Frjáls þjóð - 27.10.1962, Blaðsíða 8

í fyrsta sinn í sögunni fara
nú Kínverjar með ófrið á
hendtir nágrönnum sínum,
Indverjum, og það er komm-
únistinn Mao Tse-Tung, sem
skákar þannig keisurum for-
tíðarinnar, sem voru þó
ekki allir neinir friðarenglar.
Til skamms tíma var
þarna um að ræða einskonar
skæruhernað á landamærum
ríkjanna, en nú hafa átökin
fengið á sig alvarlegra snið,
og má segja, að jaðri við
innrás í Indland.
Indverjar taka óblítt á
móti, en hefur til þessa skort
bolmagn til að stöðva sókn
miklu öflugri kínverskra
herja.
Báðir, Kínverjar og Ind-
verjar, hafa þó þarfari og
brýnni verkefnum að sinna
en myrða hvorir aðra: Sam-
eiginlegir óvinir þeirra eru
fátæktin og hungrið og gegn
þeim hefðu þeir þurft að
berjast af öllu afli.
Úr jriðarbaráttu í stríð.
Hvað sem Mao Iíður, er
það víst, að Nehru mun harla
óljúft að standa í styrjöld,
svo mjög sem viðhorf hans
í þeim efnum sem flestum
öðrum mótuðust af kenning-
um og fordæmi Gandhis, en
eins og kunnugt er, var
Gandhi andstæðingur alls
hernaðar og valdbeitingar og
vildi að Indverjar byggðu
landvarnir sínar á sama grund
velli og frelsisbaráttuna.
Um þetta sagði Nehru í
ræðu á sl. sumri, að til þess
að taka þannig á málum
myndi nú þurfa annan
Gandhi, — og viðurkenndi
þar með vanmátt sinn að
þessu leyti.
Er það raunar hryggilegt,
að sá þjóðarleiðtogi, sem bezt
hefur verið treyst og fremst-
ur farið í baráttunni fyrir
friði og afvopnun, skuli nú
sjá sig tilneyddan að láta
vopnin tala og það á þeirri
en samanlagt stærri en ís'
land að flatarmáli.
Hafa Kínverjar nú sýnt,
að þeir skirrast ekki við að
taka þessi lönd með ofbeldi
af Indverjum, og má segja,
að illa launi þeir Indverjum
þrautseigjuna að afla Kín-
verjum aðildar að samtökum
Sameinuðu þjóðanna.
Ojajn leilcur.
Kínverjar eru miklu bet-
ur undir þessi átök' búnir en
báðir við vopn frá einu og
sama sósíalistarikinu.
Rússar í kl'rpu.
Samkvæmt vináttusátt'
mála Sovétríkjanna og Kína
ber Rússum að koma Kín-
verjum til aðstoðar, ef ráðizt
er á Kína. Kínverjar hafa
marglýst yfir því, að Ind-
verjar hafi gert innrás á kín-
verskt land, en saint hafa
Rússar látið sem þessi átök
komi þeim ekki við, enda sé
BflRIZT fl RÖNGUM STAD
stundu, þegar þörfin er mest
fyrir leiðsögn hans og forystu
í þágu friðarins.
livor á sökina?
Báðir aðilar þessara átaka
liafa, sem vænta mátti, lýst
allri sök á hendur andstæð-
ingnum. Hér, sem endranær,
er eflaust sönnu næst, að
hvorugur verði með öllu
hvítþveginn af allri ábyrgð
á því, hvernig komið er.
Þó virðist engum blöðum
um það að fletta, að sök Kín
verja sé hér margfalt meiri,
enda deilan sprottin af óbil-
gjörnum og vægast sagt vafa
sömum landakröfum, er þeir
gera á hendur Indverjum.
Er þar um að ræða land-
svæði. sem að vísu ejru ó-
byggð og óbyggileg að mestu,
Indverjar, bæði um vopna-
búnað og samgönguleiðir.
Þeir beita óspart þungavopn-
um, skriðdrekum og sprengju
vörpum, og er ekki loku fyr-
ir það skotið, að finna megi
rússnesk vöriunerki á þess-
um morðtóluin.
Indverjar eru hins vegar
léttvopnaðir og eiga erfitt
um alla aðdrætti til vígstöðv
anna. Þó ráða þeir yfir nokkr
um flugvélum, og vill svo til
að þær eru einnig frá Sovét-
ríkjunum.
Má segja, að lærisveinar
Karls Marx hafi komizt
furðulangt í að líkja eftir
auðvaldinu og heimsvelda-
sinnum: komlttiíilisíarikið
farið í landvinniligá'St'ríði-'þár
sem styrjaldaraðilar notast
þar um að ræða einungis
landamæradeilur, sem sé al-
gert einkamál Indverja og
Kínverja.
Eiga Rússar óhægt um vik,
því að þeir Ieggja mikið upp
lir vináttu Indverja, og ekki
bætir úr skák, að kommún-
istaflokkurinn indverski styð
ur að meirihluta indversku
ríkisstjórnina í þessari deilu.
Pílatus og Herodes.
Einn bandamann á þó
kínverska ,,alþýðustjórnin“ í
landvinningastríði sínu gegn
Indverjum, og það er eng-
inn annar en Sjang KarSjek,
forseti Formósu og sérlegur
skjóstæðingur Bandaríkj-
anna. Hefur hann lýst yfir
því, að hann styðji kröfur
kínversku kommúnistastjórn
arinnar og telji þær fyllilega
réttmætar.
Ekki langt að sækja
jordœmið.
Landakröfur sínar virðast
Kínverjar einkum byggja á
því, að hin umdeildu land-
svæði hafi fyrr á árum til-
heyrt Kína. Þannig streitist
nú öreigalýðveldið við að fara
í eina flíkina af fyrirrennara
sínum, keisaraveldinu, þó að
ekki liafi þau klæði þótt við
hæfi fyrst í stað a. m. k.
Ilér geta Kínverjar reynd-
ar sótt fordæmið til sinna
sovézku vina(?), því að svip-
uð saga gerðist, þegar Sovét'
ríkin innlimuðu Eystrasalts-
löndin og vitnuðu m. a. til
hinna gömlu (góðu?) daga,
þegar Rússakeisari „átti“ þar
allar lendur.
ilvert stefnir?
Landamærastríðið milli
Kínverja og Indverja er enn
eitt spurningamerkið við þá
gátu, hvaða örlög séu búin
þessu mannkyni: Ilvort því
lærist að snúa frá villi-
mennsku, áður en það er um
seinan.
Þessir atburðir og aðrir nú
síðustu dagana gefa ekki á-
stæðu til verulegrar bjart-
sýni í þeim efnum, þvert á
móti virðist, sem við séum nú
á hraðri leið til þess vítis,
sem jafnvcl harðsvíruðustu
glötunarpostular eiga varla
orð yfir.
LÍTIÐo FRÉTTABLAÐ
Laugardaginn í 1. viku vetrar
Vísir þegir um Kúbu
Svo undarlega bregð-
ur við, að dagbl. Vísir
sem verið hefur eitt
helzta stuðningsblað
herstöðva á íslandi,
segir ekki orð um að-
gerðir Bandaríkjanna
Óumflýjanlegt
Maður nokkur heyrði
á eftirfarandi orða-
skipti hjá skólabörn-
um:
— Hvað stendur skól
inn lengi?
— Átta mánuði.
— Og hvað þá?
— Þá hrynur hann.
við Kúbu sl. miðviku-
dag, nema hvað í fimm
línum í leiðara blaðsins
er á það minnst, að
Einar þveræingur hafi
ekki viljað gefa er-
lendum konungi Gríms-
ey, af ótta við að það-
an kynni að verða far-
ið að íslenkum bænd-
um með langskipum.
