Íslendingaþættir Tímans - 28.09.1983, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞJSTTIR
Miðvikudagur 28. september 1983 — 36. tbl. TÍMANS
Theódór Sigurgeirsson
bóndi Brennistöðum í Flókadal
Fæddur. 22.09.1895.
Dáinn. 04.08.1983.
Theodór Sigurgeirsson, sem lést 4. ágúst s.l. í
Dvalarheimili aldraðra í Borgarnesi, var jarðsung-
inn frá Reykhoitskirkju í Borgarfirði 11. ágúst.
Theodór var fæddur að Efri-Brunná í Dalasýslu
22. september 1895. Foreldrar hans voru Sigurgeir
Sigurðsson og kona hans Jórunn Eyjólfsdóttir.
Sigurgeir var kominn af bændum í Dalasýslu.
Hann var Sigurðsson bónda á Hólum í Hvamms-
sveit, Árnasonar bónda á Leysingjastöðum, Jóns-
sonar bónda í Magnússkógum, Pálssonar.
Jórunn móðir Theodórs var dóttir Eyjólfs
Bjarnasonar bónda á Múla í Gilsfirði og Jóhönnu
Benediktsdóttur og átti Eyjólfur hana áður en
hann giftist. Eyjólfur í Múla var Bjarnason, prests
í Garpsdal, Eggertssonar prests í Stafholti,
Bjarnasonar Pálssonar landlæknis og konu hans
Rannveigar Skúladóttur landfógeta Magnússon-
ar.
Jórunn, móðir Theodórs, var lærð Ijósmóðir.
Hún átti mörg hálfsystkin og voru sum þeirra vel
kunn. Má þar nefna Hölluskáldkonu á Laugabóli.
Stefán bónda á Kleifum, Guðmund Geirdal o.fl.
Foreldrar Theodórs bjuggu nokkur ár á Skáld-
stöðum í Reykhólasveit, þar missti Jórunn heils-
una og þau hjón brugðu búi. Átta ára gamall fór
Theodór í fóstur til Hallfreðs Eyjólfssonar, móð-
urbróður síns og konu hans Kristrúnar Jónsdóttur.
Þau bjuggu að Gróustöðum og Bakka í Geiradal.
Þau reyndust Theodóri mjög vel og leit hann alltaf
á Kristrúnu sem sína aðra móður. Hjá þeim átti
hann heima til fullorðins ára.
Á unglingsárum var Theodór í vinnu á ýmsum
bæjum í nágrenninu, m.a. á Tindum og í
Króksfjarðarnesi. Snemma árs árið 1915 fór
Theodór til Reykjavíkur í atvinnuleit. Hann
starfaði fyrst á netaverkstæði, sem Sigurjón Pét-
ursson á Álafossi átti. En um sumarið vann
Theodór í Gróðrarstöðinni í Reykjavík hjá Einari
Helgasyni. Þar var kennd ræktun matjurta og
jarðvinnsla með hestaverkfærum. Frá hausti 1915
til vors 1919 vann Theodór hjá Landsversluninni
í Reykjavík. en hún var starfrækt á stríðsárunum
fyrri. Sumarið 1919 var Theodór kaupamaður á
Brennistöðum í Flókadal og í Skógum. að hálfu á
hvorum stað.
Haustið 1919 keyptið Theodór litla verslun að
Óðinsgötu 30 í Reykjavík. ásamt öðrum manni.
Síðar eignaðist hann verslun að Nönnugötu 5.
Fyrstu árin í Reykjavík hélt Theodór heimili
með móður sinni en fyrsta desember 1928 kvæntist
hann Þóru Árnadóttur frá Brennistöðum. Við
Nönnugötu bjuggu þau í sjö ár. Árið 1935 fluttust
þau hjónin að Geithálsi í Mosfellssveit þar sem
þau höfðu dálítinn búskap og greiðasölu. Vorið
1938 fluttust þau hjón að Brennistöðum í Fiókadal
og tóku þar við búskap af Árna föður Þóru og
Bjarna syni hans, sem þar höfðu búið Þar með
'hófst aðal æfistarf þeirra hjóna. Á Brennistöðum
bjuggu þau myndarbúi. Ekki vartilveran þó alltaf
dans á rósum. Tvær heimsstyrjaldir lifðu þau.
Heimskreppan lét þau ekki ósnortin fremur en
aðra landsmenn. Þá áraði svo illa, að bændur urðu
sjálfir að taka við öllum þeim afurðum sínum. sem
kaupfélögin gátu ekki selt. Mæðuveikin herjaði
og eins og aðrir bændur víðast á landinu, varð
Theodór að skera niður allan sinn fjárstofn.
Vestfirðingar höfðu sloppið við þessa illræmdu
pest vegna einangrunar sinnar og fékk Theodór
nýjan fjárstofn þaðan. En sjaldan er ein báran
stök. Það var harður vetur, bæjarlækurinn sem
verið hafði í klakaböndum braust úr farvegi sínum
eina nóttina og flæddi inn í fjárhúsið. Þar
drukknuðu fimmtíu kindur. Þetta var mikið áfall
fyrir heimilið. Sveitungarnir hugðust stofna til
samskota eins og góðum grönnum sómdi, en þau
hjón voru of stolt til þess að þiggja slíka hjálp þótt
hún væri boðin af einlægni og náungakærleika. Og
með þeim dugnaði og ósérhlífni, sem ávallt
einkenndi þau hjónin, tókst þeim að endurnýja
bústofninn og bæta við hann. Þau bjuggu myndar-
búi á Brennistöðum allt til ársins 1967 að þau
leigðu Árna syni sínum sinn jarðarhluta. En frá
því árið 1963 höfðu þau búið á hálfri jörðinni.
Síðustu æviárin var Theodór mjög heilspveill og
mikið við rúm. Hann þjáðist af illkynjaðri hey-
mæði og var auk þess mjög fótaveikur. Dvaldist
hann af og til á Akranesspítala, en þar var hann
einmitt þegar kona hans, Þóra, sem hafði haldið
heimili fyrir þau hjón að Brennistöðum, var flutt
mikið veik á spítalann. Þaðan átti hún ekki
afturkvæmt.
Missir konu sinnar var Theodóri mikið áfall.
Þótt hann bæri harm sinn í hljóði var auðfundið
að hann þráði nú þá stund að hann mætti sofna
svefninum eilífa.
Þóra Árnadóttir var fjölhæf, vel menntuð og
mikilhæf kona komin af góðum ættum. Theodór
Sigurgeirsson hafði meðfædda hæfileika sagnar-
þuls, þótt hann léti ógert að skrá á blað hugsanir
sínar. Skemmtilegri sögumann hefi ég ekki hlýtt
á. Einkum fórst honum vel að segja frá liðnum
atburðum. Var þá sama hvort hann sagði frá
uppvaxtarárum sinum í Geiradal, dvöl sinni í
Reykjavík Frostaveturinn mikla eða Spænsku
veikinni, sem herjaði landsmenn. Frásagnir The-
odórs af samtíðarmönnum sínum voru leiftrandi
af kímilegum atburðum. glettni og lifandi mann-
lýsingum. Það var ávallt hátíð á Einarsnesi 78 í
Reykjavík þegar tengdaforeldrar mínir elskulegu
komu til að dveljast hjá okkur hjónunum og
börnum okkar um lengri eða skemmri tíma. Börn
þeirra hjóna Þóru Árnadóttur og Theodórs Sig-
urgeirssonar eru: Valgerður, sem ergift Kristjáni
Jónssyni, leikstjóra. Þau eru búsett í Reykjavík
og eiga tvö börn, Rannveigu og Theodór, auk
tvcggja dætra Valgerðar, Þóru og Heiður. Þóra er
gift Ragnari Þorsteinssyni og eiga þau þrjá syni,
Halldór Gunnar, Þorstein Theodór og óskírðan
son nýfæddan. Þau búa í Reykjavik. Heiða, sem
einnig er búsett í Reykjavík er trúlofuð Jónatani
Brynjólfssyni. Þorsteinn, húsasmíðameistari er
kvæntur Sigríði Jónsdóttur frá Hólmavík. Þau
búa í Borgarnesi og eru þeirra börn Ágústa,
Birna, Theodóra og Þorsteinn Þór. Birna er gift
Þorvaldi Heiðarssyni og eiga þau tvær dætur,
Önnu Sigríði og Theodóru Lind. Þau búa í
Borgarnesi. Árni bóndi og smiður á Brennist-
öðum, er kvæntur Vigdísi Sigvaldadóttur frá