Íslendingaþættir Tímans - 04.08.1983, Blaðsíða 4

Kristófer Oliversson,
skipstjóri
Fæddur 22. ágúst 1894.
Dáinn 21. mars 1983.
Afi minn Kristófer Oliversson sjómaður og
síðar skipstjóri og útgerðarmaður fæddist 22. ágúst
1894. Hann var sonur þeirra Olivers Guðmunds-
sonar þurrabúðarmanns en svo var sagt um menn
sem ekki höfðu skepnur og Kristínar Magnúsdótt-
ur. 1 kirkjubókum er þess getið að hann hafi verið
skírður 1. sept. sama ár. Þau Oliver og Kristín
bjuggu þá í Stöðulkoti í Miðneshreppi. Auk afa
áttu þau tvær dætur barna. Þessir tímar voru
erfiðir eins og svo oft í sögu þessarar þjóðar.
Mikill fjöldi fólks flutti vestur um haf og festi þar
rætur. Það hafði fengið sig fullsatt á þeim
erfiðleikum sem því fylgdi að búa í þessu harðbýla
landi. Það voru ekki einungis veðurguðirnir sem
voru landsmönnum óhliðhollir heldur gerðu ýmsir
sóttfaraldrar og landlægur hafís þá landsmönnum
lífið erfitt. Það hefur því þurft talsverðan kjark og
áræðni að bjóða ölium þessum öflum byrginn og
halda áfram búsetu. Það er gott til þess að vita að
Guðmundína
Kristjáiisdóttir
Framhald af bls. 2
og Kristínar Arnadóttur konu hans, Ingimundur
Tryggvi, gengu í hjónaband og tóku við búi á
Innra-Ósi. Hjónavígslan fór fram 23. júní 1928.
Ungu hjónin voru af þeirri kynslóð bændafólks,
sem grunn lagði að stórstígum framförum í
íslenskum sveitum. En Ingimundar naut ekki
lengi við. Hann féll frá 12. febrúar 1934.
Guðmundína hélt búskapnum áfram, og má
nærri geta hver þrekraun það var í miðri krepp-
unni að standa straum af skuldum eftir jarðabætur
og aðrar framkvæmdir á jörðinni. Á Innra-Ósi
bjó hún farsælu rausnarbúi fram til 1945.
Guðmundína giftist öðru sinni, 10. janúar 1946,
Sigurði Tryggva, syni Ara Stefánssonar og konu
hans Kristínar Guðmundsdóttur, sem lengst
bjuggu í Stóra-Laugardal á Skógarströnd. Þau
Guðmundína og Sigurður settust að í Hafnarfirði,
þar sem þau reistu sér húsið sem nú heitir Öldutún
4.
Guðmundínu varð ekki barna auðið, en leitun
er á manneskju sem betur skildi börn og þarfir
þeirra og auðveldara átti með að koma þeim að
sér. Á heimili þeirra Sigurðar voru einatt börn í
fóstri eða heimagangar, og virtust öll líta á
Guðmundínu sem aðra móður.
Auk barnafræðslu eins og hún gerðist í sveitum
á fyrstu tugum aldarinnar, naut Guðmundína
skólavistar einn vetur í Kvennaskólanum í
Reykjavík, þegar hún var um tvítugt. En þessa
takmörkuðu skólagöngu kunni hún að færa sér vel
í nyt, bæði til munns og handa. Skilningurinn var
skarpur og minnið glöggt, varð vart á betri heimild
kosið um atburði og ættir í byggðum sem hún
þekkti best til.
Magnús T. Ólafsson.
4
þessir eiginleikar kjarkur og áræðni hafa síðan
haldist hjá afkomendum þeirra hjóna.
Það er því í slíku umhverfi sem afi elst upp.
Hann þarf snemma að taka til hendinni og kynnast
lífsbaráttunni. Hugur afa leitar fljótt til sjó-
mennsku eins og svo margra ungra manna á þeim
tíma og segja má að upp frá því sé lífsferillinn
ráðinn. Hann gengur í Vélskólann og lýkur þaðan
prófi. Þegar hér er komið er afi orðinn formaður
á bát og eflaust eftirsótt mannsefni. Hann giftist
árið 1919 Þuríði Gísladóttur fæddri aldamótaárið
1900 að Þóroddsstöðum í Miðneshreppi. Þau
hefja bú sitt að Norður-Flankastöðum. Þann 29.
jan. 1920 fæðist þeim sonur sem skírður er
Kristinn Sveinbjörn. Kristinn þótti snemma mjög
bráðger unglingur og fróðleiksfús með afbrigðum.
Þar sem þá voru aðrir tímar þá átti hann ekki kost
á þeirri skólagöngu sem þykir sjálfsögð í dag.
Sem dæmi um fróðleiksfýsn hans þá hlustaði hann
ávallt á fréttir um gang heimsmála sem landsmála
Hann hafði yndi af því að miðla öðrum af þekkingu
sinni og lýsti þá gjarnan atburðum jafnnákvæmlega
og hann hafði heyrt þá.
