Íslendingaþættir Tímans - 10.05.1975, Blaðsíða 10

minningarorðum rekja æviatriði hans
eða margháttuð félagsmálastörf, þar
eð ég tel að það muni gert af einhverj-
um þeim, er meira þekkir til þeirra en
ég-
Kynni okkar ólafs hófust fyrst er
hann kom i alþýðuskólann á Eiðum,
sem mun hafa verið haustið 1922.
Fékk ég þá vitneskju um það, að hann
hafði áhuga á dulrænum efnum. En
langir tímar liðu þó þangað til ég vissi
hversu mikla reynslu hann hafði hlotið
á þvi svið. Fljótlega varð langt milli
dvalarstöðva okkar og funda. En nú
siðari ár höfum við haft nokkur sam-
skipti, bæði hitti ég hann á heimili
hans á Akureyri, og hann kom hér
austur á vegum Sálarrannsóknafélags
Fljótsdalshéraðs til erindaflutninga
og viðræðna við fólk Einnig hef ég
lesið nokkrar af bókum hans. 011 þessi
kýnni leiddu til þess, að ég fékk nokkra
yfirsýn yfir hina miklu andlegu og
likamlegu hæfileika hans, og þann
mikla tima og orku,sem hann hafði
lagt i að hjálpa þeim, sem áttu við
hina margvislegustu erfiðleika að
striða, bæði likamlega og sálræna.
Voru öll þessi hjálparstörf af hendi
leyst sem þegnaskaparvinna að lang-
mestu leyti. Bækur hans bera þess
augljós*merki, að hann hafði aflað sér
mikillar þekkingar á margvislegum
málaflokkum. Eru þær ritaðar á
kjammiklu máli, sem oft þarf að lesa
með mikilli guamgæfni til þess að
njóta til fulls alls þess sem i þeim
felst.
Það má furðulegtheita hversu miklu
Ólafur Tryggvason hefur komið i verk
á framannefndum sviðum, auk allra
annarra starfa við búskap og
byggingar.
Ég er þess fullviss, að hann muni nú
tekinn til starfa á öðru tilverustigi og
muni þar mikilvirkur og góður liðs-
maður við margs konar hjálpar- og
trúnaðarstörf.
Að lokum vil ég svo flytja honum
innilegar þakkir minar og fjölskyldu
minnar fyrir ágæt kynni. Fjölskyldu
hans vottum við samúð okkar.
Björn Guttormsson.
Þórhallur Helgason
Ormstöðum í Eiðaþinghá
Hinn 29. nóvember sl. andaðist að
heimili sinu, Ormsstöðum i Eiðaþing-
há, bóndinn og smiðurinn Þórhallur
Helgason, tæplega 89 ára að aldri.
Þórhallur var fæddur að Skógargerði i
Fellum 1. marz 1886, sonur hjónanna
Ólafar Helgadóttur og Helga Indriða-
sonar bónda þar. í Skógargerði ólst
Þórhallur upp, ásamt stórum og frið-
um systkinahópi, unz hann 19 ára
gamall siglir til Kaupmannahafnar til
smiðanáms og lýkur fullnaðarnámi i
þeirri iðn eftir 3ja ára dvöl. Að þvi
loknu kemur hann aftur heim í slna
feðrabyggð, og ræðst þegar sem smið-
ur við byggingu skólahúss Búnaðar-
skólans á Eiðum, sem þá var 1 smið-
um. Næstu árin vinnur Þórhallur við
ýmiss konar smiðar, m.a. byggði hann
ibúðarhús það i Skógargerði, sem
enn stendur. — Arið 1914, siglir Þór-
hallur aftur og þá til Noregs, og stund-
ar þar smiðar á hljóðfæraverkstæði i
Bergen um 2ja ára skeið. 1916 kemur
hann aftur til tslands og hverfur þá
enn til ýmissa smiðastarfa, ásamt
fleiru, unz hann vorið 1918 tekur skóla-
búið á Eiðum á leigu og hefur búskaþ,
— en það vor lauk tilvist Búnaðarskól-
ans þar. Fyrstu árin býr Þórhallur
með systur sinni, Guðrúnu, sem ráðs-
konu, en vorið 1921 giftist hann eftirlif-
andi konu sinni, Sigrúnu Guðlaugs-
dóttur bónda að Fremstafelli i Köldu-
kinn, sem þá tekur við búsforráðum af
nfágkonu sinni. — Sigrún er fædd 30.
júni 1898 og þvi um 12 árum yngri en
Þórhallur. Ekki er húr. kona mikil að
vallarsýn en þvi meiri að mannkost-
um.
