Morgunblaðið - 26.02.2005, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. FEBRÚAR 2005 37
MINNINGAR
við búum við í dag. Af henni eru fáir
eftir. María var gift Pétri Jónassyni
frá Syðri Brekkum í Skagafirði, föð-
urbróður mínum. Þau bjuggu á Sauð-
árkróki á meðan Pétur lifði. Þar starf-
aði María sem ljósmóðir með miklum
ágætum og sinnti hjúkrun um áratuga
skeið. Þau Pétur bjuggu ekki við mikil
efni, enda sóttust þau ekki eftir slíku,
en nýttu vel það, sem þau höfðu og
náttúran gaf þeim. Ég leit oft við hjá
þeim Maríu og Pétri í litla húsinu við
Suðurgötu. Þar var hlýlegt að koma.
Þar þáði ég bæði mikinn fróðleik og
góðar veitingar. Athygli vakti hve
heilsusamlegt allt það var sem fram
var borið, mikið heimaræktað og unn-
ið. Ekki spilltu þeir fallegu munir, sem
Pétur hafði smíðað af mikilli list.
Natnin og nægjusemin einkenndi
þeirra líf.Eftir að Pétur lést fluttist
María til Hafnarfjarðar í nágrenni
Pálínu dóttur sinnar. Hugur hennar
var þó mjög bundinn Skagafirðinum.
Þangað fór hún lengi vel á sumrin og
sinnti þá ekki síst umönnun aldraðra.
Með þessum fátæklegu orðum kveð
ég Maríu Magnúsdóttur og leitast við
að þakka henni okkar kynni og hennar
góðu störf. Við Edda vottum Pálínu og
hennar fjölskyldu samúð.
Steingrímur Hermannsson.
Ég flutti búferlum til Sauðárkróks
ásamt konu minni, Dagbjörtu, og
tveimur dætrum vorið 1960. Íbúarnir
voru þá ekki nema eitthvað um 1200
talsins, og segja mátti, að allir þekktu
alla og hver einstaklingur skipti máli í
mannlífsmyndinni. Sumir settu þó
sterkari svip á bæjarlífið en aðrir.
Einn þeirra var María Magnúsdóttir
ljósmóðir, sem verður jarðsungin frá
Sauðárkrókskirkju í dag. Hún var
sjaldan nefnd annað en María ljósa og
hafði, er við komum, verið starfandi
ljósmóðir í Sauðárkrókshéraði í 24 ár
við ágætan orðstír.
Ég var búinn að starfa á Sauðár-
króki í eina tvo mánuði áður en fjöl-
skyldan gat flutt og hafði þá þegar
kynnst Maríu. Hún var svo með þeim
fyrstu sem komu heim til okkar á
Kirkjutorg 1 til þess að bjóða fjöl-
skylduna velkomna. Hún var að koma
úr vitjun frá sængurkonu, var því hvít-
klædd og mér er minnisstæð birtan og
styrkurinn, sem fylgdi henni. Það var
eins og kraftur vors og vaknandi lífs
geislaði frá henni. Þarna voru þegar
bundin tengsl vináttu, sem eiginmaður
hennar Pétur Jónasson, síðasti hrepp-
stjórinn á Sauðárkróki, átti strax hlut
að. Hann taldi til frændsemi við Dag-
björtu og við nutum mikils góðs frá
þeim báðum.María var miklu meira en
ljósmóðir í bænum. Hún talaði mjög
fyrir heilsusamlegum lífsháttum og
var oft og tíðum í hlutverki félags-
málafulltrúa. Hún þekkti heimilin vel,
var hvað nánust þar sem eitthvað var
erfitt og gerði þá sitt til að finna lausn-
ir. Stundum kom hún með slík mál til
mín og við reyndum í sameiningu að
beina málum í rétta farvegi.
María ljósa var sterkur persónu-
leiki, bráðgreind og frábær að dugn-
aði. Hún var geðrík, en hafði góða
stjórn á skapi sínu. Hún var einnig
mjög skemmtileg kona og fróð, sagði
vel frá og hreif fólk með sér í frásögn
sinni. Dagbjörtu er minnisstætt, þeg-
ar María sat yfir henni, klukkutímana
áður en sonur okkar fæddist, hve gott
var að hafa hana hjá sér, gleyma sér
við frásagnir hennar og njóta síðan
nærfærinna handtaka hennar og Ólafs
læknis Sveinssonar við fæðingu
drengsins. „Til hamingju sr. Þórir, það
er fæddur gullfallegur strákur,“ sagði
María svo við mig strax og hún komst í
símann. Hún lét sér annt um strákinn.
Það lýsir bæði vináttu hennar og þjóð-
legum hugsunarhætti, að leikföngin
sem hún gaf honum voru kindahorn,
leikföng sem enn eru í notkun hjá
dætrum hans, þegar þær koma í sum-
arbústaðinn til afa og ömmu.
Það eru 45 ár síðan við María kynnt-
umst og það fer brátt að vora. Við sem
að baki þessum orðum stöndum horf-
um á eftir Maríu inn í „nóttlausa vor-
aldar veröld“ eilífðarinnar, „þar sem
víðsýnið skín“. Við Dagbjört og börnin
okkar þökkum henni alla hennar gjörð
fyrir okkur, hennar heila hug og
hjarta. Pálínu og Bjarna og fjölskyldu
þeirra sendum við okkar hlýjustu
samúðarkveðjur og minnum á hin
huggunarríku orð sr. Matthíasar:
Hvað er hel?
Öllum líkn, sem lifa vel,
engill, sem til lífsins leiðir,
ljósmóðir, sem hvílu breiðir.
Sólarbros, er birta él,
heitir hel.
Þórir Stephensen.
✝ Oddur Kristjáns-son fæddist á
Steinum í Stafholts-
tungum 11. ágúst
1914. Hann lést á
Dvalarheimilinu í
Borgarnesi 17. febr-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Kristján F. Björns-
son, bóndi og húsa-
smiður á Steinum, f.
1884 og Jónína
Rannveig Oddsdótt-
ir húsfreyja, f. 1890.
Oddur átti fjögur
systkini. Elst var
Málfríður húsfreyja í Reykjavík,
f. 1912, maður hennar var Finn-
ur Jónsson, þau eru bæði látin.
Kristín húsfreyja í Bakkakoti í
Stafholtstungum, f. 1917, henn-
ar maður var Axel A. Ólafsson,
bæði látin. Björn kennari í
Reykjavík, f. 1920, kona hans er
Ingibjörg Sigurjónsdóttir. Þur-
íður Jóhanna prófessor í
Reykjavík, f. 1927, fóstursystir
þeirra er Sigríður Baldursdóttir
húsfreyja í Mosfellsbæ, f. 1936,
gift Ásgeiri Pálssyni.
21. janúar 1942 kvæntist Odd-
ur Laufeyju Pétursdóttur frá
Guðnabakka í Stafholtstungum,
f. 29. nóvember 1906, d. 5. sept-
ember 1999. Foreldrar hennar
voru Pétur F. Kristjánsson
bóndi á Guðnabakka, f. 1865 og
Guðríður Ófeigs-
dóttir húsfreyja, f.
1870. Oddur og
Laufey eignuðust
fimm börn: Dreng-
ur, fæddur 1942,
dáinn samdægurs.
Pétur Fjeldsted, f.
1943 kona hans Sig-
ríður St. Gunn-
laugsdóttir, þau
eiga 3 börn. Krist-
ján Franklín, f.
1944, kona hans
Sigríður Þ. Runólfs-
dóttir, látin, eign-
uðust þau 3 börn.
Jóhann, f. 1946, giftur Valgerði
Björnsdóttur og eiga þau 4 börn
og 3 barnabörn. Sæunn Guðríð-
ur, f. 1948.
Oddur stundaði nám í héraðs-
skólanum í Reykholti 1931–33.
Var bóndi á Steinum frá 1942,
stundaði húsasmíðar og járn-
smíðar jafnframt búskap. Hann
sat í hreppsnefnd Stafholts-
tungna 1954–86, var sýslunefnd-
armaður 1958–89, hreppstjóri
1962–85, sat í fasteignamats-
nefnd Mýrasýslu frá 1963 og var
endurskoðandi Sparisjóðs Mýra-
sýslu 1974–89.
Útför Odds verður gerð frá
Reykholtskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 11. Jarðsett
verður í Hjarðarholtskirkju-
garði.
Oddur afi eða afi niðurfrá eins
og við systkinin kölluðum hann
hefur nú kvatt þennan heim. Trú-
lega sáttur og sæll eftir langa ævi
og búinn að hitta Laufeyju ömmu
aftur.
