Íslendingaþættir Tímans - 06.10.1982, Blaðsíða 5

Brandur Jónsson
frá Kollafjarðarnesi
Fseddur 21. Dóvember 1911.
Dáinn 12. september 1982.
Þótt llði dagar og líði ncetur
nú lengi rekja gömul spor..
D.S.
Hann Brandur dó í ftótt.
Sú fregn barst mér á silnnudagsmorgun þann 12.
september. Hún kom að vísu ekki á óvart og þó.
Erum við ekki alltaf jafn óviðbúin andlátsfregn
góðs vinar? Þá er að leita á vit þess fjársjóðs, sem
aldrei bregst, fjársjóðs góðra minninga.
Það var fyrir nær 30 árum að ég sem nýorðin
húsmóðir á nifnu framtíðarheimili átti í fyrsta sinn
von á hóp af gestum, tengdafólkinu mínu
úlvonandi. í>ar á meðal var Brandur, sem ég
tæpast þekkti í sjórt. Hafi ég einhverju kviðið,
kannske að gerðar yrðu til mín kröfúr sem
húsmóður, sem ég ekki gæti uppfyllt - þær hefðu
ekki þurft að vera miklar til þess -, þá hvarf sá
kvíði fljótt þegar Brandur fyrstur allra snaraðist
át úr bílnum, kyssti mig brosandi og sagði:
-.Blessuö og sæl mágkona góð, þá er Brandur
kominn og langar í kaffi“.
Síðan hefur hann oft verið gestur á heimili
okkar hjóna, mín og bróður síns og alltaf
kærkonlinn gestur. Hann kom æfinlega í hlaðið
tneð gleðibrag hvort sem hann kom á bíl sínum
eða hestum.
Hann lýsti því gjarrián yfir að gott væri nú að
Vera kominn norður og norður þýddi heim, heim
3 æskustöðvamar, heim til kunningjanna þar,
heim til alls þess, sem mér fannst hann aldrei
alfluttur frá.
Hann dvaldi svo nokkra daga hér á heimslóð-
"nt, ekki marga því alltaf kallaði annríkið á hann.
Starf hans sem skólastjóri Heymleysingjaskólans,
Var honum hjartfólgið Og átti hug hans og krafta
alla. Þetta urðu þó oft drjúgir dagar. Það átti vel
v'ð hann að taka daginn snemma, oft mjög
snemma. Hann sagðist ekki vera kominn norður
hl að sofa. Það var gaman að tala við Brand í
fólegheitum áður en ýs og þys dagsins hófst.
hhtrgt bar á góma í morgunkaffitírnanurn, sem
°ft varð langur. Hann sagði mjög skemmtilega frá
hvort sem talið barst að námsárunum hér heima
eða erlendis, hestunum hans, sem hann hafði svo
ntikla ánægju af og ekki síst var rætt um „bömin
hans“ og þá var ekki bara átt við dæturnar og
óótturbörnin , sem hann unni heitt. Allir
nemendur hans í rúm 40 ár voru „börnin hans“.
hó að þau yfirgæfu skólann, slitnaði ekki
sambandið við þau. Þéirra lán var hans gleði,
Pe'rra sigrar hans. Það sem miður fór hans
%ggjumál.
Brandur kvaddi æfinlega á sama hátt, gekk frá
■arangri sínum kom síðan inn í eldhús aftur og
vúdi þá gjarnan hafa allt heimilisfólkið þar
Samankomið. Svo var drukkinn kaffisopi, sem í
,slendingaþættif
hans munni hét hestaskál. Síðan var kvaðst,
Brandur var farinn.
Lítil stúlka og/eða lítill drengur, sem þetta sinn
frá Leirhöfn
F. 28. des. 1894
D. sept. 1982
Heiðursmaðurinn, Helgi Kristjánsson bóndi og
athafnamaður frá Leirhöfn á Melrakkasléttu, er
farinn á fund hins Æðsta í árdegi lífsins, 88 ára
gamall. Mér er ljúft að minnast hans, en það er
ekki á færi óharðnaðs og vart fullmótaðs manns,
sem nýslitið hefur bernskubrekinu að lýsa lífsferli
Helga. Efst er mér þó í huga yfirvegunin og
skaplyndið sem hann tamdi sér. Ég var vart 12
ára þegar leið mín lá upp á loft í Leirhöfn II að
fylgjast með honum binda inn og gylla bækur.
Þótt hann væri önnum kafinn við að hita járn og
setja stafi í töngina, gaf hann sér tíma til að svara
spurningum mínum. Fann ég á svörunum að ekki
þótti honum mikið til koma spurninganna.
Þannig er mál með vexti að árið 1945 nauðlenti
þýzk herflugvél í Leirhöfninni. Flakið var dregið
á land, hvar það grotnaði niðpr. Ál- og
járnaruslið, leifar þessarar flugvélar vöktu að
vonum spurningar og svörin við þeim vissi Helgi.
Þegar hann var búinn að fá nóg og hafði gefist
upp á að sannfæra mig um að hann hefði ekki
skotið flugvélina niður með refabyssunni, sendi
hann mig á bókasafn og gaf mér leyfi til þess að
fletta nokkrum óinnbundnum tímaritum er lágu
snyrtilega raðað á gólfinu. Á bókasafninu varð
hugtakið tími fjarrænt orð og átti maður til að
hafði fengið að fara með Brandi frænda út að
Kollafjarðamesi, út á Eyju, fram í Torfvík og
hvað þeir heita allir þeir kæru staðir, sem hann
heimsótti gjaman. Barnið spurði með eftirsjá í
röddinni, Hvenær kemur Brandur aftur? Börnun-
um reynum við að gefa svör, sem þau gera sig
ánægð með. En hvar fáum við stóru börnin svör?
Kristur sagði: Ég lifi og þér munuð lifa. Því er
gott að trúa.
Lífið heldur áfram satt er það. Líka er sagt að
maður komi manns í stað. Ég er ekki eins viss um
það, ég held að sæti Brandar í kunningjahóp
okkar bróður hans, verði lengi ófyllt.
Ég hef ekki rakið ætt né æviferil Brandar, það
veit ég að verður gert af öðrum. Þetta eru aðeins
minningabrot, sem leita á hugann. Ég er
óendanlega þakklát fyrir þær minningar.
Ég og fjölskylda mín sendum Rósu og
dætmnum og öllum, sem nú syrgja, innilegar
samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Brandar Jónssonar.
Jóna Þórðardóttir.
gleyma sér í ævintýraheimi þéttraðaðra hillna
fagurlega innbundinna bóka. Rankaði ég við mér
þegar Helgi spurði hvort það væri nokkuð mál
fyrir mig að stafla blöðunum upp í rétta mánaðar-
og vikuröð aftur? Ég hafði af mikilli elju ruglað
hálfs árs stafla tímarita, en skorti þekkingu til að
verða við ósk hans og vinna verkið upp aftur.
Þolinmæði Helga var þrotin og ég undir það búinn
að taka á móti því er ég hafði til unnið. f stað
ónota og skamma lagði hann hönd sína yfir öxl
mér og leiddi mig um bókasafnið. Á sinn einstaka
hátt útskýrði hann hversu mikils virði það er að
hafa allt eftir röð og reglu, auk þess hversu
nauðsynlegt það er fyrir óviðkomandi að ganga
um annarra eignir eins og að þeim er komið. Sá
er breytti eftir þeim einföldu leikreglum Helga í
samskiptum við aðra menn yrði hvers manns
hugljúfi.
8. september 1923 gekk Helgi í band friðar og
fengsælis er hann kvæntist eftirlifandi konu sinni
Andreu P. Jónsdóttur frá Ásmundarstöðum á
Sléttu. Virðing hans og ást til eiginkonu sinnar og
lífsförunautar virtist takmarkalaus. Fannst
honum enginn dagur upp runninn fyrr en hann
hafði kysst konu sína blessunarríkan daginn og
þakkað hinum Æðsta fyrir hverja þá stund sem
hann fengi notið félagsskapar hennar.
Ég þakka þér afi minn fyrir stundirnar sem við
áttum saman. Minninguna um þig geymi ég á stað,
þar sem gleymskunnar dá kemst ekki að.
Þórður.
Helgí Kristjánsson
5