Frjáls þjóð - 20.11.1964, Blaðsíða 8

ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
INNING
Ólafur Friðriksson var til
moldar borinn þann 18. nóv.
sl. Hann var fæddur á Eski-
firði 16. ágúst 1886 ug var
sonur Friðriks Möller, póst-
afgreiðslumanns þar og síð-
ar póstmeistara á Akureyri,
og konu hans Ragnheiðar
Jónsdóttur.
Ólafur lauk gagnfræðaprófi
á Akureyri 1903. Árið 1906
fór hann til Kaupmanna-
hafnar og bjó þar ti! ársins
1914. í Kaupmannahöfn
lagði Ólafur stund á nám og
ritstörf. Einkum kynnti hann
sér náttúrufræði, landafræði,
jarðfræði og dýrafræði. —
í Danmörku kynntist Ólaf-
ur sósíalismanum, og þegar
hann kom heim eftir átta' ára
dvöl erlendis, gerðist hann
fremsti baráttumaður þeirrar
stefnu hér á landi. Ólafur
bjó fyrst á Akureyri og stofn-
aði þar skömmu eftir komu
sína hið fyrsta jafnaðar-
mannafélag á íslandi. Brátt
fluttist hann til Reykiavíkur
og bjó þar alla tið siðan.
í Reykjavík stofnaði Ólaf-
ur blað, sem hann nefndi
„Dagsbrún", og skvldi það
kynna íslendingum sósíal-
isma. Það blað kom út til
1919, þegar Alþýðublaðið
var stofnað. Árið 1915 gekkst
Ólafur ásamt með Jónasi
Jónssyni frá Hriflu fyrir því
að stofnað var Hásetafélag
Reykjavíkur, sem nú heitir
Sjómannafélag. Ólafui var í
stjóm þess til 1917 oe síðan
1928—1950. Hann stuðlaði
að stofnun Alþýðusambands
íslands 1917 og sat mörg ár
í stjóm þess. Hann var bæjar
fulltrúi fyrir Alþýðuflokkinn
í Reykjavík 1918—1938. Rit-
stjóri Alþýðublaðsir..- var
hann 1919—1922 og 1929—
1932. Um tíma gaf hann út
blaðið „Reykvíkingur" eftir
að hann hætti ritstjórn við
Alþýðublaðið hið fyrra sinn.
Þá liggja eftir Ólaf tvær
skáldsögur, „Allt í lagi í
Reykjavík“ og „Upphaf Ara-
dætra“.
Vart mun þá Ólaf og Jónas
Jónsson hafa grunað hvílík-
ur ávöxtur myndi upp af því
fræi spretta, sem þeii sáðu
með stofnun Hásetafélags-
ins. Upp af starfi þe’rra þá
em risnir þeir þjóðlífshættir,
sem við búum við í dag. Báð-
ir vom þessir menn ungir og
skólagengnir erlendis Þeir
urðu við tilmælum verka-
manna um að koma til
þeirra, halda fyrirlestra og
Föstudagiim 20. nóvember 1964.
ÆSKAN 65 ARA
fræða þá um framgang sós-
íalismans erlendis og um
það, sem þeii gætu sjálfir
gert hér heima. Ólafur hirti
lítt um það sem kallað er
frami eða veraldargengi, bar
áttan fyrir sósíalismanum átti
hug hans allan. Sú barátta
varð árangursrík. Tólf árum
síðar hafði Framsóknarflokk-
urinn, sem Jónas hafði for-
ystu fyrir, tekið við stjóm
landsins, og á tímabilinu
fram að seinni heimsstyrjöld
höfðu Framsóknar- ug Al-
Frh. á bls. 6.
„Æskan er fyrsta bamablað-
ið, sem gefið er út á íslandi.
f öðmm löndum eru víða gefin
út mörg barnablöð og hafa þau
öll mjög mikla útbreiðslu; vér
vonumst því til, að þetta litla
blað verði öllum börnum kær-
kominn gestur og verði vel tek-
ið, því vér erum sannfærðir um
það, að börnin á íslandi em
eins fróðleiksfús og annars stað-
ar.“
Þannig hefst upphafsgreinin
í fyrsta tölublaði bamablaðsins
Æskunnar. Blaðið kom út 5.
okt. 1897, svo að Æskan er nú
orðin 65 ára. Öll þessi ár hefur
hún komið út samfellt og ó-
slitið.
Fyrsti ritstjóri Æskunnar var
skáldið og mannvinurinn Sigurð
ur Júlíus Jóhannesson. Má með
sanni segja að undir ritstjóm
hans og þeirra sem við tóku af
honum, hafi vonir útgefandans,
S^f^túku Islands, rætzt bæði
fljóft og yel, því ,að Æskan varð
strax afar vinsæl, og allt fram
á þennan dag nýtur Æskan ein-
stakrar hylli lesenda sinna,
ungra og gamalla.
Nú er Æskan e. t. v. fjöl-
breyttari og læsilegri en nokkm
sinni fyrr undir ágætri ritstjórn
Gríms Engilberts, sem aagsýni-
BÆKUR KVÖLDVÖKU-
ÚTGÁFUNNAR
ÍSLENZKAR LJÓSMÆÐUR
III. bindi.
(Æviþættir og endurminningar).
Ritsafnið íslenzkar Ijósmæð-
ur er nú orðið þrjú bindi, þar
sem greint er frá æviatriðum
og endurminningum yfir hundr
AÖ Ijósmæðra hvaðanævci að af
landinu.
Bækur þessar eru sannkallað-
ar hetjusögur íslenzkra kvenna
og lifandi þjóðlífsmvndir í
þessu bindi, sem sennilega verð
ur það síðasta, er getið milli' 40
og 50 ljósmæðra.
ÞVÍ GLEYMI EG ALDREI.
m. bindi.
(Frásagnir af eftirminnilegum
atburðum.)
í þessa bók rita 20 þjóðkunn-
ir menn frásagnir af óglevman-
legum atburðum, þ. á m. skáld-
in Guðmundur Daníelsson, Sig-
urður Grímsson, Gunnai Dal og
Ragnar Jóhannesson o. fl.
En það, sem vekja mun
mesta eftirtekt við útkomu þess-
arar bókar er það, að sr. Bjami
Jónsson ritar þar endurrninning
ar frá bernskudögum og allt
fram til þess er hann verður
dómkirkjuprestur í Revkjavík.
Sr. Bjami hefur ekki áður birt
endurminningar sínar.
Nú hafa komið út 3 bækur í
þessu ritsafni og hlotið miklar
vinsældir.
ENDURMINNINGAR BERN-
HARÐS STEFÁNSSONAR
III. bindi.
Þegar I. bindi Endurminn-
inga Beraharðs kom út vakti
bókin geysimikla athygíi.
Frh. á bls. 6.
Grímur Engilberts
lega leggur geysimikla alúð við
útgáfu blaðsins.
Af tilefni afmælisins kum út
50 síðna afmælisblað sérlega
fjölbreytt og vandað. M a. em
þar birtar kveðjur frá mörgum
nafnkunnum íslendingum. sem
flestír hafa „alizt upp með Æsk
unni“ eins og einn þeirra kemst
að orði, og allir fara miklum
viðurkenningarorðum um hlut-
verk hennar í íslenzku þjóðlífi.
Kaupendum Æskunnai hefur
fjölgað jafnt og þétt. Aldamóta
árið vom þeir 1000 en eru nú
11000, og í þeim hópi margir
fullorðnir, sem hafa haldið
tryggð við blaðið frá barnsaldri.
Að tíltölu við fólksfjöJdfe mun
Æskan vera langútbreiddasta
bamablað á Norðurlöndum.
Fyrsti afgreiðslumaðiu Æsk-
unnar var Þorvarður Þorvarðar-
son prentari, en allra manna
lengst var Jóhann Ögmundur
Oddsson afgreiðslumaður þess
log framkvæmdastjóri, frá 1930
til 1962, er Kristján Guðmunds-
son, núverandi framkvæmda-
Framh. á bls. 6.
Vinningar í
happdrætti
hernáms-
andstæðinga
Enn hafa ekki allir gert
skil í happdrsetti hernáms-
andstæðinga og eru það vin-
samleg tilmæli frá Samtök-
unum til þeirra, sem fengu
miða senda en hafa hvorki
greitt þá né endursent, aS
hafa samband við skrifstof-
una í Mjóstræti 3 hið bráð-
asta.
Skrifstofan verSur fram-
vegis opin mánudaga til
föstudaga 1. 16.30—18.30,
sími 24701.
Vinningsnúmerin í happ-
drættinu eru þessi:
Góðhestur nr 8824
Málverk eftir
Jóhann Briem 12251
Málverk eftir
Jón Engilberts 3703
Málverk eftir
Karl Kvaran 9701
Málverk eftir
Hafstein Austmann 11721
Málverk eftir Jóhann-
es J óhannesson 11417
Málverk eftir
Þorvald Skúlason 491 5
Málverk eftir GuS-
mundu Andrésd. 5 391
Málverk eftir
Kjartan GutSjónsson 6606
Magnús Á. Árnason 4197
SigurtS Sigurðsson 3348
Vatnslitamynd eftir
Gunnlaug Scheving 72
Vatnslitamynd eftir
Barböru Árnason 2079
Vathslitamynd eftir
Barböru Ámason 10299