Ég held að fyrstu minningar
mínar um afa séu þegar hann stóð
í sóti og reyk í smiðjunni sinni að
smíða skeifur. Sveitungarnir komu
svo heim að Steinum og keyptu
skeifur, fengu í nefið hjá afa og oft
var farið inn í kaffi og skipst á
fréttum. Við systkinin fylgdumst
með öllu saman og fengum mjólk
og pönnuköku eða kannski kleinu
hjá ömmu.
Við áttum rólur og sandkassa
fyrir utan smiðjuna hans afa og
rétt hjá var búið okkar þar sem
búfénaðurinn var leggur og skel.
Við fengum oft hjálp hjá afa þegar
við vorum í einhverjum stórfram-
kvæmdum í búskapnum okkar. Á
vorin hjóluðum við systkinin nið-
ureftir til afa og hann smurði hjól-
in fyrir okkur og pumpaði í dekk
ef þess þurfti. Þá vorum við tilbúin
í hjólreiðatúra sumarsins. Afi sner-
ist þetta í kringum okkur léttur í
lund og glotti út í annað, tók svo
upp tóbaksklútinn og snýtti sér.
Það var líka alltaf viðkvæðið þegar
við systkinin áttum að snýta okkur
rösklega að koma með hreppstjór-
asnýtu eins og afi. Grænt Opal átti
afi alltaf uppi á skáp og þegar
maður kom í heimsókn fékk maður
tvö stykki og þar við sat. Enda lét
maður Opalið renna lengi í munn-
inum og naut bragðsins. Enn þann
dag í dag hugsa ég til afa og ömmu
niðurfrá þegar ég heyri klukkuna í
útvarpinu slá 12 slög. Þá minnist
ég þess þegar afi kom að mat-
arborðinu þar sem amma var með
allt tilbúið, afi tók af sér gler-
augun, setti önnur upp og byrjaði
að borða. Eftir matinn lagði hann
sig og hraut yfir hádegisfréttunum
í útvarpinu. Afi fékk sér alltaf
heimabakað brauð með afaosti í
miðdegiskaffinu. Ég var komin á
unglingsár þegar ég vissi að þessi
ostur heitir gráðostur. Síðustu tvö
sumrin sem afi var heima á Stein-
um var farið að minnka verulega
hvað hann gat tekið þátt í hey-
skapnum. Annað sumarið var ég
með umbúðir á annarri hendinni
og gat því ekki hamast í bögg-
unum. Þá sátum við afi úti í góða
veðrinu og spjölluðum. Hann var
þá að segja mér sögur frá því hann
var ungur, við smíðavinnu hér og
þar og eins fór hann víða og járn-
aði hesta fyrir sveitungana. Mér
fannst ómetanlegt að fá kallinn til
að sitja rólegan og spjalla því áður
fyrr var hann alltaf á þönum í
verkunum. Fyrir tæpum níu árum
fór hann svo á Dvalarheimilið í
Borgarnesi. Ég á skemmtilega
mynd af honum og syni mínum þar
sem hann er að gefa langafa sínum
grænan Opal, þar hafði þetta snú-
ist við og afi japlaði á Opalinu.
Með þessum minningum og ótal
öðrum ætla ég að minnast afa nið-
urfrá.
Jónína Laufey Jóhannsdóttir.
Elsku afi minn.
Það eru ótal minningar sem
streyma í huga minn er ég hugsa
um allar þær skemmtilegu stundir
sem ég átti í sveitinni hjá þér og
ömmu. Við frændsystkinin eltum
þig og fylgdumst með því sem þú
vast að gera hvort sem það var að
hugsa um kýrnar þínar, vinna í
heyskapnum eða byggja eitt stykki
sumarbústað á hlaðinu á Steinum,
alltaf vildum við vera nálægt þér.
„Hann afi minn er hreppstjóri í
Stafholtstungum í Borgarfirði,“
var ekki sjaldgæf setning hjá mér
þegar ég talaði um hversu heppin
ég var að eiga svona góðan og
merkilegan afa við vini mína og
bekkjarfélaga. Ég gleymi því aldr-
ei þegar þú varðst sjötugur og það
var haldin heilmikil veisla í félags-
heimilinu í Varmalandi fyrir þig og
ég, Jónína, Doddi og Laufey vor-
um svo stolt af því að vera barna-
börn hreppstjórans í Stafholt-
stungum að við héngum utan í þér
alla veisluna, en þér var alveg
sama um það því ekkert gat komið
í veg fyrir að við fengjum alla þína
athygli.
Þegar við þurftum að kveðja þig
og fara heim í Reykjavík varstu
alltaf með ópalpakka sem við
systkinin fengum með í nesti eða
pening fyrir ópalpakka á leiðinni
heim. En nú er komið að því að
kveðja og ekki er það lítil stelpa
sem kveður afa sinn á hlaðinu á
Steinum í von um að fá ópalpakka
með í nesti heldur er þetta hin
hinsta kveðja. Elsku afi, takk fyrir
allar þær yndislegu stundir og alla
þá ástúð sem þú gafst mér í gegn-
um árin. Hvíl í guðs friði, elsku afi
minn.
Guðbjörg.
Nú þegar komið er að þeim
tímamótum að kveðja hann afa í
síðasta sinn koma upp í hugann
margar góðar minningar. Það var
alltaf gaman að heimsækja hann
og ömmu í sveitina á Steinum enda
voru þau bæði sérstaklega góð við
barnabörnin sín. Afi var mikið ljúf-
menni og einstaklega hæglátur
maður, en það breytti því ekki að
mér fannst hann alltaf vera merki-
legasti maður sem ég þekkti og
sérstaklega merkilegt fannst mér
að vera alnafni hans. Ég leit á afa
sem mesta höfðingja í Borgarfirði
enda þegar ég var í bílnum á leið-
inni í sveitina eða á leiðinni heim
aftur, með mömmu og pabba, fór
oft mestur hluti leiðarinnar að
hlusta á pabba segja sögur af afa.
Þegar kom að því að kveðja og
fara aftur til Reykjavíkur var mjög
mikilvægt að fá ópalpakka í nesti,
ég minnist þess ekki að afi hafi
valdið mér vonbrigðum með það.
Ég minnist afa með miklum hlý-
hug nú þegar ævi hans er öll. Hvíl
í friði og takk fyrir allt.
Oddur Kristjánsson.
ODDUR
KRISTJÁNSSON
fjárrækt var hugðarefni húsbónd-
ans en kona hans taldi aldrei nógu
mikið gert fyrir kýrnar. En á
þessum og næstu árum urðu svo
miklar breytingar í sveitum lands-
ins er tæknivæðing hélt innreið
sína.
En ég man enn Aladin-lampa og
gasluktir og löng kvöld, meðan
kýrnar voru handmjólkaðar. Svo
kom ljósavél og lýsti upp krók og
kima í gamla bænum með bursta-
sniðinu og þá var líka hægt að
hlusta á alla barnatíma útvarpsins.
Í sveitinni voru sauðburður og
smalamennska hátíðir.
Foreldrar mínir höfðu afar gam-
an af gestakomum og ég man fjöl-
mennar hrútasýningar og fleira í
þeim dúr.
Það má segja að þau hafi næst-
um aldrei tekið sér frí, en pabbi
gat þó sinnt félagsstörfum og sá
þá bara mamma um allt á meðan.
En þau hlutu viðurkenningar
fyrir fallegt bú og glöddust mjög
yfir því. Það rifjast líka upp allar
gömlu sögurnar frá uppeldisárum
hans, dvöl á vertíð í Grindavík,
nám á Hvanneyri, ár í vinnu-
mennsku, allt þetta veitti víðsýni í
huga fátæks sveitapilts. Það er
ekki ætlun mín að vera með neitt
oflof, það stundaði hann nú reynd-
ar ekki.
Við fjölskyldan í Luxemburg
höfðum gaman af að koma í sveit-
ina með börnin og þau nutu þess
að kynnast aðeins lífinu í sveitinni.
Far í friði
Guðrún Guðlaug.
✝ Guðrún Sigríðurfæddist á Ósmel í
Reyðarfirði 5. apríl
1913. Hún lést á
Hjúkrunarheimilinu
Uppsölum á Fá-
skrúðsfirði 15. febr-
úar síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Ragnheiður Finns-
dóttir Malmquist
húsfreyja og Bjarni
Sigurðsson útvegs-
bóndi í Skálavík við
Fáskrúðsfjörð. Al-
bróðir Guðrúnar var
Hornafirði og Guðbjörg Sigurðar-
dóttir, húsfreyja í Austurhóli, síð-
ar í Árnagerði á Fáskrúðsfirði.
