Morgunblaðið - 02.06.2004, Blaðsíða 2

VEÐURSTOFA Íslands hefur tekið saman helstu tölur
um veðrið í maímánuði. Að sögn Trausta Jónssonar,
veðurfræðings hjá Veðurstofunni, var meðalhiti maí-
mánaðar í Reykjavík 7,3 stig, og er það einu stigi fyrir
ofan meðallag. „Á Akureyri var meðalhitinn 6,2 stig,
en það er 0,7 stigum fyrir ofan meðallag,“ segir
Trausti.
Úrkoma var mun meiri en verið hefur í maí, eða um
60% umfram meðallag. „Úrkoman í Reykjavík var 70
millimetrar, og á Akureyri 31 millimetri, og er í báðum
tilvikum um 60% umfram meðallag,“ útskýrir Trausti.
Sólskinsstundir í Reykjavík voru 178, og þar með 14
stundum undir meðallagi, sem telst nánast ekkert frá-
vik, en á Akureyri voru stundirnar 114, og alls 60
stundum undir meðallagi. Þar náði rigningin yfirhönd-
inni í mánuðinum.
Úrkoma 60% yfir meðallagi í maí
Morgunblaðið/RAX
FRÉTTIR
2 MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
TAKA VIÐ FLUGVELLI
Íslenska friðargæslan tók í gær við
stjórn alþjóðaflugvallarins í Kabúl í
Afganistan og mun stýra flugvell-
inum næsta árið. Um er að ræða
stærsta verkefni sem friðargæslan
hefur tekið að sér. Halldór Ásgríms-
son utanríkisráðherra var viðstaddur
athöfnina.
Stýrivextir hækka
Seðlabankinn tilkynnti í gær um
0,25% hækkun stýrivaxta. Bankinn
spáir því að hagvöxtur verði meiri á
þessu ári og því næsta en reiknað var
með. Einnig var tilkynnt að breyttar
horfur gætu gefið tilefni til frekari
vaxtahækkana.
Bráðabirgðastjórn mynduð
Bráðabirgðastjórn hefur verið
mynduð í Írak og nýr forseti, Ghazi
al-Yawar, tekið við embætti. George
W. Bush Bandaríkjaforseti fagnaði
nýju stjórninni í gær en varaði þó við
því að í kjölfarið mætti búast við
auknu ofbeldi í landinu. Stjórnin tók
strax til starfa þótt formlega taki hún
við völdum 30. þessa mánaðar.
Íraska framkvæmdaráðið hefur ver-
ið lagt niður.
Færri hrefnur veiddar
Sjávarútvegsráðuneytið tilkynnti í
gær að aðeins verði veiddar 25 hrefn-
ur í vísindaskyni í ár en ekki 100 eins
og upphaflega var stefnt að. Ekki
verða hafnar veiðar á langreyðum og
sandreyðum á árinu eins og til stóð.
Sjávarútvegsráðherra segir að með
breytingunni sé verið að taka tillit til
ólíkra viðhorfa um veiðarnar.
Reykingabann í Noregi
Reykingabann á veitingahúsum,
krám og öðrum almenningsstöðum
gekk í gildi í Noregi í gær. Helsti til-
gangurinn með banninu er að vernda
starfsfólk fyrir óbeinum reykingum.
Bannið miðast einkum við veit-
ingastaði og öldurhús en eigendur
þeirra þurfa að greiða um 16 þúsund
íslenskar krónur í sekt fyrir hvern
þann sem brýtur bannið.
Fangauppreisn í Brasilíu
Talið er að allt að fimmtíu manns
hafi fallið í uppreisn í fangelsi í Rio
de Janeiro í Brasilíu um helgina.
Uppreisnin hófst á laugardag en ör-
yggissveitir bundu enda á hana í
gær.
