NT - 08.05.1985, Blaðsíða 21

Miðvikudagur 8. maí 1985 21
Sigurdagurinn í Evrópu:
40 ár f rá stríðslokum
Bandamenn fagna sigri, hver með sínum hætti
London-Reuter:
■ Fögnuður bandamanna úr
heimsstyrjöldinni síðari var
ekki alveg sanrhljóma er þeir
hófu í gær 40 ára afmælishátíð-
ina vegna ósigurs Pýskalands.
Hátíðahöldum verður haldið
áfram vestan megin járntjalds í
dag, sem er sigurdagurinn í
Evrópu, en á morgun fagnar
Moskva sigri sovésku þjóðar-
innar í hinu mikla stríði í þágu
fósturjarðarinnar, 1941-45.
NATO-löndin, sem vilja
beina athyglinni að endurfund-
um gamalla óvina, virtu hátíða-
höldin í Austur-Þýskalandi í
gærkvöldi að vettugi vegna þess
að þau óttuðust að þau yrðu
hugsanlega notuð til þess að
reka áróður gegn vesturveldun-
um.
Opinberir fjölmiðlar í Austur-
Þýskalandi, sem og í Sovétríkj-
unum og öðrum austantjalds-
löndum, hrósuðu herafla
Sovétmanna mjög og kváðu
hann hafa ráðið úrslitum um
sigurinn yfir Hitler. Hrósinu í
garð herja Breta og Bandaríkja-
manna var aftur á móti frekar
stillt í hóf.
Fulltrúar Bandaríkjanna,
Bretlands og Frakklands
ákváðu að taka hvorki þátt í
austur-þýsku athöfninni í gær-
kvöld né hersýningunni sem
fram fer í dag. Bandamenn
Rússa, Ungverjaland, Tékkó-
slóvakía, Búlgaría og Rúmenía,
fagna frelsun sinni undan fas-
ismanum með skrúðgöngum,
sýningum og sérstökunr frí-
merkjaútgáfum.
Bretar og Frakkar senda
sendiherra sína til geysimikillar
hergöngu í Moskvu á morgun
en hún mun kóróna hátíðahöld-
in í Sovétríkjunum.
Bandarísku og vestur-þýsku
sendiherrarnir munu á hinn
bóginn einungis verða viðstadd-
ir athöfnina þegar blómsveigur
verður lagður á minnisvarða
óþekkta hernrannsins.
Sá bandaríski mótmælir því
með fjarveru sinni að banda-
rískur majór var nýlega skotinn
á bannsvæði sovéska hersins í
Austur-Þýskalandi, en auk þess
telja sendiherrarnir að hergang-
an muni fremur vekja upp gaml-
an fjandskap en verða tilefni
friðar og sátta.
í gær fögnuðu franski forsæt-
isráðherrann og varnarmála-
ráðherrann uppgjöf þýska hers-
ins í Reims, 7. maí 1945.
Breski utanríkisráðherrann
tók þátt í athöfn í sovéska
sendiráðinu í gær og segja
breskir embættismenn að nær-
vera hans þar sýni að bresk
stjórnvöld vilji gjarnan hlýrri
samskipti við Sovétríkin.
Bretar halda hátíðastemmn-
ingunni í lágmarki til þess að
Þjóðverjum sárni ekki og vilja
ekki líta út fyrir að vera þeim
andsnúnir, að sögn embættis-
manna. Elísabet drottning og
2000 gestir munu sækja guðs-
þjónustu í Westnrinster Abbey
kirkjunni í London í dag.
Reagan Bandaríkjaforseti
mun ávarpa Evrópuþingið í
Strasborg í Frakklandi og segja
embættismenn í Hvíta húsinu
að hann muni leggja áherslu á
góð samskipti Bandaríkjanna
og Evrópuþjóða síðan stríðinu
lauk.
Stjórnvöld í Bonn munu einn-
ig halda opinberunr athöfnum í
lágmarki. Helmut Kohl kanslari
mun sækja guðsþjónustu í
dómkirkjunni í Köln en hún er
ein fárra bygginga sem ekki
hrundu til grunna í sprengjuár-
ásunum í stríðinu.
Minniháttar minningarat-
hafnir eru fyrirhugaðar í Banda-
ríkjunum, Noregi, Danmörku
og Belgíu og engir meiriháttar
viðburðir í Kanada, Ástralíu
og Nýja-Sjálandi.
Hins vegar verður mikið um
dýrðir í Frakklandi, sem Þjóð-
verjar hernámu árið 1940, og í
Hollandi, en Hollendingar
fengu að finna harkalega fyrir
nasistum.
Mitterrand, forseti
Frakklands, sendi stjórnvöldunr
í Moskvu þakkar- og vinar-
kveðjur í tilefni dagsins. Hann
sagði að Sigurdagurinn væri
frönsku og sovésku þjóðunum
jafn kær og bætti því við að
Frakkar væru ekki búnir að
gleyma fórnunr sovésku þjóðar-
innar í baráttunni við nasism-
ann, cn nrinnti á að fórnir
beggja þjóðanna hefðu ekki
verið til einskis.
■ Draumurinn búinn. Nasistar leggja niður vopnin.
Erfið herseta:
21 ísraelshermaður
hefur framið sjálfs-
morð í Suður-Líbanon
Tcl Aviv-Reuter:
■ Yitzhak Rabin varnarmála-
ráðherra ísraels hefur upplýst
að 21 ísraelskur hernraður hafi
framið sjálfsmorð í Suður-Lí-
banon frá því að ísraelsmenn
réðust inn í Líbanon árið 1982.
Hann segir að mikið álag og
aðstæður við hermennskuna séu
meðal þeirra ástæðna sern hafi
l Bsjoi: Rijur baldurssoo o{ Soflja B. Jónsdottir
leitt til þess að hermennirnir
gripu til þessa örþrifaráðs.
1 viðtali við ísraelska sjón-
varpið sagði hann að fyrstu
niðurstöður rannsóknar á sjálfs-
morðunum bentu til þess að það
væri samband á milli streitu hjá
hermönnunum við herþjónust-
una í Suður-Líbanon þótt hon-
um væri ekki að fullu ljóst
hvernig þetta samband væri.
Almenningur fékk fyrst að
vita um þessi sjálfsmorð her-
mannanna eftir að vinstrisinn-
aður stjórnarandstöðuþingmað-
ur bar fram fyrirspurn í ísrael-
ska þinginu.
Alþjódabanda-
lag gegn AIDS?
Gcnf-Rcutcr:
■ Margaret Heckler heil-
brigðisráðhera Bandaríkj-
anna hvatti í gær til alþjóða-
bandalags gegn sjúkdómnum
AIDS á ársfundi Alþjóða-
heilbrigðisstofnunarinnar
sem nú stendur yfir í Genf.
Hún sagði að baráttan
gegn AIDS, sem brýtur niður
ónæmiskerfi líkamans, væri
efst á listanum hjá banda-
rískum heilbrigðisyfirvöld-
um. Heckler sagði að Banda-
ríkjamenn hefðu náð mikl-
um árangri í rannsóknum á
vírusnum sem veldur AIDS
en hann var fyrst greindur
fyrir fjórum árum. Samt væri
mikið starf enn óunnið þar til
hægt yrði að finna lækningu
við sjúkdómnum.
Ráðherrann sagði enn-
fremur að á ráðstefnu í
Bandaríkjunum fyrir
skömmu hefði hún lofað að
bjóða heilbrigðisráðherrum
allra landa til að sameinast í
alþjóðabandalagi gegn
AIDS þar sem þjóðir heims
myndu skiptast á upplýsing-
um um niðurstöður rann-
sókna á sjúkdómnum. Hún
sagðist vona að með þessu
móti myndi takast að gera
AIDS að sjúkdómi fortíðar-
innar.
Blaðakóngur í sjónvarpsleik
New York-Rculer
Feila Japanir
niður tolla á
iðnvarningi?
Brusscl-Reutcr
■ Háttsettur japanskur
embættismaður, sem ekki
vildi láta nafns síns getið,
skýrði fréttamanni Reut-
erfréttastofunnar frá því
að Japanir myndu hugsan-
lega afnema alla tolla af
iðnaðarvarningi áður en
langt um liði.
Embættismaðurinn
sagði að japanska ríkis-
stjórnin hefði nú í undir-
búningi að fella niður eða
lækka ýmsa tolla í júlí
næstkomandi. Hugsan-
lega yrðu þá allir iðnaðar-
tollar lækkaðir niður í
núll. Með þessu vildu Jap-
anir undirbúa jarðveginn
fyrir nýjar alþjóðaviðræð-
ur um viðskipti og tolla.
Viðskiptahagnaður Jap-
ana við útlönd var hag-
stæður um 45,6 milljarða
dollara á seinasta ári og
hafa mörg ríki í Evrópu
krafist þess að Japanir
auki innflutning sinn frá
öðrum ríkjum áður en við-
ræður um nýja alþjóðlega
viðskiptasamninga verði
hafnar.
■ Ástralski blaðajöfurinn
Rupert Murdoch, sem á mörg
af stærstu og víðlesnustu blöð-
um heims, hefur nú ákveðið að
fara út í sjónvarpsrekstur þar
sem hann hefur keypt sjö
bandarískar sjónvarpsstöðvar
fyrir tvo milljarða dollara (85
milljarða ísl. kr.).
Murdoch stofnaði fyrirtæki
ásamt bandaríska olíuauðkýf-
■ Samkvæmt nýrri skoðana-
könnun á hug spænskra kjós-
enda myndu sósíalistar vinna að
nýju kosningasiguref kosningar
yrðu haldnar nú á Spáni. Hins
vegar myndi meirihluti kjós-
enda hafna áframhaldandi aðild
að NATO þótt stjórn sósíalista
hafi nú áframhaldandi NATO-
aðild á stefnuskrá sinni.
Samkvæmt skoðanakönnun-
inni fengju sósíalistar 40,8%
atkvæða sem er 5,2% fylgistap
frá því í kosningunum 1982. En
fylgistap aðalstjórnarandstöðu-
flokksins er samt miklu meira.
Hið íhaldssama Alþýðubanda-
lag, sem er undir forystu Man-
uel Fraga, fengi aðeins 13% í
ingnum Marvin Davis til að
kaupa sjónvarpsstöðvarnar.
Þær eru í Los Angeles, Chicago,
New York, Washington,
Dallas, Houston og Boston.
Samkvæmt bandarískum lög-
um verður Murdoch nú að ger-
ast bandarískur ríkisborgari þar
sem aðeins Bandaríkjamenn
hafa leyfi til að reka sjónvarps-
stöðvar í Bandaríkjunum.
Hann hefur nú þegar lýst því
kosningum nú á móti 25,3%
árið 1982.
Miðflokkurinn undir forystu
Adolfo Suarez fyrrverandi for-
sætisráðherra fengi aðeins 5,3%
og kommúnistar 4,4%.
Könnunin náði til 1.290 kjós-
enda, sem voru valdir af handa-
hófi. 54% þeirra lýstu yfir and-
stöðu við aðild að NATO, 19%
vildu halda áfram aðild að
bandalaginuogönnur 19% voru
óákveðin. Fyrir síðustu kosn-
ingar lýstu sósíalistar sig and-
snúna áframhaldandi aðild að
NATO en Gonzales forsætis-
ráðherra breytti síðar þessari
afstöðu og segist nú stefna að
því að halda Spánverjum áfram
í hernaðarbandalaginu.
yfir að hann muni fljótlega
sækja um bandarískan ríkis-
borgararétt.
Murdoch verður nú að selja
eitthvað af bandarískum dag-
blöðum sínum.sem eru í borg-
unum þar sem sjónvarpsstöðv-
arnar eru,þar sem sami aðilinn
má ekki eiga bæði sjónvarpsstöð
og dagblað í sömu borginni
samkvæmt bandarískum lögum.
Selji hann ekki dagblöðin verð-
ur hann að selja sjónvarpsstöðv-
arnar aftur til annarra aðila.
Hann mun þannig hafa ákveðið
að selja sjónvarpsstöðina í Bost-
on fyrir 450 milljónir dollara til
Hearst-samsteypunnar en í
Boston á hann dagblað sem
heitir „The Herald".
Murdoch verður líka að at-
'huga blaðaútgáfu sína í New
York þar sem hann á m.a. The
New York Post og í Chicago þar
sem hann á dagblaðið Sun-
Times. Meðal annarra stórra
dagblaða sem Murdoch á rná
einnig nefna The Times of
London í Bretlandi og The
Australian í Sydney á Ástralíu.
Strax fyrr á þessu ári þótti
ýmislegt benda til þess að Mur-
doch myndi ekki láta sér nægja
að standa að dagblaða- og tíma-
ritaútgáfu. Kaup hans á helm-
ingi alls hlutafjár í bandaríska
kvikmyndafyrirtækinu 20th
Century-Fox hafa vakið sér-
staka athygli. Er talið að hann
muni framleiða sjónvarpsefni
fyrir sjónvarpsstöðvar sínar í
kvikmyndaverinu.
Spænskir sósíalistar
enn langvinsælastir
Madrid-Rcutcr
Sænskt rafhjól
■ Sænska fyrirtækið Berix Electric AB hefur hafið fram-
leiðslu á rafmótorhjólum sem hægt er að aka 60-100
kílómetra vegalengd á einni rafhleðslu með um 30 kílómetra
meðalíiraða a klukkustund.
Svíar kalla þetta rafhjól sitt „Eloped“. Rafvélin, sem knýr
farartækið áfram, var hönnuð í Bandaríkjunum og hún
gengur fyrir 24 volta rafhlöðu. Þyngd hjólsins er 56 kíló fyrir
utan rafhlöðuna.
Þetta sænska rafhjól mun verða selt á átta þúsund sænskar
krónur í Svíþjóð sem eru tæplega 35 þúsund íslenskar
krónur.
Eigum til afgreiðslu nú þegar mikið úrval notaðra rafmagns- og
dísillyftara, ennfremur snúninga og hliðarfærslur.
Tökum lyftara upp í uppgerðan, leigjum lyftara.
Flytjum lyftara, varahluta- og viðgerðaþjónusta.
Líttu inn - við gerum þér tilboð
Tökum lyftara í umboðssölu
LYFTARASALAN HF.,
Vitastíg 3, símar 26455 og 12452