Sunnudagsblaðið - 04.04.1965, Blaðsíða 6
\
í ÁR cru hundrað ár síðan borg-
arastyrjöldinni í Bandaríkjunum
lauk. Sá ófriður hefur oft verið
nefndur þrælastríðið, af því að
meginágreiningsefnið, sem barizt
var um, var, hvort leyfa skyldi
þrælahald í landinu eða ekki. Úr
slit ófriðarins urðu, eins og allir
vita, þau, að þrælahald var af-
numið um öll Bandaríkin, en enn
þann dag í dag skortir þar mikið
á, að blökkumenn njóti fuils jafn-
réttis við iivíta menn alls staðar
í landinu. Kynþáttamálin eru eitt-
hvert örðugasta vandamál í Banda
ríkjunum núna, og við heyrum oft
skýrt frá því í fréttum, að komið
hafi til átaka, þegar blökkumenn
hafi gengizt fyrir fjöldafundum
eða kröfugöngum til styrktar mál-
stað sínum.
Þegar hermenn Norðurríkjanna
héldu til bardaga við Suðurrikja-
menn á sínum tíma, sungu þeir
gjarnan söng, sem þá var nýlegur,
og sá söngur er sunginn enn þann
dag í dag á mótmælafundum
blökkumanna og í kröfugöngum
þeirra fyrir fullu jafnrétti. Það
er söngurinn um John Brown, —
söngurinn um manninn, sem barð-
ist göfugri baráttu fyrir réttlátu
máli og varð að gjalda fyrir með
lífi sínu, — „en andi hans lifir
æ,” eins og þýða mætti þær frægu
ljóðlínur „But his soul goes
marching on.” Sú mynd af John
Brovvn. sem kemur fram í þessum
söng og öðrum sögnum af honum,
hefur í hundrað ár yljað mörgum
baráttumanninum fyrir jafnrétti
hvítra og svartra; þeir eru ótald
ir, sem hafa dáð þennan mann og
viljað líkja eftir honum. En þá
vaknar spurningin: á þessi róm-
antíska mynd af John Brown nokk-
uð skylt við veruleikann?
Lyon lávarður, sendiherra Breta
í Washington, skrifaði í skýrslu
til stjórnar sinnar, 25. október
1859 : „Almenningur er ákaflega
æstur út af heimskulegum at-
burðum, sem áttu sér stað í bæ
með nafninu Harpers Ferrv, en
Þjóð-
254 SUNNUDAGSBÚAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIB