Eintak - 10.02.1994, Blaðsíða 17

T
ia siðferðisdæmi úr daglegu, íslensku stjórnmálalífi
EINTAK tók saman tíu hneykslishellur frá síðustu árum og lagði fram sem siðferðisdæmi fyrir nokkra stjórnmálamenn
að leysa úr. Hér að neðan eru dæmin rakin stuttlega og stjórnmálamennirnir segja til um hversu siðleg þau eru, hvort
þau gefi tilefni tii afsagnar, harðari reglna eða akkúrat engra viðbragða.
Rangt lögheimili,
hærri laun
Fyrir fjórum árum kom það fram í
fréttum að einn ráðherra og einn
þingmaður skráðu lögheimili sín í
kjördæmum sínum þrátt fyrir að
þeir héldu þar ekki heimili. Þeirra
eina heimili var í Reykjavík. Þetta
voru þeir Steingrímur J. Sigfús-
son, þá landbúnaðarráðherra og
Jón Sæmundur Sigurjónsson,
þá þingmaður. Báðir skráðu lög-
heimili sitt heima hjá pabba og
mömmu, Steingrímur í Norður-
landi eystra og Jón Sæmundur í
Norðurlandi vestra.
Og þar sem lögheimili þeirra voru í
landsbyggðarkjördæmi fengu þeir
dvalarstyrki frá Alþingi eins og þeir
þyrftu að halda sitt annað heimili í
Reykjavík. Landsbyggðarþingmenn
með lögheimili í Reykjavík njóta
ekki þessara styrkja og þeir Stein-
grímur og Jón Sæmundur heíðu
ekki fengið þá ef þeir hefðu skráð
lögheimili sitt á raunverulegu
heimili sínu.
Eftirfamndi dœmi var lagt upp
fyrir stjórnmálamennina:
Álþingistnaður skráir lögheimili
sitt í kjördœmi sínu úti á landi
ogfœrþvíferða- og dvalarstyrki
miðað við að hatin haldi tvö
heimili. Eina heimili hans er
hins vegar í Reykjavík þar sem
lögheimilið úti á landi erannað
hvort heimili foreldra hans eða
íbúð hans settt er í útleigu.
Anna Ólafsdóttir Björnsson Ég
held að það eigi að vera skýrar
reglur um þetta, svo svona lagað
komi ekki upp. Um leið og það
finnst einhver sveigjanleiki er
gengið á lagið.
Árni Johnsen Þingmenn eiga ekki
að vinna þannig.
Árni Matthiesen Þetta er mis-
notkun á reglum um dvalarstyrki.
Sérstakar réglur um landsbyggðar-
þingmenn sem búa á höfuðborgar-
svæðinu eru til og eiga að gilda um
þennan þingmann.
Birgir Ármannsson Hann á að
skrá lögheimili sitt þar sem hann er
búsettur. Ef hann heldur ekki tvö
heimili á hann ekki að fá styrki.
Guðni Ágústsson Það þarf að
setja reglur um þetta.
Guðrún Ögmundsdóttir Þetta
getur verið snúið. Það eru nokkrir
bændur á þingi og þá er eðlilegt að
þeir haldi tvö heimili. Annars
fínnst mér að það megi skoða þessi
mál. Þau eru dálítið erfið í ljósi
þess hvernig kjördæmaskipanin er
núna.
Gunnlaugur Stefánsson Þing-
maðurinn verður að gera þetta upp
við samvisku sína.
Margrét Frímannsdóttir Um
þetta verður að setja skýrar reglur.
Mörður Árnason Þetta á þing-
niaður ekki að komast upp með.
Launakjör þingmanna eru ekki góð
og gera verður ráð fyrir að lands-
byggðarþingmenn geti heimsótt
sitt kjördæmi.
Ólafur Þ. Þórðarson Það á að
fara að lögum í þessum efnum.
Páll Pétursson Ég tel að þetta hafi
nú ekki verið misnotað - alla vega
GUÐRÚN ÖGMUNDSDÓTTIR
BORGARFULLTRÚI KVENNALISTANS
„Þetta er nú bara tittlingaskítur. Hvað með alla aðra ríkisstarfs-
menn? Þetta er ekki úthugsað plott, “ segir Guðrún um þingmann
sem sendir jólakortin sín í gegnum skrifstofu Alþingis og sparar sér
póstburðargjöldin.
ÁRNIJOHNSEN
ÞINGMAÐUR SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
„Ég reikna ekki með að siíkt komi til hjá ráðherra," segirÁrni um
það þegar ólögleg skinka finnst í tösku eiginkonu ráðherra í tollin-
um á leið inn ílandið.
MÖRÐUR ÁRNASON
ÍSLENSKUFRÆÐINGUR OG FÉ-
LAGI í BIRTINGU
„Til þess geta verið margar
ástæður; kunnáttuleysi, mis-
skilningur eða mistök. Þetta
getur komið fyrir alla og þarf
ekki að vera visvitandi. Það fár-
ánlegasta fyrir ráðherra og konu
hans er að reyna að breiða yfir
málið, “ segir Mörður um ráð-
herrahjón sem gripin eru með
smyglað svínakjöt í tollinum.
