Íslendingaþættir Tímans - 23.08.1975, Blaðsíða 7

Siguringi Eiríkur
Hjörleifsson tónskáld
Fæddur 1902.
Dáinn 1975.
Listaþörf er rik meö manninum.
Upplag til listtjáningar er almennari
en margur hyggur. Uppeldi ræöur,
hvort það kemur i ljós, hvernig það
þroskast og hversu mikils það má sin.
Ævi Siguringa E. Hjörleifssonar er
gott dæmi um þessa listþrá, að visu
óvenjuleg vegna þess hve fegurðar-
leitin tróð marga stigu. Samræmi i
tónum, litum og orðum var honum
eftirsóknarvert, hvert með sinum
hætti. Hann samdi sitt sönglag, málaði
sina mynd og kvað sitt ljóð, allt af
þeirri einlægni og hreinleik hugans,
sem einkennir trúan þjón listarinnar.
Þessi háleitu hugðarefni gáfu honum
þrek til þess að halda fullri vöku sinni
við dagleg störf barnakennara.
Ahugi Siguringa á efnum tónlistar
var óvenjumikill. Fullvaxinn maður
sezt hann á skólabekk og nemur list-
rænt handverk tónfræðilegrar þjálfun-
ar. Fullnuma i þeirri grein eftir hér-
lendum aðstæðum semur hann og gef-
ur út kennslubók i flókinni raddfærslu-
list fúgunnar og finnur jafnvel upp ný-
yröi, sem unnið hefur sér hefð sem af-
bragðs hugtak. Hann likir samþjöppun
radda i innkomum við skörun Isjaka á
striðum straumi fljótsins.
Þrátt fyrir yfirleguvinnu og inniset-
ur var Siguringi félagslyndur maður.
Ráðvendni hans og grandvör breytni
setti hag heildar ofar einkahag. Slikir
menn eru styrkastar stoðir mannlegs
samfélags. Félagshyggja hans kom
einna bezt fram i áratuga löngu
stjórnarstarfi hans i Tónskáldafélagi
Islands. Ungt félag þarfnast stöðug-
leika I stjórnarháttum. Hér naut sin
þvi rósemi Siguringa og æðruleysi,
þótt hart væri barizt og hátt væri kveð-
ið. Jafnaðargeö hans var einhlitt
öryggi til málamiðlunar, þegar öng-
þveiti sjálfheldu virtist óumflyjanlegt.
Þannig vann hann félagi sinu af full-
kominni ósérplægni, þar til hann ný-
lega, ófús þó, vék úr stjórnarsæti. An
hans hefði Jón Leifs ekki komið á
þeirri festu i félagsstjórn, sem fleytti
félaginu gegnum brim og boöa
byrjunarára. Þessi störf rækti Sigur-
ingi af félagslegri fórnfýsi sem einlæg-
ur hugsjónamaður. Laun voru engin
boðin og útgjöld greidd úr eigin vasa ef
með þurfti. Slikt félagslegt hugarfar
skilst bezt I samanburði við nútimann,
sem greiðir fjárfúlgur fyrir félags-
störf.
Félagsþroski Siguringa naut sin við-
ar en I tónskáldahópi. Skógræktar-
félag Suðurnesja átti i honum tryggan
og ötulan starfsmann og i flokki söng-
félaga var hann áreiðanlegur og
traustur söngvari með skólaða rödd.
Þannig lagði hann ótilkvaddur fram
söngkrafta sina er kantata Jóns Leifs,
Þjóðhvöt, var frumflutt á islenzku I til-
efni af 60 ára afmæli höfundar. Var
hann þá handhafi töfraflautu þeirrar,
sem bjargaði öllum tenórum kórsins
frá slæmu skakkafalli. Þannig heiðr-
aði hann Jón Leifs.
Siguringi samdi heila synfóniu, auk
ýmissa smærri verka. Væri nú vel
sæmandi að flytja það hljómsveitar-
verk og vegsama þannig hógværan
höfund og merkan félagsfrömuð, þótt
O Páll H.
um að verkið væri unnið. Hann var
snyrtimenni bæði utan húss og innan.
