Sunnudagsblaðið - 25.06.1961, Blaðsíða 1

K A N N S KI hefur það
farið fram hjá mörgum, hví-
líkur merkisdagur var í gær,
og er þó enn sárgrætilegra til
þess að vita, ef margir hafa
gleymt að nota sér hin gullnu
tækifæri fyrrinætur. Sú var þó
eitt sinn tíðin, að Jónsmessan
var haldin hátíðleg hérlendis.
Svo segir í Þjóðsögum Jóns
Árnasonar;
„Jónsmessa liefir leingi
verið höfð í hávegum, en úr
helgidagatölu var hún tekin
með kóngsbréfi 26. October
17'JO hó var Jónsmessunóttin
í öllu meiri metum til forna
en dagurinn á eftir. Því hún
þókti bezt fallin til að fá sér
bæði kriaftagrös og náttúru-
steina. Þá nótt er og döggin
svo heilnæm, að hver, sá, sem
veltir sér ber í henni verður
alheill sjúltleika síns, hvað
sem að honum geingur. Sömu
nótt hafa og heppnazt vel úti-
setur á krossgötum".
K'
raftgrös eru til margra
hluta nytsamleg. Með þeim má
lækna sjúkdóma, Ijúka upp
skrám, finna þjófa, vekja ástir
ráða drauma — svo nokkuð
né nefnt. Svo segir í Þjóðsög-
um Jóns Árnasonar:
Sbs . V" '
„Mjaðurt hefir og verið
höfð til að vita hver stolið
hafi. Hana skal taka á sjálfa
Jónsmessunótt um lágnættið,
láta í munnlaug við hreint
vatn og leggja urtina við
vatnið. Fljóti hún þá, er það
kvennmaður, en sökkvi hún,
þá er það drengur., Skugginn
af jurtinni sýnir, hver, mað-
urinn er. Þar við á að lesa
þennan formála: „Þjófur, ég
stefni þér heim aptur með
þann stuld, er þú stalst frá
mér, með svo sterkri stefnu,
sem guð stefndi djöflinum úr
paradís í helvíti“.
Um ráð tii að láta sig
dreyma um óorðna hluti segir
í Þjóðsögunum — m. a.:
„Gamla fólkið kunni
ýmis ráð til þess og var eitt
þeirra að taka draumagrös og
hafa undir höfði sér; eitt af
s
s
s
s
s
s
»
s
s
s
s
s
í
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
c
þeim er Ijuflingsgras og dug-
ir það á hvaða tíma, sem er;
— annað er nafnlaust, mjó
stöng með smáum blöðum og
Á NORÐURLÖNDs
um er Jónsmessan —^
miðsumarkvöld — s
haldin hátíðleg með ^
söng og dansi. í Svís
þjóð er reist „miðsum-
arstöng“ með sveigum S
og lyngi. Umhverfis)
lians dansa ungir jafnt \
sem gamlir, — þá^
dansar Abba-labba-lá s
um skóginn, og tindil^
f ættar sveitastúlkur s
hoppa um í þjóðbún^
ingum. En úti undirs
skuggum trjánna situr^
Hofs-Láki æringi meðs
harmonikkuna sína ^
og spilar: ..Það var\
kátt hérna um laugar^
dagskvöldið“ . . s
(Teikningar eftir N. N.S S
gulum toppi í kollinn: „Tak
það á Jónsmessunótt og vef
í hár vinar þíns og vökva
með helguðu víni jafnótt og
þornar, og' ber, það á milli
brjósta þér í þrjú ár, mun
þig þá dreyma það, sem þú
vilt svo ei slær feil“.. Þriðja
draumagrasið er undafífill
með þrem höfðum. Hann skal
líka taka á Jónsmessunótt og
hafa undir höfði sér, er mað-
ur vill, að hann dr.eymi, en
og því síður, að það væri auð-
velt að nálgast þá eða iillu.
skipti, hvenær þeir voru tekn-
ir. Þrír staðir á íslandi eru til-
nefndir, þar sem ætlað var aS
náttúrusteinum skyti upp cnt
það var ekki nema einu sinní
á ári, — á Jónsmessunctt.
Náttúrusteinar voru að jafnaði
í jörðu eða djúpum vötnuTn,
— og var eitt slíkt vatn i

ftom'

r
varast skal að gera það oft
því að það eykur höfuðverk,
O o
Til er og annað ráð til
þess 'að vita það, sem maður
vill. Það er að fara út í
kirkjugarð um miðnætti og
kalla þar þrisvar hátt á sjálf-
an sig. Þá mætir maður sjálf-
um sér. eða einhverri veru,
sem er eins í hátt og maður
sjálfur, — og geta menn
fengið hjá þeirri veru allt það
að vita, sem menn girnast að
vita“„
0O0
F 1
fcnn er, að minnast á
„náttúrusteinana" en þeir eru
kallaðir svo af því að álitið
var að þeim fylgdi meiri nátt-
úra, meiri kraftur og kyngi en
öðrum steinum. En náttúru-
steinar voru ekki á hverju strái
Drápuhlíðarfjalli, skammt iýr-
ir sunnan Helgafell í Snæfells-
nessýslu, annað í Kofra, — ein-
stökum, háum fjallstindi npt>
úr öðrum lægri fjallgarði 4
Arnarnesi við Álptafjörð í ísa-
fjarðarsýslu og loks hið þriðjai
í Tindastóli á Reykjaströnd I
Skagafirði, vestan megia f jarð-
arins.
En þótt steinunum skyti
upp á yfirborðið á Jónsmessu-
nótt, var ekki' þar með sagt,
að auðvelt væri að ná til þeirra
þessa nótt, — því svo illfærtj
er að öllum þessum vötnum,
að ómanngengt má telja og|
naumast nokkrum fært þangaðl
að komast nema á gandreið.
En það var þá líka til
nokkurs að vinna, —því nátt-
úrusteinarnir voru margvísieg-
Framhald á 3. síðu.
k
VI. ÁRG.
JÚNÍ 1961.
— 22., TBL.