Íslendingaþættir Tímans - 18.05.1983, Blaðsíða 13

Bjarni Matthíasson,
Fossi
Fæddur 10. apríl 1907
Dáinn 21. apríl 1983
Bjarni Matthíasson mágur minn og gamall
félagi, er fallinn í valinn. Hann var fæddur í
Háholti í Gnúpverjahreppi 10. apríl 1907, sonur
hjónanna Jóhönnu Bjarnadóttur frá Glóru og
Matthíasar Jónssonar frá Skarði. Foreldrar hans
fluttu að Skarði þegar hann var barn að aldri og
bjuggu þar í fullan aldarfjórðung. Bjarni ólst þar
upp ásamt fjórum systkinum sínum og uppeldis-
bræðrum tveimur.
Æskuheimili hans var um marga hluti athygl-
isvert. Þar var umsvifamikill búskapur og snyrti-
lega gengið um alla hluti í búinu, svo að hvergi
var aðfinnsluvert. Þar var og rómað menningar-
heimili, enda húsráðendur annálaðir fyrir gáfur
svo sem þau áttu kyn til.
Það kom snemma í ljós að Bjarni í Skarði hafði
margt það til að bera sem prýða mátti unga menn,
enda var hann í reynd forstöðumaður heimilisins
frá tvítugsaldri. Hann var góður og traustur
í dag kveðjum við Gullu, bekkjarfélaga okkar
frá Menntaskólanum að Laugarvatni. Fýrstu
kynni okkar af henni voru haustið 1974 þegar við
komum þangað til náms. Þá fjóra vetur sem við
vorum samferða henni minnumst við hennar sem
trausts og góðs félaga. Gulla varð brátt vinsæl og
vel liðin vegna hlýs viðmóts og hjálpsemi, sama
hver í hlut átti. Gulla var rólynd að eðlisfari, en
ákveðin við það sesm hún tók sér fyrir hendur
hvort sem um nám eða félagsstörf var að ræða.
Að Laugarvatni kynntist hún unnusta sínum.
Sigurði Davíðssyni, bekkjarfélaga okkar og vini.
Ari eftír stúdentspróf fluttu þau til Reykjavíkur
°g hófu þar nám. Gulla fór í hjúkrunarfræði, og
'ýsir það hugarfari hennar betur en margt annað.
I Reykjavík lágu leiðir flestra bekkjarfélaganna
aftur saman. Kynntumst við þá enn betur gestrisni
þeirra og Ijúfmennsku á hlýlegu heimili þeirra.
Það fékk mjög á okkur þegar við fréttum að Gulla
»Hi við alvarlegan sjúkdóm að stríða. En Gullu
brást ekki kjarkur fremur en fyrr, heldur sýndi
aðdáunarverðan styrk og æðruleysi. Gulla og
sjggi voru alla tíð mjög samrýmd. og kom það ekki
Slst > ijós í veikindum hennar, þar sem hann,
asamt foreldrum hennar, stóðu við hlið hennar
þar til yfir lauk. Okkur er öllum mjög mikil
eftirsjá af Gullu, mikið og 'vandfyllt skarð er
höggvið í hópinn við fráfall hennar. Við sendum
íslendingaþættir
hestamaður og átti jafnan afburða gæðinga, dug-
andi hesta og fjörharða. Hahn var svo góður
eldsmiður strax á ungum aldri að hestajárn og
brennimörk sem hann lét frá sér fara voru
eftirsótt, enda óvenju svipgóð og vel unnin. Svo
var og um hverskonar smíðar er hann fékkst við
stórsmíðar og smærri verk. Bjarni hafði fengið í
ættarfylgju góða greind og einkar næma athyglis-
gáfu. Mér er það sérstaklega minnisstætt hversu
hlutir, sem hann hafði virt fyrir sér, þótt ekki væri
nema í sjónhendingu, stóðu honum Ijósir fyrir
sjónum og þegar hann hugsaði sér að smíða
sambærilega hluti, þá þurfti hann ekki að rýna í
teikningar eða bera fyrir sig mælikvarða.
Um skeið vann Bjarni í Vélsmiðjunni Héðni í
Reykjavík. Það er altítt að ungir menn fari í
fja'röflunarskyni til vinnu á slíkum vinnustöðum
og eflaust hefur Bjarni haft það í huga öðrum
þræði. En hann sá lengra. Skörp athygli og snilli
handa hans gerðu vinnubrögð hans í Héðni miklu
þýðingarmeiri en venjulegt brauðstrit er mörgum
Sigga og foreldrum Gullu okkar innilegustu
samúðarkveðjur og megi minning hennar lifa.
Samstúdentar frá Menntaskóianum
að Laugarvatni, 1978.
manninum. Og þegar fjölskylda Bjarna nam nýtt
land á eyðibýlinu Fossi í Hrunamannahreppi, árið
1936, þá kom að góðum notum sú reynsla og
þekking, sem hann hafði aflað sér í Héðni.
Rafstöð var byggð til nota fyrir heimilið, til
lýsingar, hitunar og eldunar, draumsýn sem
Bjarni sá um leið og hann kom þar á staðinn og
fann sig nú mann til að láta rætast. Þá smíðaði
hann súgþurrkunarblásara sem hann dreif með
rafmagni. Dæmi þess voru fá á þeim tíma.
Þannig var Bjarni. Fljótur að átta sig á
aðstæðum, framkvæmdahraður og forgöngumað-
ur á mörgum sviðum. Ekki verður Bjarna minnst
á verðugan hátt svo að ekki komi fram frásögn af
brautryðjanda starfi er hann stóð að með sveitung-
um sínum, m.a. Árna Ögmundssyni í Galtafelli,
er þeir keyptu og gerðu út fyrstu beltadráttarvél-
ina, sem sett var til vinnu í hreppunum. Þá var
unnið við hvort tveggja vegagerð og ræktunar-
störf.
Við þau störf var ýmsum verklægnum mönnum
gefinn kostur á að reyna hæfni sína. Þó hygg ég
að það sé samróma álit þeirra sem til þekktu á
þeim árum, að Bjarni hafi sýnt þá leikni við stjórn
jarðýtu, hvort sem um var að ræða tilflutning
jarðvegs eða fínni frágang vegagerðar eða ræktun-
arlanda að aðrir hafi ekki staðið þar jafnfætis.
Oft kemur það upp í huga þess, er þessi orð
festir á blað, hvort fordæmi Bjarna á Fossi við
listilegan frágang með stórvirkri vinnuvél sé ekki
orsök þess, að um allmörg undangengin ár hafa
sveitungar hans miklu yngri menn að vísu, verið
eftirsóttir ýtumenn þegar verklok, þ.e. frágangur
stórverka er unninn. Mikið má það vera ef þar er
ekki samband á milli.
Þegar Bjarna á Fossi er minnst kemur margt
upp í hugann, en fátt af því verður rakið í þessari
13
Guðrún
Gunnarsdóttir