Y f i r l i t
Í dag
Sigmund 8 Forystugrein 28
Úr verinu 11 Viðhorf 32
Viðskipti 12/13 Minningar 33/38
Erlent 14/16 Bréf 40
Minn staður 18 Dagbók 42/43
Höfuðborgin 19 Staksteinar 42
Akureyri 20/21 Kirkjustarf 43
Suðurnes 21 Íþróttir 44/47
Landið 22 Fólk 48/53
Daglegt líf 23 Bíó 50/53
Listir 24/25 Ljósvakamiðlar 54
Umræðan 26/32 Veður 55
* * *
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri,
asv@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Ólafur Stephensen, aðstoðarritstjóri, olafur@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Listir menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfulltrúi,
orri@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Hallur Þorsteinsson, hallur@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók|Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir
sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Fólk í fréttum Skarphéðinn Guðmundsson, skarpi@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Andrea Guðmundsdóttir, andrea@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
þess eðlis að fólk sættir sig við að
borga hærra verð.“ Lyst ehf., sem
rekur McDonalds-skyndibitastað-
ina, flytur inn brauð, osta og kjúk-
ling, en annað kjöt er keypt og unnið
hér á landi. „Gjöldin á þessu og toll-
arnir eru brjálæðislegir,“ segir Jón
Garðar. Hann segir erfitt að fram-
leiða þessar vörur hér á landi. „Það
verður í framtíðinni gert,“ útskýrir
hann. „Kjúklingageirinn hefur verið
í svo miklum sárum í dálítinn tíma
að hann hefur ekki haft bolmagn í að
fjárfesta í meiri þróun í greininni.
En ég á von á því að þegar fram líða
stundir muni menn gera það.“
Jón Garðar segir að tilraun hafi
verið gerð til að framleiða brauðin
hér á landi en þau hafi ekki staðist
þær kröfur sem gerðar eru.
vera í samkeppni við skandinavísku
löndin í verði ef við fengjum tæki-
færi til þess.“
Hann segir því ekki við fyrirtækið
að sakast þegar komi að háu verði
borgarans. „Þessi landbúnaðar-
stefna sem er rekin hér í landinu er
Á ÍSLANDI er seldur næstdýrasti
Big Mac-hamborgari í heiminum ef
marka má svokallaða Big Mac-
vísitölu tímaritsins Economist. Sá
dýrasti er seldur í Kúveit sam-
kvæmt tímaritinu. Hátt verð borg-
arans skýrist af „ofurtollum“ að
sögn Jóns Garðars Ögmundssonar,
eiganda McDonalds-sérleyfisins á
Íslandi.
Samkvæmt Big Mac-vísitölunni
kostar borgarinn 6,01 Bandaríkjadal
hér á landi. Ef Kúveit er frátalið,
þar sem borgarinn kostar 7,33 dali,
kostar hann mun minna í flestum
löndum. Sé litið til nágrannalanda
okkar kemur í ljós að hann kostar
4,46 dali í Danmörku, 3,94 dali í Sví-
þjóð og 5,18 í Noregi. Þá kostar
hann 3,37 í Bretlandi, 2,90 í Banda-
ríkjunum en þriðji dýrasti borg-
arinn fæst í Sviss og kostar hann
4,90 dollara.
8% lægri verð en í fyrra
Big Mac kostar 439 krónur á Ís-
landi og segir Jón Garðar verðið
hafa lækkað um 8% frá því á síðasta
ári. Hann segir ekki koma á óvart að
borgarinn sé dýr hér á landi miðað
við nágrannalöndin. „Það eru of-
urtollar á öllum hlutum, það er ekk-
ert venjulegt,“ segir Jón Garðar.
„Sem dæmi eru yfir 70% tollar á
frönskum kartöflum.“ Hann segir
fyrirtækið þurfa að greiða tugi millj-
óna á ári „í ofurtolla og gjöld til rík-
isins“. Það segir hann nágranna-
löndin ekki þurfa að gera. „Við
ættum að geta leikið okkur að því að
Næstdýrasti Big Mac-borgarinn í heimi fæst á Íslandi
Skýrist af „ofurtollum“
á innfluttar vörur
Morgunblaðið/Árni Torfason
McDonalds Bic Mac-hamborgari.