ÁRNI MATTHIESEN
ÞINGMAÐUR SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
„Ég skil ekki hvernig ráðherra dettur íhug að gera svona lagað.
Þetta er mjög óskynsamlegt afhans hálfu, burtséð frá þvíhvort
mágurinn sé hæfur eða ekki. Hann þrengir mjög hring trúnaðar-
manna sinna með þessu og gengur að auki á svig við það sem
löggjafinn er búinn að ákveða, “ segir Árni um ráðherra sem kemur
mági sínum fyrir í góðu embætti degi áður en honum varð það
óheimilt samkvæmt lögum.
eldd í stórum stfl. Þingmenn verða
að vera í nánum tengslum við sín
kjördæmi og hafa tvö heimili. Ég
hef reynslu af því sjálfur.
Ragnhildur Vigfúsdóttir Það á að
fara ofan í saumana á þessum mál-
um og koma í veg fyrir að slíkt geti
gerst.
Sigurður Pétursson Um þetta
þurfa að vera strangar reglur.
Einkapóstur með
póstburðargjöld-
um almennings
Rétt fýrir síðustu jól komlram í
fréttum að Einar Kr. Guðfinns-
son þingmaður hefði sent hluta af
jólapósti fjölskyldu sinnar í gegn-
um skrifstofu Alþingis. Póstburð-
argjöldin undir jólakortin lians
voru því tekin af almannafé en ekki
úr hans eigin buddu.
Einar gerði lítið úr málinu þegar
hann var inntur eftir hvort þetta
gæti talist réttmætt. Hann sagði
aðra þingmenn einig hafa notað
þessa þjónustu skrifstofu Alþingis.
Eftirfarandi dæmi var lagtfyrir
stjórnmálamennina:
Alþingismaður verður uppvís að
því að senda töluvert magn af
einkabréfum sínum í gegnutn
skrifstofu Alþingis. Póstburðar-
gjöldin eru því tekin af opin-
berufé.
Anna Ólafsdóttir Björnsson Ég
lít svo á að alþingismenn eigi að
nota póstinn í tengslum við starf
sitt en elcki til éinkaerinda.
Árni Johnsen Það getur verið
mjög erfitt að greina þarna á mflli.
Það verður að treysta alþingis-
mönnum sjálfúm til að gera það.
Árni Matthiesen Nánast ógeriegt
er að greina á milli einkabréfa al-
þingismanns og bréfa sem tengjast
starfi hans. Því er ekki tilefni til
sérstakra ráðstafana í þessu tilfelli.
Birgir Ármannsson Þingmenn
eiga að borga undir sinn einkapóst
eins og aðrir borgarar. Menn verða
að gera skýran greinarmun á
einkabréfum og starfstengdum
pósti.
Guðni Ágústsson Það þarf að
setja skýrar reglur um þetta.
Guðrún Ögmundsdóttir Þetta er
nú bara tittlingaskítur. Hvað með
alla aðra ríkisstarfsmenn? Þetta er
ekki úthugsað plott.
Gunnlaugur Stefánsson Það
verður að treysta þingmönnum til
þess að fara vel með það traust sem
kjósendur og stjórnkerfið veitir
þeim. Hver ög einn þingmaður
verður að meta þetta samkvæmt
þeim reglum sem gilda.
Margrét Frímannsdóttir Hér
þurfa líka að vera skýrar vinnuregl-
ur enda getur verið erfitt að flokka
hvað sé einkabréf og ltvað ekki.
Mörður Árnason Alþingismaður á
að greiða sín einkabréf sjálfur en
hins vegar verður að fallast á það
að mjótt getur verið á mununum á
einkabréfum og pólitískum bréfum
hans. Ég tel að það sé eðlilegt í lýð-
ræðissamfélagi að stjórmálastarf,
jafnt utan þings sem innan, sé
styrkt af almenningsfé og vil bæta
því við sem fyrirvara við þessa
grein.
Olafur Þ. Þórðarson Þingmenn
ganga undir dóm þjóðarinnar í
þessum efnum sem öðrum. Rit-
stjóri Eintaks talar við konuna í
gegnum síma á kostnað blaðsins
eða er eldd svo?
Páll Pétursson Það getur verið
erfitt að segja til um hvort efni
bréfa tilheyri starfi hans sem al-
þingismanns eður ei. Það er auð-
velt að nota póstþjónustu Alþingis
því það er svo stutt í hana og menn
sleppa við að sleikja frímerkin.
Annars finnst mér heppflegast að
menn borgi undir jólakortin sín
sjálfir enda held ég að póstburðar-
gjöld ríði engum alþingismanni að
fullu.
Ragnhildur Vigfúsdóttir Gerir
þetta ekki annar hver ríkisstarfs-
maður?
Sigurður Pétursson Þarna verður
nú að treysta siðferðiskennd hvers
og eins þingmanns því það er erfitt
að meta hvað er einkabréf, eins og
dæmin sýna.