Páll var trúmaður mikill og hélt þeim
sið uppi nær þvi alla sina tið að lesa
húslestra á hverjum helgidegi ársins,
og eftir að börnin fóru að heiman og
unga fólkið hafði öðru að sinna, t.d. á
sunnudögum að sumri til, þá sagöi
hann: Ég les þá fyrir heimilið og þá
sem vilja hlusta. Hann dásamaði söng,
og sálmabókin hans var alla tið á borð-
inu hans, og þar átti hann marga
uppáhalds sálma og einn af hans sálm-
um, sem hann dáði, var sálmurinn
,,Ég horfi yfir hafið”. Sá sálmur var
sungin við greftrun hans. Kirkjukór
Staðarkirkju fylgdi honum syngjandi
útfrá kirkjudyrum og að gröf og söng á
meðan moldum var kastað, siðasta
versið dó út um leið og siðasta rekan
féll, og langar mig til að vers það fylgi
þessum linum. Hann las sina húslestra
lengi vel úr Jóns Vldalins postillu, en
eftir að prédikanir próf, Haralds
Nielssonar, ,,Arin og eiliföin”, komu
'út þá tileinkaði hann sér þær alveg og
viðaði öllum ritum og lesmáli að sér
sem tilheyrði spiritismanum eftir það.
Páll og Steinunn voru aðdáendur próf.
ekki teldist maklegt að lofa skapanda
sjálfum að heyra vetkið á jarðvistar-
stigi sinu. Mætti lika þannig þakka
honum vináttu þá og liðveizlu, er hann
auðsýndi Asgrimi málara Jónssyni,
þótt sjálfur væri Siguringi oft frekar
þiggjandi en gefandi. 1 sálufélagi við
þennan myndmeistara þróaðist önnur
grein listástar hans: Myndrænt form-
skyn og samræmi linu og litar.
Góð list er hljóð. Hljóðlátur maður
var Siguringi. Þvi var löngum hljótt
um nafn hans. Svo mætti þó fara, að
fleira gott fyndist frá hans hendi en
flesta grunar. Emil Thoroddsen var
málari og tónskáld og rithöfundur.
Það var Siguringi lika. Ólikar aðstæð-
ur þeirra leiddu til ólikrar niðurstöðu.
Æskukjör ráða oft miklu, hversu til
tekst með veganesti. Góö efni örva en
fátækt lamar.
Siguringi er merkur fulltrúi þeirra,
sem rikir eru að listahæfileikum. En
hann skarar fram úr þeim flestum að
traustri skapgerð, sjálfsafneitun og
hugans einbeitingu. Þar að auki var
honum I blóð borin háttvisi og ljúf-
mennska. Þessir mannspartar hans
ásamt vakandi félagshyggju gera
hann að merkum manni, sem seint
gleymist þeim er þekktu hann lengst.
Dr. Hallgrimur Helgason
Haralds (enda voru þau þremenningar
að ætt, Steinunn og próf. Haraldur).
Páll lifði i þeirri von og vissu að hann
fengi að dvelja með sinum nánustu
hinum megin grafar, hann vonaði
einnig að hann fengi að sjá Brún, reið-
hestinn sinn, og fleiri skepnur sem
honum þótti vænt um.
Að lokum má segja að þeim hafi
búnast vel á Höfða og undu hag sinum
vel, þótt bæði kæmu um langan veg.
Afkomendur þeirra hjóna eru nú orðn-
ir samtals 145.
Þau létust bæði á Höfða, Páll 20. júni
1937, og Steinunn 8. okt. 1942. Þau hvila
bæði I Staðarkirkjugarði i Grunnavik.
Nú býr enginn lengur i þessari fögru
sveit,þar sem þau og svo margir aörir
háðu sina lifsbaráttu.
Blessuð sé minning þeirra.
M.R.S.
Ég liljóður cftir hlusta
og heyri kiukkna hljóm.
Hve guðleg guðsþjónusta
er guðs i helgidóm.
. Ég heyri unaðsóma
og engla skæra raust
um drottins dýrðarljóma
um drottins verk þeir róma
uin eilifð endalaust.
VB.
islendingaþættir
7