Íslendingaþættir Tímans - 05.08.1982, Blaðsíða 6

Íslendingaþættir Tímans - 05.08.1982, Blaðsíða 6
Hermann Vernharður Jósefsson Fxddur 12. ágúst 1906. Dáinn 9. mai 1982. í>að fækkar óðum aldamótafólkinu svokallaða. Á nokkrum mánuðum þessa árs höfum við orðið að sjá á eftir, yfir móðuna miklu þremur bændum úr okkar fámennu bændastétt hér i Skutulsfirði. Vemharðui; en hann gekk undir því nafni hér. andaðist í Fjórðungssjúkrahúsinu á ísafirði eftir sólahrings legu 9. maí s.l. Þetta kom eins og reiðarslag á okkur. þvi Vernharður var svo unglegur og hress, i fullu starfi daglega. Hann var fæddur í Fljótavík á Hornströndum 12. ágúst 1906. Foreldrar hans voru þau hjónin Margrét Katrin Guðnadóttir og Jósef Hermanns- son ábúendur þar. Þau hjón áttu 6 börn sem komust á legg og var Vernharður þeirra elstur. Hin voru Gunnar, Ásta, Ingibjörn, Finnbogi búsettur í Hnifsdal svo Sólveig og hálfsystirþeirra var Brynhildur Jósefsdóttir. Þessi börn ólust upp við óblið náttúruskilyrði norður þar, vöndust allri vinnu til lands og sjávar, því sjórinn var þeirra hálfa lif. Allir urðu að vinna sem kraftar leyfðu til sjálfsbjargar heimilinu, enda er það einkenni þessa fólks að geta ekki verklaust verið. Þegar Vernharður var 18. ára deyr móðir hans af barnsburði. Hafði það geysileg áhrif á heimilis- haldið og þótt Jósef tækist að halda heimilinu saman með hjálp barna sinna og ráðskvenna, þá varð umhyggja og álag á elstu börnin ennnú meiri. Þvi þótt Vemharður væri léttlyndur og dagfars- prúður, fann ég oft að viðkvæmir strengir voru innra með honum. 27. nóvember 1929 urðu þáttaskil i lifi Vemharðs, þá var mikill hamingjudagur í lifi hans þegar hann giftist Þóranni Maríu Friðriksdóttur frá Látram i Aðalvík. María var mikil dugnaðarkona meðan heilsan entist. Hún stóð svo sannarlega við hlið manns síns i blíðu og stríðu á hverju sem valt með efnahag og ástæður. Þau hófu búskap sinn i Miðvík og bjuggu 6 þar í 2. ár, fluttust þá að Atlastöðum þar sem þau bjuggu í 6 ár. Þaðan fóra þau að Tungu og byggðu þar upp öll hús á 10 árum. Þá festu þau kaup á nýbýlinu á Atlastöðum, en þar höfðu þau aðeins verið eitt ár þegar þau fluttust vestur i Hnífsdal. 16. júní 1946 var fámennið orðið það mikið að ekki þótti ráðlegt að haldast við þama norður frá lengur, svo átthagaböndin voru slitin og landið fór til síns upphafs. Vernharður og Maria eignuðust 8 börn sem öll fæddust fyrir norðan, en þau urðu fyrir þeirri sáru sorg að missa þrjú barna sinna innan við sjö ára aldur, tvö elstu börnin og sömuleiðis það yngsta. Hin sem eftir lifðu era Þórann, Herborg, Bára, Sigrún og Jósef. Afkomendur eru alls 49. María átti dóttur Helgu að nafni áður en hún giftist Vernharði og gekk hann henni í föðurstað. Öll eru börnin dugnaðar og manndóms fólk. í Fljótavík var lifað á landinu eins og gert hafði verið um alda raðir og sjórinn sóttur vor og haust eftir því sem fært var og allt nýtt af aflanum til manneldis og fóður fyrir búfé. Og þegar um var að ræða vinnu sem selja mátti var ekki spurt að þvi hvort það væri karlmanns eða kvennmanns verk. Ég hugsa að yngra fólk eigi þess engan kost að gera sér grein fýrir því hversu afskekkt þetta fólk bjó. Vernharður var ekki maður raupsamur en hann sagði mér margt um harða lifsbaráttu sem þó var gaman að glíma við. Hann var póstur þeirra Fljótvíkinga um sjö ára skeið. Svo kom það oft á hann, svo léttur á fæti sem hann var að fara nauðsynja ferðir í skyndingu, var þá ekki alltaf spurt um færð og veður. Hann sagði mér að einn daginn hefði hann mátt fara 2 ferðir til Hesteyrar eftir meðulum. Þessi 10.