Hvað er nú? Þetta
hafa vissulega verið sí-
gild rök hernámsand-
stæðinga gegn herstöðv
um á íslandi. Er nú svo
komið að augu þeirra
Vísismanna hafi loks
opnast, og þeir þvi
gengnir í lið með okk-
ur?
Áídrei orðlaus
Eins og kunnugt er,
þá er séra Bjarni Jóns
son, vlgslubiskup,
þekktur fyrir hnyttin
tilsvör.
Um daginn hitti einn
kunnur borgari séra
Bjarna . á Lækjargöt-
unni. Tóku þeir tal
saman, og barst sam-
talið fljótt að trúmál-
um. Spurði þá borgar-
inn séra Bjarna að því,
hvernig Guð hefði far-
ið að því að skapa ljós
ið á undan sólinni.
Kom ekki rafmagnið
til Reykjavíkur á und-
an ljósaperunum? svar
aði séra Bjarni.
„Milli fjallsog f jöru“
Svo sem alkunna er, hefur
kvikmyndin „79 af stöðinni“
verið sýnd að undanjömu við
mikla aðsókn í tvcimur kvilc
myndahúsum í Reykjavík. Hef-
ur myndin verið rœdd mikið
manna á meðal og í blöðunum.
Eru dóma misjafnir, eins ' og
gengwr. Þess hefur verið getið,
að þetta sé fyrsta alíslenzka
kvikmyndin, sem gerð hafi ver-
ið. Leika þó í myndinni tveir
Bandaríkjamenn, og bœði leik-
stjóri og kvikmyndatökumaður
eru útlendingar. Hitt er leiðin-
legra, að menn skuli ekki minn-
ast þess, að Loftur Guðmunds-
son Ijósmyndari gerði lcvik-
mynd með tali og tónum fyrir
um það bil lj árum. Byggði
Loftur mynd sína á leikriti, sem
hann hafði sjálfur samið, og
hann var einnig leikstjóri, fram
leiðandi og kvikmyndatökumað
ur, en síra Hákon. sonur hans,
sá um hljómwpptöku.
Hér skal engri rýrð kastað
á frumkvæði og starf þeirra
manna, sem eiga heiðurinn af
gerð „79 af stöðinni“. En liinu
megum við ekki gleyma, sem
gengnir menn hafa vel geVt,
þó að aðrir fari í slóð þeirra
með hægari aðstöðu og full-
komnari tæki og geti því gert
enn betur.
Segja má, að það hafi ekki
komið þeim á óvart, sem þekktu
hugkvæmni Lofts og snilli, að
hann skyldi ráðast í þetta verk-
efni. Þegar hann réðst í töku
kvikmyndarinnar Milli fjalls og
fjöru, hafði hann þegar gert
margar þöglar kvikmyndir, sem
sumar hverjar höfðu vakið mikla
athygli.
Ilafði Loftur dvalizt í Amer-
íku, m. a. til þess að kynna
sér kvikmyndagerð, og verið í
Hollywood þeirra erinda. Einn-
ig hafði síra Hákon kynnt sér
tónupptöku vestan hafs.
Milli fjalls og fjöru“ eru um
þjóðlegt efni. Myndin var tek-
in sunnanlands og vestan. Lét
Loftur reisa „stúdíó“ suður í
Hafnarfirði. og þar voru inni-
atriði tekin. Kvikmyndin var
í litum.
í myndinni léku m. a. Brynj-
ólfur Jóhannesson, Alfreð Andrés
son, Inga Þórðardóttir, Bryn'
dís Pétursdóttir og Gunnar
Eyjólfsson. Er það skemmtileg
tilviljun.að Gunnar skvldi leika
í báðum myndunum. „Milli
fjalls og fjöru“ og „79 af stöð-
inni. Er vafalaust, að Loftur
ljósmyndari hefur á sínum tíma
séð kvikmyndaleikaraefni í
Gunnari.
„Milli fjalls og fjöru“ var
frumsýnd í Hafnarfirði í janúar
1949.
POLYTEX
PIASTMAINING “no