Mánudagsblaðið - 17.01.1949, Blaðsíða 4

MÁNUÐAGS3LAÐIÐ
- - Mánudagur-17. jaaúar 1849.
Loftur Guðmundsson Ijósmyndari
Ríkiserfingi, í heiminn borinn
og fjöru
Fyrsta íslenzka tilrauuln
til þess að gera ta - oy
tónmynd eftir þeiiri fyrir-
mynd, sem fengizt hefur er-
lendis frá.
Það var ekki laust við, að
mönnum væri hálfeinkenni-
lega innanbrjósts kvöldið,
sem Lofíur frumsýndi mynd-
ina, sem Gamla Bíó hefur
nú byrjað að sýna. Yfirleitt
hafa islenzkar kvikmyndir
(Landslagsmyndir. og ferða-
lag um Rvík og nágrenni)
tekizt illa, verið óskipulagð-
ar og klaufalegar og margar
leiðinlega langdregnar.
Þekktastur á sviði mynda-
tökulistarinnar'hér á landi er
efalaust Loftur Guðmunds-
son.
í mörg ár hafa auglýsing-
ari hans i blöðunum verið svo
r.ð segja á allra vörum hér í
höfuðborginni, og fáar munu
þær yngismeyjar hér, sem
hafa ekki brosað sínu feg-
nrsta brosi í ,,vélina“ hans.
Kvikmyndagerð virðist
hafa verið cin- konar tc»s■ •
stundavinna Lofts, og fyrstr
myndin, sem ég sá í bíó eftir
hann. var um hvalrekann í
Kóns • 'r'. Síðan hafa naarg-
ar myndir verið sýndar hér,
og flestar fjallað um ein-
staka staði. landslag og svo
B' ''íavík.
.. viilli fjalls og fjöru“ er
fyrsti kvikmynda-sjónleikur-
ihn; sém hér hefur verið
gerðurþ qg. má n>eð sanpi
segja, að harin tók!>©i‘lu bví
fram, sem gert hefur verið í
kvikmyndum hér. og gaf
mönnum um leið góðar von-
ir um að með tíma og æfingu
gæti íslenzk kvikmyndalist
staðið jafnfætis hinni er-
lendu.
Þeir eru éfalaust til, sem
fljótir eru til að dæma mynd-
ina hart og benda á galla
‘hennar, sem eru margir. Það
er . létt verk. Galla er hægt
að finna á öllu, sem mann-
leg hönd og hugvit skapar.
En slík gagnrýni á ekki rétt
á sér, nema sá eða þeir. sem
verkið vinna, starfi við ágæt
skilyrði. Engum réttsýnum
manni dettur í hug að bera
þessa mynd, sem unnin er
mestmegnis af einum manni
og á hans kosfnað, saman við
Hollywood-produktion, þar
sem heill her leiksviðs-
manna. make-up-manna.
kvikmyndara o. s. frv., starfa
við ákiósanleg kiör og oft
hafa næstum ótakmörkuð
oeningaráð.
Þó eru nokkrir gallar á
myndinni, sem hefði mátt
ætla, að Loftur varaðist, þótt
ekki séu þeir stórvægilegir,
þar sem um byrjun er af
ræða. Ti! dæmis má nefna
lúsgögnin á sýslumannssetr-
inu, sem voru alltof ný og
’ítið brúkuð að sjá í saman-
vrði við al!t útlit hússins,
Klæði hjón'anna í Koti og
Ingvars. sonar þeirr.a, of ný
-g falleg til þess að vera
•innuflíkur fátæklinga, sem
rétt sleppa við að lenda á
sveitinni — askarnir of vel
útskornir — rúmábreiðurnar
óslitnar — rokkurinn of ný-
legur.