BIG Mac-vísitalan var smíðuð til að
fylgjast með vexti hagkerfis heims-
ins. Ekki nægir að breyta gjaldmiðli
hvers lands í dollara því slíkur sam-
anburður er misvísandi þegar kem-
ur að ólíkum löndum, þar sem verð-
lag er oftast lægra í fátækari ríkjum
en ríkum. Til að fá áreiðanlegri sam-
anburð er í stuðlinum notast við það
sem kallast kaupmáttarjöfnuð
tveggja gjaldmiðla (purchasing-
power parity) sem reiknaður er með
því að taka verð Big Mac (eða ann-
arrar vöru) í mynt viðkomandi lands
og deila í það með verði borgarans í
Bandaríkjunum. Sú útkoma gefur til
kynna hversu hátt eða lágt gengið
er í viðkomandi landi miðað við
Bandaríkjadal. Til að fá þennan
samanburð hóf The Economist að
bera saman verð á algengri, sam-
bærilegri vöru, Big Mac, í 120 lönd-
um. Í tímaritinu er tekið fram að
stuðullinn tekur ekki tillit til kostn-
aðar einstakra landa sem getur ver-
ið misjafn, t.d. leigu á húsnæði og
aðra þjónustu. Hann geti engu að
síður gefið vísbendingar um mis-
jafnan framfærslukostnað í ólíkum
löndum.
Big Mac-vísitalan
HÉRAÐSDÓMUR Norður-
lands eystra hefur dæmt 27
ára karlmann, Tómas Waag-
fjörð, í tveggja ára fangelsi
fyrir hnífstunguárás á Ólafs-
firði þriðja í jólum.
Ákærði var sakfelldur fyrir
hættulega líkamsárás en hann
stakk annan karlmann með 34
cm löngum hníf í vinstri hönd
með þeim afleiðingum að
brotaþoli hlaut 5 cm langan
skurð á handarbakshlið,
vinstri þumal um 5 mm djúp-
an.
Ákærði krafðist sýknu af
ákæru og bar við minnisleysi
sökum ölvunar. Auk fangels-
isrefsingar var hann dæmdur
til að greiða fórnarlambi sínu
rúmlega 150 þúsund krónur í
bætur auk alls sakarkostnað-
ar.
Ákærði á að baki nokkurn
sakaferil en á undanförnum
árum hefur hann alloft hlotið
refsidóma vegna brota á fíkni-
efnalöggjöf og hegningarlög-
um, þ.á m. vegna ofbeldis-
brota. 8. febrúar 2003 var
honum veitt reynslulausn á
eftirstöðvum refsinga 310 daga
skilorðsbundið í 2 ár. Með
broti sínu nú rauf hann skilorð
þeirrar reynslulausnar og bar
að hafa hliðsjón af því við
ákvörðun refsingar, að því er
segir í dómi héraðsdóms.
Málið dæmdi Freyr Ófeigs-
son dómstjóri 27. maí. Verj-
andi ákærða var Hilmar Ingi-
mundarson hrl. og sækjandi
Ástríður Sólrún Grímsdóttir
sýslumaður á Ólafsfirði.
Tveggja
ára
fangelsi
ÁFORMAÐ er að bjóða upp á sigl-
ingar í hjólabáti við Látrabjarg um
næstu helgi ef veður leyfir. Árni
Johnsen, sem liðsinnt hefur Vestur-
byggð í átaki sveitarfélagsins í ferða-
þjónustumálum, segir að tilgangur-
inn sé að gefa fólki kost á að skoða
það undur sem Látrabjarg sé, séð
frá sjó. Áætlað er að siglingin taki
1–2 tíma.
Hjólabáturinn sem um ræðir er
bátur Þorsteins Gunnarssonar á
Vatnsskarðshólum sem notaður hef-
ur verið í siglingar með ferðamenn
við Dyrahólaey.
Siglt verður sem hér segir: Á
fimmtudag og föstudag kl. 13, 16 og
19, frá Látravík eða Keflavík og á
laugardag og sunnudag kl. 11, 14 og
17. Klukkutíma fyrir brottför verður
boðið upp á rútuferðir frá Patreks-
firði fyrir þá sem það vilja.
Áformað var að flytja hjólabátinn
frá Vík í Mýrdal í nótt í lögreglufylgd
á flutningavagni til Hafnarfjarðar og
þaðan um borð í skipið Jaxlinn áleið-
is að Látrabjargi.
Hjólabátnum var komið fyrir á
stórum flutningavagni við
Vatnsskarðshóla í gærkvöldi.
Siglingar á
hjólabáti við
Látrabjarg
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson