Morgunblaðið - 02.08.2005, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 2. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Þráinn Þóris-son, Skútustöð-
um í Mývatnssveit,
fæddist í Baldurs-
heimi í Mývatns-
sveit 2. mars 1922.
Hann lést á Land-
spítala – háskóla-
sjúkrahúsi laugar-
daginn 23. júlí
síðastliðinn. Hann
var sonur hjónanna
Þóris Torfasonar
og Þuríðar Sigurð-
ardóttur. Þráinn
var fjórði í röð sex
bræðra. Elstir voru tvíburarnir
Baldur og Sigurður, f. 1919, þá
Ketill, f. 1920, og yngstir tvíbur-
arnir Pétur og Jón, f. 1933. Jón
lifir bræður sína.
Þráinn kvæntist 15. júní 1947
Margréti Lárusdóttur, f. 20.7.
1924, frá Brúarlandi í Mosfells-
sveit. Börn þeirra eru: 1) Hösk-
uldur, f. 15.1. 1946, kvæntur Sig-
ríði Magnúsdóttur. Börn þeirra
eru Steinar, Guðrún Þuríður og
Margrét Lára. 2) Dóttir, f. 26.5.
1950, d. 10.6. sama ár. 3) Bryn-
hildur, f. 26.7. 1951, gift Baldvini
Kristni Baldvinssyni. Börn þeirra
eru Margrét og Þráinn Árni. 4)
Sólveig, f. 5.3. 1953. Dætur henn-
ar og Guðlaugs Georgssonar eru
Margrét og Brynhildur. 5) Stein-
þór, f. 4.10. 1954, sambýliskona
Oddný Snorradótt-
ir. Sonur Steinþórs
og Auðar Hrólfs-
dóttur er Þórir.
Dætur Steinþórs og
Katrínar Þorvalds-
dóttur eru Hildi-
gunnur og Gunn-
hildur Helga. 6)
Hjörtur, f. 26.6.
1963. Barnabarna-
börnin eru átta.
Þráinn lauk
kennaraprófi frá
Kennaraskóla Ís-
lands 1947 og réðst
þá sem skólastjóri Barna- og
unglingaskóla Mývetninga (síðar
Grunnskóla Skútustaðahrepps)
og gegndi því starfi til 1992.
Hann tók mikinn þátt í fé-
lagsstörfum og var m.a. formað-
ur Ungmennafélagsins Mývetn-
ings um árabil, í skólanefnd
Laugaskóla og Fræðsluráði
Norðurlands eystra, þar sem
hann var formaður um skeið. Þá
tók hann virkan þátt í söng- og
leiklistarstarfi og söng með fjöl-
mörgum kórum, oft sem ein-
söngvari. Þráinn var sæmdur
riddarakrossi hinnar íslensku
fálkaorðu fyrir störf að fræðslu-
og félagsmálum.
Útförin fer fram frá Skútu-
staðakirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
Mér leist ekki meir en svo á að-
stæðurnar þar sem ég stóð nýtrúlof-
uð inni á heimili tilvonandi tengda-
foreldra minna eftir skemmtilegt
stúdentsferðalag sem þau hjónin
höfðu boðið okkur Höskuldi í með
fjölskyldunni. Þetta óöryggi varði
ekki lengi, því þegar allir voru komn-
ir inn og búið að koma ferðadótinu í
hús, snaraðist tengdafaðir minn að
mér og kyssti mig og bauð mig hjart-
anlega velkomna í fjölskylduna. Síð-
an hefur þetta verið leikur einn.
Það er margs að minnast frá ár-
unum sem ég hef verið í fjölskyldunni
en ég ætla aðeins að rifja upp nokkur
atriði í þessari minningargrein. Í
ótalmörgum heimsóknum okkar
Höskuldar með börnin norður í Mý-
vatnssveit fannst mér ég upplifa
stórkostlega menningarviðburði í
hvert skipti. Umræðuefnin sem
tengdafaðir minn leiddi af skörungs-
skap við matarborðið voru svo ótrú-
lega fjölbreytt því áhugasviðum hans
voru engin takmörk sett. Þar að auki
vildi hann vita um hvaðeina sem að
fólkinu hans snéri og oft fannst mér
að ég væri miðdepillinn í öllu saman
þegar ég var spurð um þætti úr mínu
daglega lífi því honum tókst einhvern
veginn að gera hverja umræðu svo
merkilega og áhugaverða.
Á síðari árum höfum við Höskuld-
ur sinnt um æðarvarp norður á
Skaga á jörð sem við eigum þar
ásamt frændsystkinum mínum. Allan
tímann fylgdist tengdafaðir minn
með framvindu mála þar af miklum
áhuga og umhyggju, bæði fram-
kvæmdum og viðhaldi á húsakosti,
lífi fuglsins í varpinu, verkun dúnsins
og veðrinu á svæðinu hverju sinni.
Hann lifði og hrærðist í þessu öllu
með okkur og það var unun að skynja
hvað hann hafði djúpan skilning á
samspili lífsins og náttúrunnar.
Það var ekki bara að tengdafaðir
minn hefði innilegan áhuga á nátt-
úrunni því ekki var áhugi hans á fólk-
inu í kringum hann minni. Þess nut-
um við öll og börnin okkar ekki síst
sem áttu athvarf hjá afa sínum og
ömmu ótal mörg sumur við leik og
störf. Ég var líka svo lánsöm að vera
þar í sumarvinnu við rekstur gisting-
ar í skólanum hans á Skútustöðum í
mörg sumur. Í gegnum tíðina hefur
tengdafaðir minn fylgst með því sem
við höfum verið að gera og hvatt okk-
ur öll til dáða í vinnu og námi. Við átt-
um einmitt fyrir skemmstu langar og
gagnlegar umræður um brennandi
áhugamál mitt sem er að koma af
stað námi í fagi mínu, talmeinafræði,
við Háskóla Íslands. Nú er það að
takast og ég er þakklát fyrir að hafa
getað rætt þetta mál við hann fram
og til baka því ekki kom maður að
tómum kofanum hjá honum þegar
skólamálin bar á góma.
Mestan hluta síðasta árs hafa
tengdaforeldrar mínir dvalið hjá okk-
ur í Mosfellsbænum á meðan tengda-
faðir minn tókst á við veikindin sem
að lokum sigruðu lífsviljann. Það var
samt ekki fyrr en örfáum dögum áð-
ur en hann kvaddi sem hann hafði
endanlega gefist upp. Allan tímann
fram að því voru veikindin ekki til
neinnar sérstakrar umræðu á heim-
ilinu. Eftir hverja meðferðarhrinu á
Landspítalanum settumst við niður
og töldum saman fleiri tugi taflna í
hólfin í lyfjaboxinu hans fyrir næstu
daga, en þar með var þeirri umræðu
lokið og tími til kominn að einbeita
sér að öðru. Eitt var það að mér tókst
að vekja áhuga hans á krossgátum og
margar stundirnar áttum við hér í
stofunni við að finna orð, fletta upp í
orðabókum og ræða um merkingu
hinna ýmsu orða og orðatiltækja.
Þetta var ótrúlega skemmtilegt og
fróðlegt fyrir okkur öll. Tengdafaðir
minn hefur alltaf verið mikill áhuga-
maður um góðan mat og ég naut þess
að spreyta mig honum til ánægju.
Sjóðandi heit, bragðmikil súpa var
eitt af því besta sem hann borðaði.
„Súpan er góð, Sigga mín…“ var
óyggjandi staðfesting þess að vel
hefði tekist til. Við deildum líka mikl-
um áhuga og ótrúlega svipuðum
smekk á góðum, sterkum ostum og
fórum ófáar ferðir sl. vetur í ostabúð-
ir til að velja okkur osta. Þetta voru
ógleymanlegar ferðir. Við tókum
okkur alltaf góðan tíma til að smakka
mikið úrval osta frá hinum ýmsu
löndum og tengdafaðir minn hafði
ævinlega ákveðnar skoðanir á því
hvernig þessir ostar brögðuðust og
leyndi þeim skoðunum ekkert fyrir
þeim sem í búðinni voru hverju sinni.
Það er komið að leiðarlokum, stór-
kostlegu ævistarfi er lokið og nú kveð
ég þig, elsku tengdapabbi, með virð-
ingar- og þakklætiskossi um leið og
ég bið góðan Guð að styrkja tengda-
móður mína og okkur öll sem nú
syrgjum sárt frábæran mann.
Sigríður.
Það var alveg sama hvað það var
oft reynt, þegar við vorum í heim-
sókn einhvers staðar, að fá afa af
stað. Hvað amma var búin að fara
margar ferðir út í forstofu, jafnvel út
á stétt. Hvað ég var oft búinn að
standa upp frá borðinu, farinn fram,
kominn inn á skónum aftur. Það var
ekkert farið fyrr en afi var til. Hann
búinn að klára sögurnar, búinn að
senda eftir Samtíðarmönnum og
Kennaratalinu nokkrum sinnum, að
það var brostið við. Þá mátti maður
líka vera til.
Nú hefur hann lokið þessari heim-
sókn hér, og við engan veginn tilbúin.
Ég hefði glaður náð í Kennaratalið
eina ferðina enn og farið með honum
út í hænsnakofa aðra ferð. En það er
ekki í boði.
Nú minnist ég þeirra stunda sem
ég átti með honum. Vetrinum fyrir
norðan í níu ára bekk, eftir fjögur ár í
Bandaríkjunum, og sumrunum þar á
eftir. „Auðvitað borðar maður súrt
slátur með grautnum,“ sagði hann og
ég rétt kominn að utan (kunni bara á
‘peanutbutter and jelly, man’).
Reyndi meira að segja að fetta litla
fingurinn eins og hann, þegar ég hélt
á slátursneiðinni. Kannski það væri
betra þannig. Ég stóð montinn við
hlið hans, þegar hann rak unglinga
burt frá andakofanum sínum um
verslunarmannahelgi, fyrir mörgum,
mörgum árum. „Megum við ekki
stela smá rabarbara, maður?“ sagði
kappinn. „Maður biður ekki um leyfi
ef maður er að stela“ svaraði afi.
„OK, sorrí, megum við þá ekki bara
taka smá?“ „Nei.“
Þetta fannst mér snilld. Algjör af-
vopnun.
Hann hefði getað orðið snilldar
stjórnmálamaður, enginn vafi á því.
Maður reyndi ekki að rökræða, nema
maður væri 110% viss … jafnvel þá,
ekki nema stundum að maður legði í
það. Ég verð þó að viðurkenna að
mér hefði þótt gaman að sjá hann á
þingi í smá stund, kannski bara eftir
mat eitt kvöldið. Hnefinn í borðið,
engin mótstaða. Þau hefðu bara farið
heim, hin. Lyppast niður.
En hann eyddi ekki tímanum í það,
sem betur fer. Hann sá um Mývatns-
sveitina. Hann kenndi. Hann söng og
stjórnaði. Hann sá um kirkjugarðinn,
hafði umsjón með skólaleikritunum,
las framshaldssögur fyrir yngri
bekkina, skipulagði skólaferðalög.
Endalaust úthald. Hann gaf og gaf.
Hann vildi fá að vita um Los Angeles.
Vinnuna hjá mér, húsið, veðrið …
lærði og lærði.
Það verður skrýtið að koma norður
og sjá ekki bílinn í hlaðinu. Skrýtið að
heyra ekki í honum úti á stétt. Skrýt-
ið að fá ekki hrósið sem var mér svo
mikils virði, um að ég „talaði enn
svona fallega íslensku“ eftir 15 ár í
Bandaríkjunum. Ég fann að ég vand-
aði mig alltaf þegar við spjölluðum í
síma. Passaði að vera skýrmæltur,
passaði sletturnar.
Nú stefni ég að því að gefa og gefa.
Læra og læra.
Fyrir hann.
Nú vanda ég mig.
Steinar Höskuldsson,
Los Angeles.
„Glad och tro
skal människan vära
hela livet
indtil döden ...
– Gott, og meira nú!“
Hann stendur á skyrtunni upp-
brettum ermum og stimplar taktinn
óvenjulega kraftalegum framhand-
leggjunum um leið og hljómmikil
röddin leiðir hvern flokk inn á upp-
hafslínuna:
Glad och tro skal!
Glad och tro ...
Svo strýkur hann upphandleggs-
erminni um gagnaugað án þess að hlé
verði á taktslaginu og heldur áfram
þar sem þörfin er mest þá stundina:
...hela livet ...
Og þannig áfram, aftur og aftur
uns samhljómi er náð og allir fjórir
flokkarnir sameinast:
... indtil döden.
Þá er slegið af.
– „Og næst syngjum við á dönsku –
já, við syngjum á öllum heimsins
tungumálum,“ heldur hann áfram,
gefur tóninn á ný og annað og rólegra
lag líður ómþýtt af vörum undir hóf-
stilltum forsöng stjórnandans, sem
nú teygir á hverjum tóni; hendurnar
móta taktslagið mjúkum hreyfingum
– svitadroparnir nema staðar á enn-
inu um stund – augnlokin áberandi.
Þannig leiðir hann óstýrilátar ungar
raddirnar til að leita samhljóms: –
„ekki höggva á þriðju línunni! – „...
fra Fy-y-y-yn“ - inn í lokahljóminn:
„Rosen fra Fyyyyn , – og halda út svo
– allir! – Það er söngtími í barnaskóla
Mývetninga og skólastjórinn stendur
í ströngu – flokkasöngur með texta á
útlendu máli, þótt einfaldur sé, er
ekki einföld leið til að kenna mönnum
að syngja í röddum – en þó e.t.v. sú
einfaldasta. Og hér eru allir með –
einnig þeir sem sagðir eru laglausir –
þeir eru bara beðnir að syngja svolít-
ið minna en hinir.
Að svo búnu má snúa sér að því að
syngja „Eg vitja þín æska,“ „Fyrr
var oft í koti kátt, „ „Stóð eg úti í
tunglsljósi,“ „Vorið er komið og
grundirnar gróa“ og fleiri og fleiri
lög sem fá síðan í meðförum uppvax-
andi allsherjarkórs að hljóma a.m.k.
fjórraddað – og það jafnt þó söng-
menn nái ekki þeirri tölu.