Sem dæmi um ósamræmi
. má nefna: Sýslumaðurinn
| virðist ekki hafa haft nema
leinn kjarklítinn -og drykk-
; felldan viimumann og þess-
vegna orðið að senda eftir
i bændum af næstu bæjum til
j þess að hjálpa við handtök-
Una-. ]Malla. ráðskona. dregur
skó af sýslumanni á tröppun-
um í einu atriðinu, en i öðr-
um atriðum gengur sýslu-
maður inn og út í forugum
stígvélunum. Auk þess er
i afa-ótrúlegt að roskin ráðs-
kona í sveit á þessum tímum
heiti Malla — dálítið cf reyk-
vískt.
Myndin virðist gerast á
beim tíma^þegar túnaslátturj
er að byrja en hrífur og orí
Á'm.vmliuni s.já i brezkir hermcms vera að haiultaka unga (lyi'i-
Infea. Sf’m grunaðir 'cru nw aA hnfa gcrt tilraun til þses að
komast til Palest'nu og berjrst í !iði Israelsmanna. — Bis
eru nú í miklum vaivJræðuHi vegoa afsídpta sinaa af máiefuum
GyðÍBfía.
ihanga á bæjarveggnum ac
Koti, og húsfreyj?. og bór.c
vinna að jafnaði að tóvinni
— eða sofa.
mvndarinnar err
flestir ágætir — þó viðvan-
ingsbrags virðizt kenna I
! sumum atriðum. Brynjólfur
■Jóhannesson. Alfreð Andrés-
'son og Lárus Ingólfsson
skara fram úr, 0g er örðugt
að dæma um hverjum hafi
tekizt. bezt Alfred (Hanscn
nær sennil. mestri hylli áhor
enda í hlutverki kaupmanns-
ins, enda er leikur hans all-
ur ágætur og setningarnar
smellnar og vel sagðar. Það.
sem mönnum verður helzt
starsýnt á er efalaust „danski
sviourinn“, sem stingur í
stúf við yfirbragð íslenzku
bændanna. sem hann um-
gengst. Brynjólfur (sýslu-
maður) túlkar vel hinn
drembna, drukkna sýslu-
mann, 0g fyrirlitning sýslu-
mannsins á almúganum
kemur skýrt í ljós. Lárusi
Ingólfssyni (Gvendur vinnu-
maður) tekst einkar vel að
skapa hinn þýlynda vinnu-
mann. Kjarkleysi hans og
smjaður fyrir sýslumannin-
um minnir dálitið á Hiálmar
Tudda og öll svipbrigði hans
munu vekja almenna ánægju
á'horfenda (sérstaklega þeg-
ar hann gýtur augunum til
flöskunnar á borði sýslu-
manns), en bezta atriðið er
bó. þegar hann drekkur sig
fullan í búðinni og svarar
svslumannsdóttur fullum
hálsi.
Bryndís Pétursdóttir (Sig-
rún. fósturdóttir Hansens)
leikur hlutverk sitt af mildu
fjöri 0g tilfinningu. og má
búast við miklu af henni í
framtíðinni. Hisoursleysi
hennar í gervi Sigrúnar hef-
ur eóö áhrif. 0g þó að hlut-
verkið geri ekki miklar kröf-
ur til leiks. þá gefur hún bví
’.éttan og skemmtilegan blæ.
Brvndís er auk þess mjög
lagleg stúlka og myndast vel.
svo að menn vonast eftir
henni í fleir] rómantískum
hlutverkum í framtíðinni
bæði í kyikmyndum og á
leiksviði.
Aðrir leikarar eru mjög
Póðir, einkum þau Gunnar
Evjólfsson (Ingvar) og Inga
Þórðardóttir (Helea. sýslu-
mannsdóttir). Hlutverkin
íefa bæði tilefni til skapgerð-
arleiks. og kvikmyndari
befði átt að hafa fleiri ..close-
ups“ af andlitum þcirra. td
þess að áhorfendur gætu bet-
nr fylgzt með svipbrigðum
þeirra.
