Íslendingaþættir Tímans - 03.07.1980, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
22 /fet>TÍMANS
Hafliði Guðmundsson
iBúð
F. 30. sept. 1886.
D. 18. mars 1980.
ViB andlát Hafliöa i Búö þann 18. mars
s.l. rifjast upp margar hugljúfar minn-
ingar, einkum frá æskuárunum. Sú fyrsta
er frá 1918, er hann kvæntist fööursystur
minni — Guörúnu Danielsdóttur frá
Guttormshaga — góöri konu og glæsilegri.
Var þaö 22. júní 1918. Þrír bræöur
Guörúnar voru þá búsettir á Eyrarbakka.
Þeir fóru allir, ásamt konum slnum og
uokkrum öörum vinum brúöhjónanna á
hestum austur I Þykkvabæ. Var þaö dag-
^eiö. Fariö var um Stokkseyri, austur aö
Fljótshólum, upp meö Þjórsá aö vestan,
yfir brúna hjá Þjórsártúni. Siöan var
haldiö niöur meö Þjórsá. Þegar nálgaöist
Þykkvabæinn, var komiö aö mesta farar-
tólma leiöarinnar — Djúpós, sem var
heljandi jökulkvisl ofan viö byggöina —
m>Hi Hólsár og Þjórsár. Brúökaupsgest-
irnir voru ferjaöir yfir á bátum, en hest-
urnir þreyttu þarna 300—400 m sund.
Mér er ákaflega minnisstætt, þegar
fólkiö kom aftur heim eftir þriggja daga
ferö, úr þessari miklu brúökaupsveislu i
Búö og hversu lengi þaö naut ánægjunnar
af henni. Einkum er rikt i minni minu
úmræöurnar um ferjuna yfir Djúpós og
frásögn af sjálfri veislunni. Tveimur
stórum tjöldum var slegiö upp i túninu I
Búö. Þar var haldin fjölmenn og vegleg
veisla, efleftir aö brúöhjónin voru gefin
Saman i Hábæjarkirkju. Veislan stóö
fram á kvöld og slöan skemmtu allir sér
v>h dans o.fl. fram undir morgun. Þetta
Var ævintýri likast. Nóttin var björt —
Veðurhiöfegursta — og þá var engin þörf
ú svefni. Frændur og vinir þeirra hjóna
•úinntust brúökaupsveislu þessarar til
*viloka.
Hitt er þó meira viröi, aö meö atburöi
Þessum var lagöur grunnur aö miklu
rausnar- og myndarheimili, sem stóð I
ú'eir en hálfa öld eöa þar til Guörún lést I
úóv. i971 Hafliöi dvaldi i Búö til æviloka á
úeimili Páls sonar sins og Steinunnar
^úólfsdóttur konu hans. Átti hann þar
af>*gjulegt ævikvöld. Hafliöi og Guörún
júgnuðust 6 börn og ólu upp eitt fóstur-
arn. Myndar- og atgervisfólk.
Hafliöi i Búö kom oft á æskuheimili mitt
á Eyrarbakka og hélt mikilli tryggö viö
foreldra mina meöan þau liföu. Mér
fannst alltaf hátiö ganga i garö viö komu
hans. Hann haföi um margt aö ræöa og frá
mörgu aö segja. Var viröulegur og hjarta-
hlýr. Þetta var ekki ónýtt, þegar einu fjöl-
miölarnir þá voru vikublöö, sem komu
óreglulega. Sérstaklega er mér i fersku
minni frásögn hans af þvi eftir 1920,
hversu Djúpós ógnaöi byggöinni I
Þykkvabæ og var svo komiö 1922 aö hann
flæddi yfir allar engjar I Þykkvabænum
og jafnvel byggðina sjálfa. Hafliöi var i
nefnd meö Ingimundi á Hala — siðar
kaupmanni i Keflavik — veturinn
1922— 23 til aö leita eftir stuðningi stjórn-
valda viö yfirhleöslu I Djúpós. Þessi
stuðningur fékk að 3/4 hl. kostnaðar.
Hitt urðu heimamenn aö greiöa.
Hafliöi sagöi aö um tvennt væri aö velja.
Ráöast i fyrirhleðsluna eöa flýja til
Ameriku. Þaö væri engin framtiö I
Þykkvabænum, nema rjúfa einangr-
unina, sem Djúpós skapaöi og losna viö
jökulvatniö, sem væri á góöri leiö meö aö
eyöa byggöinni. Voriö 1923 hlóöu Þykkbæ-
ingar svo fyrir Djúpós og björguöu jafn-
framt byggö sinni. Framkvæmd þessi má
teljast til meiri háttar afreka, þvi á þeirri
tiö var allt unniö meö handverkfærum og
hestakerrum. Mér er enn i minni gleöi
Hafliöa yfir unnum sigri og þeirri breyt-
ingu er varö, er Djúpós og gróöur tók aö
myndast i farvegi hans. Eftir þennan
frækilega sigur, snéru Þykkbæingar sér
aö uppbyggingunni og hverskonar
ræktun, og er sú saga öllum kunn. Mögu-
leikar til fjölbreyttrar framleiöslu eru
óviöa meiri.
Hafliöi I Búö var bjartsýnn hugsjóna-
maöur, sem gladdist yfir framsókn
þjóöarinnar til betra lifs, hvort sem þaö
var I Þykkvabænum eöa annarsstaöar i
landinu. Hann mundi tvenna timana.
Hann var sjálfur þátttakandi I framsókn
þjóöarinnar i langan mannsaldur, og
þekkti lif og störf Islendinga á tveimur
öldum. Hann kvaddi aöra veröld nú, en
hannheilsaöiásiöasta tug nitjandu aldar.
Aöeins hinn stórbrotni fjallahringur frá
Eyjaf jallajökli I Búrfell, sem nýtur sin vel
úr Þykkvabænum, er hinn sami. „Viö
austur gnæfirsú hin mikla mynd,” sagöi
Jónas i hinum ódauðlega Gunnarshólma.
Sú mynd stendur óbreytt, þótt kynslóöir
komi og fari.
Skoöanir Hafliöa á mönnum og mál-
efnum voru fast mótaöar. Hann rökstuddi
mál sitt vel af dómgreind og sanngirni.
Hann var viölesinn og stálminnugur og
haföi góöa frásagnargáfu. Hann var
góöur fulltrúi sinnar heimabyggöar og
vann henni álit og tiltrú meö störfum
sinum út á viö. Hann kynntist mörgum á
langri ævi og reyndist öllum vinfastur og
trygglyndur.
tJtför hans var gerö frá Hábæjarkirkju
þann 29. mars aö viöstöddu miklu fjöl-
menni. Ekki aöeins úr Rangárvallasýslu
heldur og úr Arnessýslu og Reykjavlk.
Þar áttu margir góös aö minnast frá
liönum dögum. Veöur var hiö fegursta,
sem um getur i sunnlenskum sveitum.
Heiöur himinn, sólskin og logn. Þaö
veröur ennfremur alltaf bjart yfir minn-
ingunni um Hafliöa I Búö. Þar sem góöir
menn fara eru Guös vegir.
Dan. Agústfnusson