Síðar flytja afi og amma að Hjarðarholti og þar
fæðast þeim 3 börn. Ólína Helga 'fædd 31. maí
1927. Oliver Gísli fæddur 26. sept. 1928 og
Guðlaug fædd 28. jan. 1930. Þar bjuggu þau hjón
nokkur ár en flytjast þá að Stígshúsum. Þar fæðist
Helgi 18. apríl 1937.
Þegar hér er komiö er afi orðinn einn af
umsvifameiri útgerðarmönnum í Sandgerði. Þótt
ástand heimsmála væri dökkt og heimskreppan
legði efnahagslíf margra þjóða í rúst og áhrifa
hennar gætti hér með miklum þunga þá jók afi
frekar umsvifin en hitt og lét erfiðleikana ekki
stöðva sig heldur tvíefldist. Hann kunni best við
sig með storminn í fangið. Hann byggir yfir
fjölskyldu sína mikið myndarhús Bjarmaland og
'við það hús var fjölskyldan síðan kennd. Ég hygg
að ekki hafi vcrið gefið nægilegt gaum hlutverki
þessara manna sem höfðu til þess kjark og þor að
bjóða aðstæðunum byrginn og taka áhættu. Slíkir
menn eru í raun drifkraftar hvers haskerfis. Þeir
leggja mikið undir. Oft fer illa og þeir tapa en
stundum fer betur og á veita þeir oft fjölda fólks
atvinnu og gera þar með betri afkomu þess
mögulega.
Ævi sjómannsins er oft líkt við sjóferð. Það
skiptast á skin og skúrir, logn og stormur og því
veltur á mörgu að menn komist heilir heim. Afi
átti því láni sjálfur að fagna að koma sér og áhöfn
sinni ávallt til hafnar og þótti hann þó kjarkmaður
og réri oft þegar aðrir sátu heima. En hann mátti
sjá af tveimur sonum sínum í hafið. Kristinn
Sveinbjörn sem á stríðsárunum var skipverji á
þýsku skipi drukknaði þegar skip hans rakst á
tundurdufl í Eystrasalti og sökk. Þetta var í lok
stríðsins árið 1943. Áður en Kristinn fór í sína
síðustu ferð jiaföi hann ánafnað Helga bróður
sínum líftryggingu sína og átti hún að ganga til
þess að mennta hann. Hann vildi með því gefa
bróður sínum kost á því sem hann hafði sjálfur
farið á mis við. Hann hugðist snúa heim þegar
stríðinu lyki en auðnaðist það ekki eins og áður
er getið. Helgi drukknaði árið 1963 þegar bátur
hans Hólmar fórst með allri áhöfn við Vest-
mannaeyjar. Veit ég að afi syrgði syni sína mjög.
Afi stundaði sjómennsku og útgerð þangað til
hann var kominn fast að sjötugsaldri. Þá flytur
hann til Reykjavíkur og ræður sig á eitt af skipum
Hafrannsóknarstofnúnarinnar. Það er sjálfsagt
ekki algengt að menn komnir á áttræðisaldur
stundi sjómennsku því hún er ekkert sældarlíf en
svo nátengdur var afi sjónum og sjómennskunni
að ekkert gat dregið hann í land meðan hann gat
staðið í báðar fætur.
Afi var orðinn 75 ára gamall þegar hann loks
ákveður að hætta sjómennsku. Hann flyst að
dvalarheimili aldraðra sjómanna í Reykjavík og
átti heima þar upp frá því. Hann hafði herbergi
móti Reykjavíkurhöfn og fylgdist gjarnan með
skipaferðum um hana. Erfitt held ég að honum
hafi þótt að draga festar að landi og taka að sér
hlutverk áhorfandans. Skapgerð hans var þannig
að slíkt var honum mjög á móti skapi.
Ég kynntist afa best þegar hér er komið og útlit
hans og skapgerð verður mér ávallt minnisstæð.
Hann var meðalmaður á hæð og mjög þrekvaxinn.
Hann hafði öra lund eins og títt er um menn sem
láta sér ekki standa á sama um alla hluti. En þrátt
fyrir mikið skap þá bjó undir stórt hjarta.
Afi og amma slitu samvistum en áttu saman 5
börn eins ogáðurergetiðum. Kristinn Sveinbjörn
sem lést aðeins 22 ára. Ólínu Helgu gifta Gísla
Júlíussyni. Hennar börn eru af fyrra hjónabandi.
Jón, Kristín og Kristófer og síðan með Gísla þau
Þuríður og Ólafur. Olver Gísli giftur Ingibjörgu
Jónsdóttur. Þeirra börn eru Steindór. Helga og
Kristófer. GuðlauggiftGuðjóniÁrnaGuðmunds-
syni. Þau eiga Guðrúnu Jónínu og Kristinn Helga.
Helgi sonur þeirra var giftur Guðrúnu A. Guð-
mundsdóttur og átti með henni þrjá syni. Kristinn
Svein, Guðmund Helga og Helga Kristófer.
Að lokinni langri starfsævi þótti Sandgerðingum
tilhlýðilegt að sæma afa heiðursmerki sjómanna-
íslendingaþættir