Skólabúið á Eiðum heldur Þórhallur
til vorsins 1923 og er þannig búandi á
Eiðum fyrstu ár Alþýðuskólans.
Margir nemendur skólans frá þeim
tima munu minnast hans með virðingu
og sumir standa i ógoldinni skuld við
hann og þó að likum stærsta sá, er
þessar linur ritar. — Frá Eiðum flytur
Þórhallur til Seyðisfjarðar. Þar tekur
hann til við iðn sina — smiðar — og þá i
félagi við gamlan sveitunga sinn, Sig-
fús Pétursson frá Egilsseli i Fellum.
Með honum stofnaði hann trésmiða-
verkstæði, og starfrækti það unz hann
vorið 1929 flytur af Seyðisfirði og tekur
jörðina Ormsstaði i Eiðaþinghá á leigu
til ábúðar.
Ormsstaðir voru þá orðin eyðijörð,
húsalaust rýrðarkot, eign Eiðastóls.
Við komuna i Ormsstaði þurfti að taka
rösklega til hendi, og til marks um
verkhyggju Þórhalls og afkastagetu
má nefna, að á tveim vikum byggði
hann ibúðarhús úr timbri — að vlsu llt-
ið —enþóþað,aðþauhjón létusérþað
nægja um nokkurt skeið, unz þau siðar
gátu byggt rúmbetri Ibúð, og þá úr
steinsteypu.
Ekki hafði Þórhallur safnað auði,
hvorki i búrekstri á Eiðum né á þeim
árum sem hann dvaldi á Seyðisfirði.
Efnin voru nánast engin, en mikils
þurfti með til framfærslu fjölskyldu,
sem og endureisnar húsakosti og
kaupa á vlsi að bústofni. Aðstæður
voru þvi þær, að leita varð fanga utan
heimilisins og þá við ýmiss konar
smiðar sem til féllu, og reyndist það
einna helzt á Eiðum, við viðhald húsa
skólans. Kom sér þá vel hvað Orms-
staðir voru nærri Eiðum, þvi oftast var
gist heima og ýmsu sinnt þar I auka-
vinnu. 1932 er Þórhallur ráðinn smiða-
kennari við Alþýðuskólann og gegndi
hann þvi starfi til ársins 1939.
Yfirsmiður var hann við byggingu
heimavistarskólahússins á Eiðum,
auk margvislegra annarra smiða-
starfa þar um lengri eða skemmri
tima um áraraðir. Jafnframt framan-
greindum störfum vann Þórhallur að
aukningu bús sins, ræktun og bygging-
um þ.á m. rafstöðvar til heimilis-
þarfa. Við það uppbyggingarstarf naut
hann öruggrar aðstoðar konu sinnar
og barna, sem af heilindum og dug
lögðu fram sinn skerf jafnskjótt og
þeim óx megin. Nú eru Ormsstaðir
lika breyttir — úr örreytiskoti i vildis-
jörð, og búskapur þar rekinn með
myndarbrag. Að þvi búi stendur nú
eftirlifandi kona Þórhalls ásamt syni
þeirra Guðlaugi og dótturinni Onnu.
önnur börn þeirra Þórhalls og Sig-
rúnar eru: Helga, söngkennari viö Al-
þýðu- og barnaskólann á Eiðum, með
heimili og gististað heima á Ormsstöð-
um. ölöf gift og burt flutt til Akureyr-
ar, og Asmundur giftur Þórunni
Oddsteinsdóttur, kennara við Skóga-
10
íslendingaþættir