Drukkinn og mál-
glaður ráðherra
IJað er kunnara en frá þurfi að
segja að Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra mætti góðglaður til að
taka á móti nýkrýndum heirns-
meisturum í bridge í Leifsstöð.
Hann hélt frægan ræðustúf með
þeim hætti að ekki fór fram hjá
neinum að ráðherrann var vel í
glasi.
Eftir þetta atvik bar Davíð fyrir sig
að hann hefði einungis drepið á
tveimur glösum, hann hafi verið
illa fýrirkallaður þar sem hann væri
nýstiginn upp úr veikindum og
auk þess hefði Bjarni Felixson út-
varpsmaður tekið upp prívatsamtal
og útvarpað sem ræðu. Það síðast-
talda var sannanlega rangt.
Eftirfarandi dœmi var settfyrir
stjórnmálamennina:
Ráðherra kemurfram á opin-
berurn vettvangi og í embœttis-
erindum, áberandi drukkinn og
heldur ræðustúf sem dregur enn
frekari athygli að ástandi hans.
Anna Ólafsdóttir Björnsson Mér
finnst að það eigi að gera þá kröfu
til allra að þeir komi sómasamlega
frarn og þetta á ekki að koma fyrir.
Við verðum sjálf að gera til okkar
ákveðnar siðferðiskröfur. Þrýsting-
urinn á að að vera móralskur en
ekki lagalegur.
Árni Johnsen Maður reiknar ekki
með að ráðherra flytji ræðu kóf-
drukkinn.
Árni Matthiesen Það er alltaf
óheppilegt þegar menn koma fram
áberandi drukknir, ráðherrar sem
aðrir, en getur þó gerst þegar vín er
haft um hönd. Þetta finnst mér
frekar saklaust ef það kemur einu
sinni fyrir. Ef þetta gerist hins veg-
ar oftar bendir það til þess að við-
komandi eigi við vandamál að
stríða.
Birgir Ármannsson Ráðherra á að
láta renna af sér.
Guðni Ágústsson Stórslys sem
má ekki koma fyrir.
Guðrún Ögmundsdóttir Ráða-
menn eiga að fara varlega í opin-
berum erindagjörðum. Aftur á
móti er allt annað þegar menn eru
í prívatselskap.
Gunnlaugur Stefánsson Það er
ekki gott að vera drukkinn á opin-
berum vettvangi í embættiserind-
um.
Margrét Frímannsdóttir Ráð-
herra á að sjá sóma sinn í því að
koma aldrei fram í opinberum er-
indagjörðum öðruvísi en edrú.
Hins vegar er það hans einkamál
hvað hann gerir í sínum einkatíma.
Hann ætti að segja af sér ef hann
skandalíserar.
Mörður Árnason Slíkur maður á
að biðja þjóð sína afsökunar og ef
um endurtekningu er að ræða á
hann að segja af sér. Það versta sem
slíkur maður gerir er að flýja frá
vandamálinu.
Ólafur Þ. Þórðarson Reglan er sú
að menn eiga ekki að vera drukkn-
ir í vinnunni.
Páll Pétursson Það er óskynsam-
legt að menn séu fullir við störf sín
enda er ég andvígur því. Svo er
hægt að deila um hvað sé að að
vera drukkinn og hvað sé að vera
áberandi drukkinn. Menn þurfa að
hafa ákveðna sjálfsgagnrýni í þess-
um efnum.
Ragnhildur Vigfúsdóttir Það ætti
að skipa honum að fara í afvötnun
eða láta hann segja af sér. Ég læt
vera að hann sé fullur í einkasam-
kvæmum en ekki þegar hann kem-
ur fram fyrir mína hönd.
Sigurður Pétursson Efþettahef-
ur áhrif á það embættisverk sem
hann er að framkvæma þá verður
maðurinn að sjálfsögðu að segja af
sér.
Tilraun til smygls
á svínakjöti
Við heimkomu til landsins fannst
svínabógur í tösku Bryndísar
Schram eiginkonu Jóns Baldvins
Hannibalssonar utanríkisráð-
herra. Eins og flestum ætti að vera
kunnugt eftir baráttu Alþýðu-
flokksmanna fýrir rýmkuðum
heimildum á innflutningi á land-
búnaðarvörum er harðbannað að
flytja inn útlent kjöt til landsins.
í fréttaflutningi af þessu máli kom
fram að bógurinn var í eigu Brynju
Benediktsdóttur leikstjóra og
hafði Bryndís tekið hann með til
landsins sem vinargreiða. Bryndís
bar við að hún hefði ekki vitað
hvað var í pinklinum frá Brynju.
Eftirfarandi dœmi var settfyrir
stjórnmálamennina:
Ráðherra kemur til landsins
ásamt eiginkonu sitini. Leitað er
í töskum þeirra hjótia og tfar-
angri eiginkonunnar fumst
varningur sem óheimilt er að
flytja til landsins.
Anna Ólafsdóttir Björnsson Ég
ý
FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1994
FIMMTUDAGUR 20. JANUAR 1994