Svona hefur þetta gengið í skól-
anum og síðar á samkomum í hart-
nær hálfa öld. En nú er hlé:
Mér verður hörpunnar dæmi
þeirrar er á vegg hvolfir
stjórnarlaus og strengja:
stillarinn er fallinn.
Þráinn föðurbróðir minn slær ekki
framar taktinn í lífssinfóníu Mývetn-
inga með þeim hætti sem hann gerði
svo eftirminnilega. Í hartnær hálfa
öld gaf hann í skóla sínum tóninn sem
hélt við menningarhefð fólksins
þarna inn milli fjallanna, vakti upp
nýja og gerði mannlífið fegurra. Í
þeim skóla komst enginn upp með að
skerast úr leik. Allir skyldu syngja
sama lagið, en söngurinn hljóma
margradda. Þessu var síðan fram
haldið á samkomum og hvarvetna
þar sem vel var mætt til vinafunda.
Leiklistin fékk sitt. Árlega voru á
skólaskemmtun færðir upp kaflar úr
sígildum leikverkum íslenskum. Þar
kölluðust þeir Skugga-Sveinn og
Séra Sigvaldi á milli ára á við Jón
bónda í sama mund og hann sveif inn
um himins eðla port í skjóðu kerl-
ingar sinnar, en Gróa á Leiti sagði
frá. Hafi menn ekki kunnað að meta
gildi slíks skólastarfs á þeim árum,
þá gera þeir það, þegar það rennur
upp fyrir þeim í fimmtugsafmælinu
að þeir geti fært upp heil leikatriði: –
a.m.k Grasafjallið með Gvendi smala,
Grasa-Guddu og öllu!
Svo var öllum kennt að dansa. Það
var að vísu lítið um hljóðfæri og enn
minna um hljóðfæraleikara, en eftir
gamla grammafóninum mátti stíga
svensk-marsgerade og syngja fyrir
völsum og polkum. Tangóinn var
kominn með takmarkaðri sveiflu
þeirra færustu en tvistið ekki ennþá
til. Og þótt sumir gætu aldrei stigið í
takt heldur létu sig hafa að hoppa
eins og kálfar um gólfið og þora tæp-
ast að snertast, hvað þá að halda
hvort utan um annað, þá fundu flestir
hann síðar, fegnir þegar af þeim fór
feimnin. Alltaf voru allir með – nema
í glímu – þar voru strákarnir einir
látnir takast á og glímdu allir við alla.
Í þessum skóla voru nemendur
lengstum búandi inni á heimili þeirra
Möggu og síðar á heimavist í svo nán-
um tengslum að fæstir vissu hvort
þeir áttu annars staðar heima. Ekki
voru menn heldur að velta því fyrir
sér hve slíkt allsherjarskólahald á
heimilinu hlaut að þrengja að fjöl-
skyldunnni. Óvíst hvort nokkur inn-
ÞRÁINN
ÞÓRISSON
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir, afi
og langafi,
MAGNÚS BENEDIKT GUÐNI
GUÐMUNDSSON
frá Kljá,
lést á St. Franciskusspítalanum í Stykkishólmi
fimmtudaginn 28. júlí síðastliðinn.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
F. h. aðstandenda,
Halldóra Þórðardóttir.
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengda-
móðir, amma, dóttir, systir og mágkona,
GUÐBJÖRG ÞÓRÐARDÓTTIR
kennari,
Granaskjóli 23,
Reykjavík,
lést á Landspítalanum við Hringbraut að morg-
ni laugardagsins 30. júlí.
Björn S. Pálsson,
Eva Björnsdóttir, Jóhann Bjarki Júlíusson,
Íris Björnsdóttir, Helgi Mar Árnason,
Björn Ívar Björnsson,
Marín Helgadóttir,
Ingibjörg Jónasdóttir, Þórður Snæbjörnsson,
systkini og mágar.
Kistur - Krossar
Prestur - Kirkja
Kistulagning
Blóm - Fáni
Val á sálmum
Tónlistarfólk
Sálmaskrá
Tilk. í fjölmiðla
Erfisdrykkja
Gestabók
Legstaður
Flutningur kistu á
milli landa og
landshluta
Landsbyggðar-
þjónusta
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Símar 581 3300 - 896 8242
Allan sólarhringinn - Áratuga reynsla
Suðurhlíð 35 — Fossvogi — www.utforin.is
Komum heim til aðstandenda ef óskað er
Sverrir
Einarsson
Bryndís
Valbjarnardóttir
Oddur
Bragason
Guðmundur
Þór Gíslason
Kársnesbraut 98 • Kópavogi
564 4566 • www.solsteinar.is