ár sem þau bjuggu * Tungu var símalaust. Aldrei segist María hafa fundið til einmannakenndar eða hræðslu enda þótt hún væri barnshafandi sem oft var og erfitt að komast fram fyrir Ósinn sem féll svo langt fram i dalinn og Vernharður oft að heiman til sjálfsbjargar „þá breiddi ég hvítt lak á hólinn ef autt var ef ég þurfti hjálp, taugastress og vol ásóttu mig aldrei“, sagði María og hló „það var svo gaman að lifa og vera sjálfbjarga í sínu heimili". Á haustin varð að reka sláturfé til Hesteyrar til að koma þvi i bát til ísafjarðar. En þrátt fyrir þetta allt var mikill söknuður hjá mörgum að flytjast þaðan. Þegar til Hnifsdals kom varð að lúta að lægra en notið hafði verið fyrir norðan þvl' enginn var til að leysa út búin og jarðirnar. Fyrst var flutt í skemmu í Heimabæ þar til þau keyp'u hús og tún á Brekku IV (4) í Hnífsdal sem þau endurbættu og færðu i huggulegri stil innan. Fyrst vann Vernharðurviðsjómennsku, sjösumurvann hann við vegalagningu á þeirri frægu Óshlíð sem talin var óferjandi á allan hátt. En vegaverkstjón okkar þá Charles Bjamason var aldrei deigur í stórræðum enda segja má að jarðýtustjórinn Kristján Jónsson kunni ekkert að óttast. Samhliða þessari vinnu náði Vernharður næstu árin 1 jarðnæði í Heimabæ 1, þar sem hann hafði á annan áratug 10. kýr og fjárbú en alltaf gat Vemharður unnið með þessu i íshúsi og greftrun nema um blá sláttinn. Oft sló hann með orfi í 2 tíma að morgm áður en farið var í vinnu. Magnús Hákonarson svili minn bóndi í Heimabæ var búinn að vinna í Noregi og víðar, sagði mér að aldrei hefði hann kynnst meira vinnuþreki hjá nokkrum manni heldur en Vernharði Jósefssyni. Vinnan var hans nautn og bóndastarfið. Heyforða átti hann alltaf nægan. Á síðast liðnu sumri 12. ágúst þegar Vernharður var 75 ára héldu þau hjón veglega veislu í Samkomuhúsinu í Hnífsdal og buðu ættingjum og vinum, þá var sungið dansað og töluð hlýleg orð til afmælisbarnsins. Þetta norðan fólk kann að skemmta sér án víns enda átti það betur við Vemharð. Við eram öll hverfulleikanum háð. „Dauðans fótmál fljótt er stígið," segir i sálminum og satt er það. Það verður að taka mótlætinu í hvaða mynd sem birtist Það var líka gott að losna við langa sjúkrahúsvist og ekki síst fyrir slíkan eljumann. Hann átti sína öruggu bamatrú á lífið eftir dáuðann. Og nú þegar hann er kvaddur hinstu kveðju þá hrannast upp í huga mér margar góðar minningar. Með þakklátum huga kveð ég þig vinur, og við hjónin vottum eftirlifandi konu hans, börnum og öðrum aðstandendum einlæga samúð. Fagrahvammi 9. júní 1982- Hjörtur Sturlaugsson. islendingaþætt'r

x

Íslendingaþættir Tímans

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingaþættir Tímans
https://timarit.is/publication/303

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.