Íslendingaþættir Tímans - 11.09.1976, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 11. september 1976—31. tbl. 9. árg. Nr. 264 TIMANS
Helgi Gíslason
Hrappsstöðum
Vantar nú í vinahóp,
völt er lifsins glima,
þann, sem yndi og unaö skóp
oss fyrir skemmstum tíma.
Þannig hugsum viö, sem eftir sitj-
um, þegar fylginautar vorir frá vegum
langrar ævi eru burtkallaöir úr þess-
um heimi, en llfiö er lögtakskræft, og
ekki tjóar aö deila viö dómarann.
Nágranni minn, Vopnfiröingurinn
Helgi Glslason, bóndi á Hrappsstöð-
um, andaðist seint I sólmánuði þetta
ár, 1976. Fæddur var hann i febrúar
árið 1897. Hann mátti i mörgu teljast
einn af vormönnum tuttugustu aldar-
innar á Islandi. Ungur fór hann i
bændaskólann á Hólum og kom þaöan
fullur af áhuga ræktunarmannsins,
sem á þann draum vormannsins, að
breyta örtætismóum og fúamýrum i
iðgrænan tööuvöll. Strax aö lokinni
skólagöngu var hann kosinn trúnaöar-
maður Búnaöarsambands Austur-
lands. Var starf hans i þvl fólgiö, aö
feröast um sveitir Múlaþings og leiö-
beina um ræktun og framgang á sviöi
búnaöarframkvæmda. Þennan starfa
rækti hann meö kostgæfni og alúö þess
nianns, sem hugsar ekki I árum en öld-
um, og finnur gleði viö aö sjá þar vaxa
mörg strá sem áöur var eitt fyrir.
Samhliða ráðunautarstarfinu hóf
Helgi búskap. Var hann þá eignalaus
frumbylingur, sem titt var um flesta
þá er hófu búskap á tslandi á önd-
verðri tuttugustu öldinni. En þótt jarö-
ir Helga Gislasonar I byrjun búskapar
væru örreytiskot, missti hann ekki
sjönar á þeim velli, sem honum var
haslaður frá öndveröu: Framsókn til
betri og bjartari búskaparfestu.
Laust fyrir 1930 keypti Helgi
Hrappsstaöi i Vopnafiröi, og þar sá
bann ævidraum sinn rætast. Þótt hann
vantaði flest til aö fylgja þeim stóru til
að byrja með, og holskefia kreppunnar
brotnaði meö þunga sinum á herðum
þessa vinnuglaöa manns, kiknaöi hann
hvergi, en raulaöi titt fyrir munni sér,
aö daglegum störfum: „Ég veit að guð
leggur lið” 1 þeirri trú hófst hann
handa meö uppbyggingu og ræktun á
Hrappsstöðum, sem varö brátt ein af
vildisjörðum I Vopnafiröi og þrátt fyr-
irkreppu,heilsubrest og barnafjölda á
ómagaaldri, sýndu framtöl hans frá
þessum árum mestan hagnaö — ásamt
einni annarri skattskýrslu i Vopna-
firði. En ei vil ég orku þess manns við
annarra manna leggja, þvi betri voru
handtök hans heldur en flestra
tveggja. Helgi var hamhleypa til
vinnu, bæði i sina þágu sem annarra,
þvi var hann eftirsóttur af öörum til
þeirra verka, sem unnin veröa af hög-
um höndum, svo sem alls konar
smiöavinnu. Til þeirra verka var Helgi
jafnvigur á tré og járn. Lét Helgi
naumast neinn frá sér bónleiðan fara
og sátu verkin, sem hann vann hjá öðr-
um oft i fyrirrúmi verka hans heima á
Hrappsstöðum. Þá var sjaldan um það
hirt frá hans hendi, að alheimta dag-
laun að kvöldi:
Miklu annar maður sá
og mörgu er iokið starfi,
Á orku sinni aldrei lá,
öllum var hinn þarfi.
1 ailri sinni óöaönn ævidagsins sást
Helgi litt fyrir, og varö slitinn fyrir
aldur fram og missti að nokkru heils-
una til likamserfiðis. Dvaldist hann
um alllangt skeiö á sjúkrahúsum
„Óvenju geðþekkur sjúklingur” sögöu
læknarnir, „Indælismaöur”, sögöu
stofufélagar hans.
Eftir að vinnuþrekið þraut, gjöröist
Helgi ræktunarmaður i gróörarstöö
andlegra verðmæta, eins og hann hafði
áður verið skapari gróandi jurta og
grasa. Þaö varð gaman hans öllum
stundum, aö sitja við skriftir á seinni
árum, og bjarga frá gleymsku þeim
fróðleik islenzkra sagna, sem óöum
týnast i glatkistunni. Frá þeirri Hlið-
skjálf gat hann horft út um glugga á
sinum ranni yfir heyjavöllinn viöa,
sem hann og börn hans höföu ræktað.
Nú hefur Helgi á Hrappsstööum lok-
iö dagsins önnum i jarönesku lifi.
Merkið stendur þó maöurinn falli, og
gengin spor hans um fjalllendi Smjör-
vatnsheiöar visa veginn á brattann,
sem liggur „upp yfir fjöllin háu”. Þú
ungi ræktunarmaður „Viltu taka upp
verkin hans og verða þar aö manni?”
Stefán Asbjarnarson
Guðmundarstööum.