Börn Guðrúnar og Hjartar eru:
Ragnheiður, f. 21.3. 1936, Guð-
björg, f. 29.3. 1937, Sigríður, f.
29.3. 1937, d. 5.8. 1993, Lára, f.
15.7. 1938, Aðalbjörg Hrefna, f.
27.6. 1940, d. 19.2. 1941, Aðalbjörg
Rafnhildur, f. 18.7. 1942 og Birna
Valdís, f. 10.5. 1946, d. 25.8. 1999.
Þau ólu einnig upp fjögur fóstur-
börn.
Guðrún og Hjörtur stofnuðu ný-
býlið Lækjamót í Fáskrúðsfirði
1936. Þar voru þau búsett til 1986.
Guðrún Sigríður bjó síðan í
Hafnarfirði, en síðustu árin hefur
hún dvalið á Uppsölum.
Guðrún Sigríður verður jarð-
sungin frá Kolfreyjustaðarkirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan 14.
Finnur Bjarnason, f.
22.2. 1909, d. 4.2. 1993.
Hálfbræður Guðrúnar
samfeðra voru Rögn-
valdur Bjarnason, f.
3.1. 1932, d.
26.11.2002, og Birgir
Bjarnason, f. 22.09.
1935, d. 1957.
Guðrún Sigríður
giftist 26.10. 1935 Hirti
Guðmundssyni, f. 12.8.
1907, d. 6.9. 1986. For-
eldrar hans voru Guð-
mundur Jónasson,
bóndi á Austurhóli í
Nú er löngu ferðalagi ömmu lokið,
og hvíldin langþráða fengin.
Ég fæddist á Lækjamóti, heima
hjá ömmu og afa. Örlögin höguðu því
svo, að þar átti ég heimili þar til ég
stofnaði mitt eigið. Amma sagði alltaf
að ég hefði komið með ljósið. Það var
vegna þess, að rétt áður en ég fæddist
var heimarafstöðin tilbúin og raf-
magnið leitt í bæinn. Ég á góðar
minningar frá uppvaxtarárunum hjá
ömmu. Þegar ég lít til baka, undrast
ég oft hvernig hún komst yfir allt sem
hún gerði. Ég hef nú stundum
skammast mín fyrir hvað ég var löt að
hjálpa henni við húsverkin. Ég kaus
frekar útiverkin. Amma var organisti
í Kolfreyjustaðarkirkju í rúm 50 ár.
Ég var ekki gömul þegar hún fór að
taka mig með á söngæfingar í kirkj-
unni. Það voru skemmtilegar stundir.
Það var ótrúlegt hvað hún hafði mikla
þolinmæði við að kenna mér og fleiri
stelpum í sveitinni sálmana. Mörg
okkar sem eru núna í kirkjukórnum,
byrjuðum hjá henni í söngnum.
Það var alltaf gott að koma til
ömmu í heimsókn. Hún passaði vel
upp á að eiga pönnukökur til að gefa
ömmu- og langömmubörnunum sín-
um meðan hún hafði heilsu til. Þótt
amma væri orðin mikið veik síðustu
mánuðina, hafði hún alltaf sama
áhuga fyrir hvað væri að frétta af fjöl-
skyldunni. Spurði um börnin og
fylgdist vel með sínum stóra hópi af-
komenda. Hún var mikil amma. Ég
og mín fjölskylda, kveðjum hana með
söknuði og þakklæti, en minningin lif-
ir. Ég trúi að þau sem farin eru, afi,
mamma, Valdís og fleiri úr fjölskyld-
unni, taki á móti ömmu opnum örm-
um.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(Vald. Briem.)
Elsku amma, Guð geymi þig, þín
dótturdóttir
Sigrún.
GUÐRÚN SIGRÍÐUR
BJARNADÓTTIR
Elsku langamma.
Við kveðjum þig með
söknuði í huga. Við vitum að
þér líður vel núna og að þú
ert komin til langafa.
Leiddu mína litlu hendi,
ljúfi Jesús, þér ég sendi
bæn frá mínu brjósti, sjáðu,
blíði Jesús, að mér gáðu.
(Ásmundur Eiríksson.)
Þín langömmubörn,
Árni Reynir, Sigursteinn
Bjarni, Bryndís Björk,
Haraldur Páll, Aldís Ýr,
Sigurður Bjarni og Elísa.
HINSTA KVEÐJA