Vikublaðið


Vikublaðið - 17.09.1993, Blaðsíða 14

Vikublaðið - 17.09.1993, Blaðsíða 14
14 VIKUBLAÐIÐ 17. SEPTEMBER 1993 ÁfbeldEtgí Það er ekki laust við að maður sé farinn að vorkenna ríkis- stjórninni eins og hverjum öðrum sjúklingi sem hefúr orðið 1yrir barðinu á óskiljanlegum vírus. Vástandið er orðið slíkt að ekki er um neitt tímabundið skapvonsku- kast að ræða, einhverja náttúrulega niðursveiflu í bíórytmanum, held- ur miklu ffemur langvinn veikindi sem leggja hvert líffærakerfið á fætur öðru í rúst í ríkisstjórn- arkroppnum. Setjast vírusamir ekki síst að í heilabúinu þar sem þeir valda ýmsu rugli og hugsana- brengli. Sjúkdómsgreiningin hefur þó látið á sér standa þangað til nýlega •S6 læknisfróðir komust að þeirri niðurstöðu að ríkisstjórnin þjáist af gin- og klaufaveiki. Eins og al- kunna er hefúr hún komist í nána snertingu við ýmisskonar kjötmeti af óheilnæmara tagi, en sú veiki smitast einmitt eftir slíkum leiðum. Fyrst ber að nefúa ósoðna smygl- kjötið hennar Bryndísar sem ein- mitt kom úr einu af höfðuvígjum gin- og klaufaveikinnar á seinni tírnum; Danmörku. Þá helltist skinkumálið yfir. Tffcmu fjandvinir vorir Danir enn og aftur við sögu og hafa sjálfsagt vansoðð kjötið til að hefna þess harms sem þeim var liúinn er vér mótmæltum allir. Og nú síðast vilja þeir senda okkur það ofvaxna fiðurfé sem kalkúnar nefnast og inenn éta fyrir vestan um leið og þeir þakka fyrir forn kynni. A öllum þessum málum hefur ríkisstjórnin tekið af eindæma klaufaskap, enda hafa þeir með því sannað það sem forfeður okkur vissu af hyggindum og ekki síst reynslu, að margur verði af kjöti klaufi. Aar okkar höfðu nefnilega nokkra reynslu af þeim sjúkdómum sem illur matur og sýktur, hvort sem það var ormétið mjöl eða úldið kjöt, kveikti með þessari þjóð, ekki síst ef maturinn kom frá Dönum. En sjaldan er ein báran stök. Klaufaveiki ríkisstjórnarinnar væri nú alveg nógu slæm ein og sér ef ekki bættist við ginveiki hennar líka, en ýmsir ráðherrar hennar eru illa haldnir af þeirri veiki eins og alþjóð er kunnugt. Lýsir hún sér í ásókn í vökva af ákveðinni tegund sem hellt er niður um gin manna og ber nafn af því. Afleiðingarnar eru skelfilegar og einkum þær að menn galopna á sér ginið hvenær sem er og hvar sem er og út vellur argasta þrugl og bullumsull, áheyrnar líkt og óráðshjal sjúklings eða eymdaröskur vitstola manns. Og skiptir þá engu þó menn reyni að finna sér sínar smugur þar sem þeir geti áfram dundað sér við smá- fiskadráp og aðrar ofsóknir gegn lítilmögnum hverskonar; ekki er ■*;st að Eyjólfur hressist við það. Eru konur líka menn? Afyrstu árum rauðsokka- hreyfingarinnar héldu kon- ur mjög á lofti slagorðinu: Konur eru líka menn! í þessu slag- orði fólst krafa um aukið jafnrétti til handa konum á öllum sviðum. Hér var leikið með hina tvöföldu merkingu sem felst í orðinu maður, nefnilega annars vegar „mann- eskja“ og hins vegar „karlmaður". Konur eru manneskjur á sama hátt og karlar og með því að velja orðið maður en ekki marmeskja varð slag- orðið mikiu sterkara og vakti meiri athygli, einmitt vegna hinnar