Íslendingaþættir Tímans - 27.04.1972, Blaðsíða 24

Kristinn Ágúst Ásgrímsson
F. 19. ágúst 1894.—D.21.des. 1971.
„Frjálslega tölum vér við yður,
Korintumenn, rúmt er i hjarta voru”.
2. Kor. 6. 11.
1.
Einn af merkustu fræðimönnum
þessarar aldar, læknirinn og sál-
fræöingurinn Karen Horney sagði, að
greina mætti þrjú viðhorf, þrenns
konar hugblæ meöal manna og tákna
með þrem smáorðum, forsetningunum
frá — gegn — til. — Til væri það við-
horf, sá hugblær, sem hefði þau áhrif
að menn leituðu frá öðrum mönnum,
vildu forðast samskipti og samneyti.
Og hún sagöi. „Það eru ótrúlega
margir,sem þessum hugblæ eru haldn-
ir, að stefna frá,vilja forðast, vikja sér
undan.” — „1 annan stað sagði Karen
Horney, eru svo viðhorf þeirra og hug-
blær, sem finna unað og nautn i þvi að
risa gegn, — gera sig að andstæð-
ingum, magna i brjósti sér fjandskap-
inn, finna hjá öðrum og öðru ástæðu
eða afsökun fyrir þvi,að þeir þurfi að
vera á verði, vera fullir tortryggni og
reiðubúnir til atlögu. Hve mikið er
ekki af slikum hugblæ i veröldinni og
hve margar eru ekki myndir hans og
afbrigði. — En hitt er svo einnig aug-
ljóst að þeir menn eru til á jörðu, sem
þrá það heitast aö lif þeirra og hugur
stefni tilannarra, að una þá lifinu bezt
og finna tilgang þess i fögnuði
annarra, þeirri skynjun að eitt bros
geti dimmu i dagsljós breytt”—
Það er þetta þriöja viðhorf, sem er
kjarni kristins trúarboðskapar. Það er
þetta þriðja viöhorf, að stefna til ann-
arra manna, til verkefna llfsins, til að
finna lausn á vanda, ekki forðast né
fjandskapast, heldur finna sig tengdan
og bundinn, það er þetta viðhorf sem
gefur ávexti andanseins og Páll post-
uli komst að orði, kærleikann, sam-
úöina, gleöina góðvildina, þetta, sem
losar undan lögmálsþrælkun, augna-
þjónustu og þeirri andlegu fátækt, að
verá alltaf að gæta sin að ekki hafi
verið meira af hendi látiö, gefið heldur
en hitt sem þegið var. Það er lika þetta
viðhorf, sem skapar hið sér- stæða
frelsi, sem sami postuli ræðir um, aö
geta frjálslega og hiklaust við aðra
talað án tepruskapar, án tilgerðar, án
þess að vera með hugann fullan af get-
sökum eöa grunsemdum. —Það er
frelsi sem þvi veldur, er fagnaöar-
rikast er „að rúmt sé i hjartavoru”.
Ég held að enginn, sem kynntist
Kristni Agústi Asgrimssyni, hafi
komizt hjá þvi að skynja hve gleði
hans var rik, þegar hann gat létt öðr-
um för, veitt öðrum ánægju, horfið til
annarra að gerast þjónn og túlkandi
samúðar, fagnaðar, gleði og góðvild-
ar. — Ég held lika,að engum hafi dulizt
að frjálsleiki Kristins og hin mikla
kvika og hreyfing, sem honum fylgdi
hvar sem hann kom, átti hitt að for-
sendu, sem Páll túlkaði með orðunum
„að rúmt væri i hjarta hans”. — Það
var ekki Kristni að skapi að glata nein-
um degi á þann hátt, sem einn orðsnill-
ingursagðium aðværi „aðdagurgæti
liðið án þess að bros léki um varir eða
gleðiglampi lýsti úr ”.
Kristinn Agúst Asgrimsson fæddist
19. ágúst árið 1894 að Innri—Þverá
Austur—Fljótum. Hann andaðist i
Reykjavik 21. desember siðastliðinn, á
78. aldursári. Hann fæddist i skrúði
sumars, dó I skugga vetrar þegar dag-
urinn er skemmstur en framundan er
hækkandi sólargangur. Hann var
sjálfur i önnum að undirbúa fögnuð
jólanna, hina fornu hátið vetrarsól-
hvarfanna, og hina nýju ljóshátið
kristninnar, þegar birta skyldi i
hugarheimi manna. 1 raun og veru var
allt hans lif i þvi fólgið að undirbúa og
auka gleði og bjartsýni samferða-
mannanna.
Foreldrar Kristins Ágústs Asgrims-
sonar voru þau hjónin Asgrimur Sig-
urösson, bóndi og Sigurlaug Sigurðar-
dóttir kona hans. Þau hjónin foreldrar
Kristins eignuðust alls 13 börn. Af
þeim náðu niu fullorðinsaldri og eru
fjögur systkinanna enn á lifi: Jóhanna,
búsett i Danmörku, Páll á Siglufirði,
Maria á ökrum i Fljótum, Dagbjört á
Dalvik.
Kristinn Agúst var tekinn i fóstur
fjögurra ára gamall af Birni Sölvasyni
bónda á Hamri i Fljótum og Guðrúnu
Simonardóttur konu hans. Þar var
hann alinn upp og hjá fósturforeldrum
sinum var hann allt þar til hann
sjálfur stofnaði sitt eigið heimili. Vist-
in hjá fósturforeldrunum var i senn
ljúf og lærdómsrik. Hann kynntist þar
hvoru tveggja, baráttu bóndans við
land og haf, vann að búi fósturföður
sins og sótti jafnframt sjó með honum.
— Hve djúptæk áhrif dvalarinnar á
Hamri hafa verið, svo hve hugljúfar
minningar þaðan hafa verið, um hvort
tveggja ber það gleggst vitni, að
mörgum árum siðar, er hann reisti sitt
fyrsta hús og þá i Hrisey kallaði hann
það Hamar, gaf þvi nafn æskuheimilis
sins.
Arið 1917 gekk Kristinn Ágúst að
eiga Pálinu Elisabetu Árnadóttur frá
Brandaskarði við Skagaströnd. Pálina
hafði dvalið um skeið i Haganesvik og
þar lágu leiðir þeirra Kristins saman.
Pálina var kona næmra tilfinninga.
Hún var greind, hafði lika fengið að
auðga anda sinn við menntabrunna,
ljúka námi við kvennaskólann á
Blönduósi. Kristinn hafði gengið i þann
skóla lifsins, þar sem"fjör kennir eld-
urinn, frostið herðir og fjöll kenna tor-
sóttum gæðum að ná" Skömmu eftir
hjúskaparstofnunina hófu þau
Kristinn og Pálina búskap að
Stóra—Grindli i Fljótum. — Þar
bjuggu þau á 7. ár, fram til ársins 1924.
Af miklum dugnaði og áræði var
gengið að verkefnum daganna. Enn
var tekizt á við land og haf, land-
búnaður ræktur með heyskaparönnum
á sumrum, en horfið norður i haf á
vetrum að stunda hákarlaveiðar. Þær
veiðar voru i senn heillandi og hættu-
legar. Aldrei leið úr minni Kristins
háski og töfrar þeirra tima. Löngu sið-
ar tók hann að skrifa endurminningar
sinar og festa um leið i letur allan þann
fróðleik,er honum var tiltækur um
þennan sérstæða þátt atvinnulifs okk-
ar Islendinga. Munu þau bókardrög
hafa komizt þeim i hendur, er vel kann
úr að vinna og er vel að sá fróðleikur
Kristins falli ekki i gleymsku,—
Harmsaga sérstæð olli þvi,að þau
Kristinn Ágúst og Pálina Elisabet
hurfu frá búi sinu að Stóra—Grindli.
Þar hafði þeim annars búnast vel og
þar fæddust þrjú börn þeirra, synirnir
Björn Ottó, Arni Garðar og Magnús
Bæringur. — Harmsagan, sem ég gat
um, var hið dapurlega sjóslys, þegar
skipið Flink fórst i för frá Akureyri til
Haganesvikur að vorlagi 1924. Með
skipinu var Kristinn Agúst með af-
rakstur vertiðarinnar og björg
heimilsins til næstu mánaða. Skipið
Flink fórst rétt við Haganesvik og svo
nærri að sjá mátti frá landi tildrög öll.
Það var aðeins að þakka sérstæðri
karlmennsku og kjarki þriggja
24
íslendingaþættir