég hegg eftir þessu: að vera úti
með börnunum.
„Já, hvernig fara íslenzkar kon-
ur að því að vera grannar og
hraustar, án þess að ve;ra nokk-
urn tíma undir beru lofti? Aðdá-
unarvert!“ segir hún og slær út
höndunum. „Úr því kiukkan er
orðin tíu á sunnudagsmorgni,
mundi ég ekki geta hitt eihn ein-
asta af kunningjum mínum í Osló
heima hjá sér. Þeir eru allir komn
ir til fjalls. Meira að segja hálfs
árs krílin eru með, í bakpoka
pabba eða þá þau eru dregin eftir
snjónum í lappnesku húðfati. Þeg-
ar ekki er skíðafæri, er bara
gengið.“
Ég reyni að hugsa mér mína
feunningja þrammandi upþ um
holt og hæðir í nágirenni bæjar-
ins árla sunnudags — til að feykja
af sér innisetudrunga vikunnar —
en tilhugsunin er svo fáránleg, að
fyrr en varir er ég farin að rengja
Ásu. Hún verður að kalla é ©ig-
inmanninn sér til vitnis. Við höf.
um heyrt í ritvél hans í nálægu
herbergi.
Andlit hans er einnig útitekið:
„Það væri í hæsta lagi að ég sæti
sjálfur heima“, segir hann, „eí
eitthvert merkt blað, eins og til
dæmis Tíminn, hefði beðið mig
um grein, sem þyrfti að ljúka.“
Við notum tækifærið til að
spyrja, hvort kona hans sé ekki
óvenju hress og kát af norskum
kvinnum að vera.
„Það má að vísu sjá, að hún er
frá Björgvin,“ segir hann og bros-
ir. „Björgvinjarbúar eru Frakkar
Noregs.“
„Ég sker mig að engu leyti úr
heima,“ mótmælir hún, „en hér
segja allir: hrausta, sterka, norska
kona, svo mig langar mest til að
fela mig bak við stól.“
Maður skyldi þó aldrei þjást af
súrefnisskorti.
Ivar heldur áfram að vélrita,
en við tölum um, hve þetta væri
mikii vinnuhagræðing fyrir alla
aðila, annars vegar að samræma
skólatímann, hins vegar að sleppa
hádegishléi og losna þar með fyrr
úr vinnu.
„Heima“ segir hún, „fá allir sér
brauðsneið með geitaosti í hádeg-
inu, jafnvel þingmenn. í kaffi-
stofu Stórþingsins er ekki nýlunda
að rekast á ráðherra að maula rúg-
brauðssneið.“
Á minn sann!
Hún heldur áfram: „Ég vanm
einu sinni á skrifstofu hjá um-
svifamiklum útgerða-rmanni, ein-
um ríkasta manni Noregs: Það
brást ekki, að um tólíleytið drægi
hann fram brauðsamlokuna sína
úr gráu bréfi. Hamn fór aldrei út
aí skrifstofunni fyrr en halla tók
af degi. Allt viðskiptasamát va-rð
að bíða kvölds.
Og þið íslendingar, sem búið til
þennan dýrlega mysuost!"
Hún er hrifin af íslenzkum rnat,
og segist hafa hann mi-kið á borð-
um ílbúðinni í Norræna húsinu,
sem er teiknuð af Finma, fylgdu
dönsk o-g sænsk húsgögn. Dúkar,
kertastjakar og aðrir smærri mun
ir, sem þau hjón eiga sjá'lf, eru
norskir, svo ekki má njinna vera
en maturinm sé íslenzk-ur, se-gir
hún.
„Ég reyni að úfcbúa sení mest
sjálf og forðast „stríðstertur“, en
býð þeim mun oftar upp á heita
smárétti. Þegar um kvöldverðar-
boð er að ræða, verð ég sfcundum
að panta tilbúinn mat úr veiti-nga-
húsi. En við viljum, að rismifé
rikisins ©ndist handa sem flestum
gestum (sic), svo ég spara og kaupi
hvorki lax né rjúpu. Síld e-r ágæt-
is forréttur, síða-n hef ég hangi-
kjöt eða lunda og ost í eftirrét.
Og harðfisk.“
Hún „kaupir íslenzkt“, nú síð-
ast rúm handa litla baminu. Vand-
að, nema ein pínulítil læsing, sem
er biluð.
Slíkir smágallar á vöru, sem
annars er fyrsta flok-ks, spilla
ótrúlega mikið fyrir.
Og í _ íslenzkum matvælaiðnaði
finnst Ásu ýmislegt mætti bet-ur
f-ara. Hún flýgur fram i eldhús og
kemur aftur með túbu af sænsk-
um kavíar — úr þorskhirognum.
„Skam og Sk-andale“, hrópar
hún. „Þetta getið þið fslendingar
búið til sjálfir, meira að segja tíu
sinnum betur.“
Hún var einu srnni skrifstofu-
stjóri „Nors-k Matsentrum11, stofn-
unar, sem vann að aukinni neyzlu
norsks matar með ýmiss konar upp
lýsing-astarfsemi. Hún hefur þvi
kastað þeinri forlagatiú í sam-
bandi við markaðsmál, sem á svo
sterk ítök í íslenzku-m neytendum.
Kanmske væri allra nauðsynleg-
ast, finn-st henni, að mæður tækju
sig saman og fe-ngju tollalöggjöf-
inni breytt, svo að innfluttar vör-
ur, sem bömum eru nauðsynleg-
ar, yrðu ódýrari, en óhollusta dýr-
ari. „Niðursoðinn barnamatur er
hér munaðarvara, en bætiefnis-
laust kex flæðir y-fir búðarborðin!
Hvernig stendur á því, að hér er
tannk-rem rándýrt, en ve-rsti óvin-
ur tannanna, kóka-kóla, hræódýrt?
í E-nglandi kostar tannkremstúb-
an einn shilling, það er rúmlega
tíu krónur á nýja genginu. Nú fæst
ekkert grænmeti á veturna, og sól
er af skornum skammti, af hverju
heimtið þið ekki ótollaða ávexti
börnunum ykkar til ha-nda?“
Það yrði máske talið ókvenlegt.
Öðlast maður ekki helzt réttarvit-
und setm neytandi, þe-gar maður
er farinn að togast á við kynsystur
sínar urn gardínubút eða útsölu-
sfcóhHf?
„Svo þyrftu konur að fá mei-ra
af mataruppskriftum, sem henta
íslenzkum aðstæðum, nota efni,
sem hér er ódýrt. Það er svo margt
í erlendum uppskriftum, sem er
alltof dýrt fyrir ykkur. Hundruð
rétta má gera úr ýsu.‘.‘ Hún hefur
I t H I N N - SUNNUDAGSBLAÐ