tvö- földu merkingar orðsins. A þessum tímum var lögð á- hersla á það í kvennabaráttunni að uppræta kyngreind starfsheiti. Hjúkrunarkona varð því að hjúkr- unarfrceðingi og kennslukona að kennara o.s.frv. Hins vegar héldu blaðamenn og þingmenn áfram að vera blaðamenn og þingmenn hvort sem átt var við karla eða konur og var þá lögð til grundvallar hin hlut- lausa og ókyngreinda merking orðsins maður. Með breyttum viðhorfúm í kvennabarátmnni þar sem lögð var áhersla á að draga fram konuna og menningu hennar sættu konur sig æ síður við að vera kallaðar menn og bentu á því til stuðnings að merking orðsins maður hefði þrengst og inerkti í málvitund flestra (a.m.k. kvenna) nú á dögum fyrst og fremst „karlmaður“. Að nota maður sem hlutlaust orð væri því ótækt þar sem það skírskotaði fyrst og fremst til karlmanna og gerði konur því ósýnilegar og að frávikum. Upp kom því krafan um að í stað þess að nota starfsheiti á borð við blaðamaður, hvort sem karlar eða konur áttu í hlut, skyldi nú nota blaðakona/blaðamaður eftir því sem við ætti í hvert skipti. Svarið við því hvort konur séu líka menn er því engan veginn ótví- rætt og hlýtur að byggja á þeim skilningi sem hver og einn leggur í orðið maður. Starfíð Sviðsljós Gömlu hansahillurnar renna út Lífsgæðakapphlaup Islendinga hefur á undan- förnum árum verið gengdarlaust og nú sýpur þjóðin seiðið af þeirri yfirgengilegu eyðslu sem viðgengist hefur. Margar sögur eru til af fólki sem skiptir um innbú og hendir því gamla á haugana án þess að blikna. Þetta sést lílca vel þegar stríðshrjáðar þjóðir, s.s. Kúrdar, þurfa á fötum að halda. Þá sendir þjóðin hundruði tonna af fötum í fjölda gáma til út- landa, föt sem keypt hafa verið til landsins dýrum dómum og sum aldrei nomð. En það er líka til fólk í þessu landi sem vill nýta hlut- ina, gera upp gamla muni og þar með spara gjaldeyri þjóðarinnar. Einn þessara manna erjónas Halldórsson verslunar- og innkaupastjóri í fornmunaverslun á Hverfisgömnni. Afhverju ertu íþessu starfi? Eg hef alla tíð verið mikill bókagrúskari og má ekki sjá gamla bók. Þá þarf ég helst að eignast hana. Maður finnur það á Iyktinni hvort bókin er prenmð í Kanada eða Kaup- mannahöfn. Og mig langar ósköp að koma upp fornbókasölu héma Iíka. Annars spratt áhuginn á antik og sérstaklega gömlum ís- lenskum munum upp fyrir tilviljun. Okkur feðgunum bauðst þetta pláss fyrir tveimur ámm og við slógum til. Eg hef óskaplega gaman af því að garfa upp gamla hluti. Eg er einskonar „míní Indiana Jones“. Um daginn gróf ég upp tvö tjörguð náttborð uppá háa- lofti í húsi einu hér í bæ og í ljós kom að þau vom bæði úr gamalli eik, stórfalleg nátt- borð. Eg hef í raun gaman af því að bjarga fornmunum. Líklega hef ég verið fomleifa- fræðingur í fyrra lífi. En hvencer er antik antik? Löggilding miðast við 70 ár. En ég miða nú svolítið við það hvort hlutirnir em fágæt- ir eða hvort þeir eigi sér einhverja sögu. Mestan áhuga hef ég á því að grafa upp ís- lenska sérsmíðaða hluti. Islendingar eiga marga fallega hluti og þeir sem vit hafa á vilja auðvitað ekki selja. En maður finnur alltaf eitthvað. Þetta starf gengur líka út á að vernda hlutina og maður þarf að bera virð- ingu fyrir þessum munum. Það vanta svolít- ið á það hjá þessarí þjóð. Þó vil ég nú segja að áhugi unga fólksins fer vaxandi fyrir gömlu munum og til okkar kemur margt ungt fólk sem fengið hefúr yfir sig nóg af plasti og járni og vill hluti með sál og sögu. Og það er nú svo merkilegt að gömlu hansahill- urnar, sem vom hvað mest í tísku uppúr 1960, renna út eins og heitar lummur. Sófasett frá þessum tíma em líka eftirsótt. Er hcegt að l<era að vera fommunasali? Maður verður bara að hafa áhugann. Annars hefúr Guðmundur Axelsson í Klausturhólum verið minn að- alkennari. Maður lærir að aldursgreina kommóðu svo dæmi sé tekið með því að banka aftan á bakið á þeim og komi í ljós að bakið er úr krossviði þá er viðkom- andi kommóða smíðuð eftir 1920. Þá kom nefnilega krossviðurinn til sögunnar. Það þatf varla að spyija að því hvort þetta sé skemmti- legt starf? Þetta er óhemju skemmtilegt og spennandi. Jónasi Halldórssyni verslunar- og innkaupastjára líður vel innan um fommunina í verslun sinni á Hverfisgötunni. Mynd: Ol.Þ. Hannes Pétursson á Kjarvalsstöðum Laugardaginn 18. september 1993 kl. 14.00 opnar að Kjarvalsstöðum sýning á ljóðum eftir Hannes Pétursson. Hannes Pétursson vakti fyrst verolega athygli með skáldskap sínum í Ljóðum ungra skálda 1954 og ári síðar kom út fyrsta ljóðabók hans, Kvæðabók. Æ síðan hefúr Hannes verið mikilvirkur höfund- ur og ljóð hans notið almennrar hylli. Frá honum hafa komið átta ljóðabækur en auk þess hefur hann samið smásögur, ferðabækur og fjallað um þjóðleg fræði. Þá hefur hann einnig þýtt sögur og Ijóð eftir öndvegishöfunda. Hannes lauk prófi í íslenskum fræðum frá Há- skóla íslands 1959 og hefur ritað mikið um íslenskar bókmenntir, m.a. bækur um skáldskap Stein- gríms Thorsteinssonar og Jónasar Hallgrímssonar. Yrkisefni Hannesar em flest tengd íslenskri náttúm í marg- breytilegum myndum. Ilann sækir einnig yrkisefni í sagnaarf og menningu fyrri alda. Landið og sagan, ástir og þjóðlíf em megin- efni ljóða hans og einnig hugleið- ingar um hverfulleikann og önnur rök tilvemnnar. Ljóðstíll Hannesar einkennist af fáguðu málfari og leiftrandi mynd- hverfinguin. Form ljóða hans er margbreytilegt, allt frá rímnahátt- um til prósaljóða. Langoftast notar hann Ijóðstafi en sjaldan rím í ljóð- um sínuin. Ilugblærinn einkennist af æðraleysi og nærfærinni nátt- úmskynjun sem stundum er næsta rómantísk. Ljóðasýningar Kjarvalsstaða, sem unnar eru í samvinnu við Rík- isútvarpið Rás 1, hafa verið fastir liðir á dagskrá safnsins síðan 1991 og vakið mikla athygli. Með þeim hafa opnast nýir möguleikar fyrir íslensk skáld í rými sem áður var helgað myndlistinni en jafnframt vekja sýningarnar spurningar um stöðu Ijóðlistarinnar í dag. Sýningin að Kjarvalsstöðum stendur til sunnudagsins 17. októb- er og er opin daglega frá kl. 10.00- 18.00.

x

Vikublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikublaðið
https://timarit.is/publication/310

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.