Íslendingaþættir Tímans - 07.03.1984, Blaðsíða 1

Íslendingaþættir Tímans - 07.03.1984, Blaðsíða 1
ÍSLENDINGAÞJETTIR Miðvikudagur 7. mars 1984 - 10. tbl. TÍMANS Daníel Eggertsson, fyrrv. bóndi að Hvallátrum við Látrabjarg Fæddur 10. sepl. 1890 Dáinn 7. febr. 1984 Vestasta byggð þessa lands er Hvallátrar, byggðin er í vík inni á tnilli Brunnanúps og Bjarnarnúps. Bjargtangar eru vestasti hluti landsins og um leið vestasti tangi í Evíopu. Þann 10. sept. 1890, fæddist þeim Eggert bónda að Heimabæ á Hvallátrum og konu hans Halldóru sonur, er nefndur var Daníel. Síðar eignuðust þau tvær dætur Önnu og Sigríði, en fyrir áttu þau dóttur er Ólöf hét. Eggert átti einnig son, Sigurð, nokkru áður en hann giftist með Jóhönnu Guð- mundsdóttur á Lambavatni. Öll börn þeirra Halldóru og Eggerts, bjuggu sína starfsævi að H vallátrum, en Sigurður Eggerts- son, er var skipstjóri að atvinnu. var búsettur á Snæfellsnesi. Daníel dvaldi síðustu árin í Reykjavík er starfsorka hans var þrotin. Hann lést í Landspítal- anum þann 7. febr. s.I., eftir að hafa dvalið þar í örfáa daga. Með Daníel Eggertssyni er fallinn í valinn mikill mannkostamaður, sem dugði foreldrum sínum og öðru skylduliði, eins og best verður á kosið. Daníel ólst upp hjá foreldrum sínum, ásamt systrum sínum og tók þátt í þeim störfum. er til féllu við sjóróðra með föður sínum og þeim öðrum, sem með honum réru. Góður formaður var Eggert afi talinn vera, og vitna ég þar til frásagnar Helga Hermanns Eiríkssonar skóla- stjóra, er hann í ævisögu sinni vitnaði til þe.ss að ungir menn í Víkunum hefðu sótt í skipsrúm hjá Eggerti á Látrum. Um fermingaraldur fór Daníel að taka þátt í sigi í Látrabjarg eftir fugli og eggjum. Þessi þáttur í búskap bænda á Látrum, var mikil tekjubót. Daníel reyndist hvort tveggja laginn og duglegur við bjargsigið. Daníel fór til náms við Verslunarskóla íslands og lauk þaðan burtfararprófi árið 1912. Fyrstu veturna eftir það vann hann við skrifstofustörf í Reykjavik. Mér segir svo hugur, að löngun Daníels hafi á þessum árum stefnt að því að gcra verslun og viðskipti að sínu ævistarfi, svo sem hann hafði búið sig undir með námi sínu í Verslunarskóla íslands. Hitt var augljóst þeim er Daníel þekktu, að mannkostir hans og umhyggja fyrir foreldrum sínum að tryggja afkomu þeirra á efri árum og eiga áfram gott samstarf við systur sínar og þeirra fjölskyldur, réðu því að hann gerðist bóndi að Hvallátrum. Á þann hátt vissi hann, að hann dugði foreldrum sínum og öðru nánasta skylduliði sínu best. Skapgerð hans var slík. að það skipti hann meira máli, en hans eigin velgengi í lífinu. Þessi ákvörðun Daníels reyndist slfk, sem hann hugði sínum foreldrum og systkinum. Nánasta skyldfólki reyndist hann traust stoð til hinstu stundar þeirra. Daníel reyndist farsæll í búskapnum, sem og öðrum þeim störfum. er hann lagði gjörva hönd á. Skilyrði til tekjuöflunar voru erfið á Hvallátr- um. þó mörg væri þar matarholan. Landið var lítið og þröngt setið, er heimilisfast fólk var þar 60-70 manns, svo sem lengi var fram eftir ævi Daníels. Sjósókn var erfið. þar sem víkin er fyrir opnu hafi og brimasamt mjög, en aflasælt gat þar oft verið. Látrabjargið bauð upp á verulega fljótfengnar tekjur, en jafnframt miklar hættur. Samgöngurnar voru sá þáttur í byggðasögu Hvallátra, er erfiðast- ar voru. Patreksfjörður var þeirra eini verslunar- staður. Á sumrin var farin sjóleiðin til aðdrátta á opnum bátum. Sú leið var löng og mjög áhættu- söm. Landieiðin var einnig löng og yfirleitt yfir órudda fjallvegi að fara þar til nú síðustu áratug- ina, eftir að vegur var ruddur og lagður yfir víkur og hálsa. Prátt fyrir það, að búskaparsaga Hval- látra væri erfið, hafa þar að verki verið margir manndómsmenn eins og þau hjónin Daníel og Anna, þó ekki verði nafngreindir hér aðrir. Daníel tók að sjálfsögðu þátt í margvíslegum störfum sveitunga sinna á sviði félagsmála. Oftast voru þau tengd fjármálasviðinu. Skal nokkurra þcirra getið hér: Endurskoðandi reikninga Spari- sjóðs Rauðasandshrepps var hann um fjóra ára- tugi. Hreppsreikning Rauðasandshrepps endur- skoðaði hann í nær þrjá áratugi. Formaður sóknarnefndar Breiðuvíkurkirkju var hann einnig í nokkraáratugi. Áþeimárumbeitti hannsérfyrir byggingu nýrrar kirkju í Breiðuvík. Kirkjubygg- ingin var honum mikið áhugamál. í sambandi við kirkjubygginguna minntist hann með sérstöku þakklæti sr. Ásmundar Guðmundssonar, er þá var biskup, og sr. Ólafs Skúlasonar nú vígslubisk- ups, en báðir lögðu þeir honum verulegt lið við fjárútvegun. Áður en Daníel fluttist frá Hvallátr- um, skilaði hann sóknarnefndarstörfum af sér, sem öðrum félagsstörfum. Voru þá kirkjubygging- arlánin uppgreidd að fullu og nokkur fjárhæð var í sjóði að auki. Á Hvallátrum var og er veðurathugunarstöð. Daníel annaðist þá starfsemi í um aldarfjórðung. Gjaldkeri slysavamardeildar og sjúkrasamlags var hann álíka langan tíma. Ekki mun of sagt, að öll þau störf. sem hann tók að sér á sviði félagsmála. leysti hann af hendi með samvisku- semi og vandvirkni. Daníel beitti sér mjög fyrir því á sínum tíma, að talsími yðri lagður að Hvallátrum. Pað varð að veruleika á fjórða áratugnum. Það varð þessari vestustu byggð landsins ekki síður en öðrunt mikils virði. Daníel var stöðvarstjóri landssímastöðvarinnar á Hvallátrum frá upphafi. þar til stöðin var lögð niður og Hvallátur gerð númer frá Patreksfirði. Einn af meiri háttar viðburðum í lífi Daníels var þátttaka hans á efri árum í björgunarafrekinu við Látrabjarg. Þar var tólf skipverjum af enska togaranum „Dhoon" bjargað við hinar erfiðustu aðstæður. Björgunin var mikið þrekvirki, sem tók björgunarmennina þrjá sólarhringa og þrjár klukkustundir. Frásögn af björgunarafreki þessu barst víða um lönd. Björgunarmönnum var færð orða fyrir afrekið. Daníel Eggertsson kvæntist Önnu Jónsdóttur, ættaðri úr Dýrafirði. Anna er mikil mannkosta-

x

Íslendingaþættir Tímans

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingaþættir Tímans
https://timarit.is/publication/303

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.