Krakkarnir og „bændurn-
ir“ gerðu íhlutverkum sínum
alls ekki eins góð skil og við
hefði mátt búast, og þótt af-
Þegar Elizabetu, ríkisarfa og manni hennar, Philip hertoga af
Edinborg, fæddist fyrsta barn þeirra var m. a. skotið 21 skf.óí
af fallbyssum. Hér sjást brezkir hermenn úr lífverði konungs að
framkvæma athöfnina á bökkum Thames-árinE.ar.
Á síðastliénu ári, var mikið
um það rætt og ritað, að
skömmtunarfyrirkomulagið
væri með öllu óþolandi, hvað
fyrirkomulag og framkvæmdir
snerti. Margar tillögur munu
hafa komið fram til úrbóta, þar
á meðal tillaga frá kvenþjóð-
saka megi börnin, þá er ekki
hægt að fyrirgefa „bændun-
um“.
Kvikmyndun hefur tekizt
mjög vel eftir ástæðum, en
þó var sem fyrr segir auðséð
að erfiðleikar kvikmyndarans
hafa verið margir og miklir.
Sum atriðin eru tekin á þeim
stöðum. þar sem illmögulegt
er að hreyfa vélina með þeim
tækjum, sem kvikmyndari
hefur.
Hér er aðeins um ,.tilraun“
að ræða, sem þó hefur tekizt
framar öllum vonum. Loftur
Guðmundsson hefur innt af
i
hendi þarflegt brautrvðj-
andastarf og fært okkur
heim sanninn um það, að
hægt er að taka íslenzkar^
kvikmvndir í líkingu við þær
sem við fáúm erlendis frá.
Loftur og sonur hans, síra
Hákon. eiga báðir miklar
þakkir skilið fyrir kvikmvnd-
ina „Milli fjalls og fjöru“. og
reykvískir kvikmyndahúsa-,^
gestir bíða þess með óþreyju
að sjá næstu mynd hans, semj
ef marka má af þeim atrið-
um, sem sýnd eru á undan
þessari mynd, spáir mjög
góðu. A.B. 1
inni, að það væri með öllu ó-
tækt, að hún hefði þar engu
áð ráða- Varð það að samkomu-
lagi að konur komust í nefnd
þá, er lagfæra átti skipulagið,
svo og ákveða magn skámmts-
ins af hinum skömmtunar-
skyldu vörum, einnig koma til
leiðar að ýmsar helztu nauð-
synjavörur yrðu undanþegnar
skömmtun. Hugðu nú margir,
að helztu gallamir yrðu lag-
færðir fyrir atbeina kveaaanna,
en breytingin varð að mestu
leyti neikvæð. Þau búsáhöld
sem undan voru þegin skömmt-
un, eru aðeins þau, sem sízt
ganga úr sér, og enginn kaupir
meira af en bráðnauðsynlegt er.
Kaffiskammturinn var að vísu
aukinn, en þó svo óverulega, að
það má segja, að jafn kaffiiítið
sé enn hjá almenningi eftir
þessa viðbót. Hins vegar var
tekin upp skömmtun á smjör-
líki, og skal ég ekki dæma u.m,
hvort sé betri brúnn eða rauð-
ur, hvað þetta snertir fyrir all-
flestar húsmæður. En svo er
það vefnaðarvöru skammtur-
inn. Hann er stórlega krengdur.
Sérstaklega vi! ég minr.ast á
sokkaskömmtunina, sem ég og
allir aðrir bjuggumst við. að
mundi verða rýmkuð, og vefr.að1
arvöruskammturinn að minnsta
kosti látinn halda sér, einnig,
að skömmtunarmiði fyrir ytri-
fatnaði yrði látinn í té yfir yfir-
standandi ár, og einnig skómið-
ar, en þá er aðeins tilkynnt, að
gömlu skómiðarnir gildi áfram,
hjá þeim, sem hafa ekki þegar
notað þá fyrir órlýta og rándýra.
skó. Þetta og önpur hugulsemi
Franahald á 8. síðu