Tíminn - 30.05.1970, Blaðsíða 7

IíAUGARDAGUR 30. maí 1970.
TIMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Rrandrvæmdastjórl: Kristján Benedlktsson Rttstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andés Kristjánsson, Jén Helgaaon og Tómaa
Karlsson. Anglýslngaartjórl: StetngrimOT Gíslason. Rltstjórnar-
■krtfartofnr 1 Edduhúsinn, simar 16300—1830« Skrifstofur
Banikastrætl 7 — Afgreiðsluslml: 12323 Auglýslngaslmi: 1952S.
AOrar skrtfstofur síml 18300. Áskrifargjald fcr. 165.00 á mán-
001, innanlands — í lausasöin fcr. 10.00 eint. ■ Prentsm. Edda hf.
Mikilvægasta kjara-
málið er að feiSa
íhaldsmeirihlutann
Af hálfu Alþýðubandalagsins er reynt að draga kjara-
deiluna inn í kosningabaráttuna á þann hátt, að aðeins
þau atkvæði, sem Alþýðubandalagið fær, verði talinn
stuðningur við launþega og kröfur þeirra. Ef fallizt væri
á þessa kenningu, myndu úrslitin gefa til kynna, að það
væru aðeins lítið brot kjósenda, sem styddu kröfur laun-
f>ega. Slíkt er vitanlega alrangt, og sýnir bezt hve hættu-
leg þessi kenning er. Hið rétta er, að allir flokkar, nema
Sjálfstæðisflokikurinn, hafa lýst stuðningi við kröfur laun-
þega. Aðeins þeir einir, sem kjósa Sjálfstæðisflokkinn,
lýsa yfir andstöðu við launþega. Allir hinir styðja kröfmr
þeirra.
Aðeins þannig verða kosningaúrslitin rétt túlkuð.
ÞaS, sem mun þó hafa höfuðáhrif á lausn deilunn-
ar og verða launþegum mestur slyrkur, er að íhalds-
meirihlutinn í borgarstjóm Reykjavíkur falli. í kjölfar
þess mun einnig brátt falla sú ríkisstjórn, sem fjand-
samlegusr hefur verið launafólki á íslandi. Þess vegna
er það mesta hagsmunamál þeirra, sem eru að berjast
fyrir bættum kjörum, að fella íhaldsmeirihlutann í
borgarstjóm Reykjavíkur í kosningunum á morgun.
Það mark getur aðeins náðst með því að tryggja
kosningu þriðja manns á B-listanum. Þess vegna má
það ekki gerast í annað sinn, að þann flokkinn, sem
mesta möguleika hefur til að fella íhaldsmeirihlutann,
vanti aðeins örfá atkvæði til að ná því marki.
Þess vegna verða þeir, sem vilja fella borgarstjómar-
meirihlutann og ríkisstjórnina og koma á betri og bætt-
um stjómarháttum hjá borg og ríki, að fylkja sér fast
um B-listann í kosningunum á morgun.
Moldarhola íhaldsins
Á kappræðufundi Heimdellinga og ungra Framsókn-
armanna lét einn af ræðumönnum Heimdellinga svo
ummælt, að maður eins og Guðmundur G. Þórarinsson
ætti ekkert erindi í borgarstjóm, og ætti heldur að skríða
í moldarholu að nýju. Áróðurssendlar Sjálfstæðisflokks-
ins hafa nú fylgt þessu eftir og halda því fram, að
maður, sem hafi alizt upp í bragga, hafi ekki til að bera
það uppeldi og þroska, sem geri hann hæfan til að vera
borgarfulltrúa.
Um þennan áróður íhaldsins þarf ekki að hafa mörg
orð. Hann ber vott um þann yfirstéttarhroka, sem oftast
hefur einkennt forustu Sjálfstæðisflokksins og m.a. er
sprottinn af hinu langa einveldi flokksins í Reykjavík.
Alveg sérstaklega hefur þessi hroki náð að dafna innan
veggja Heimdallar, og mengað andrúmsloftið þar. Það er
eitt af þeim verkefnum, sem bíður reykvískra kjósenda
á sunnudaginn kemur, að kveða þennan hroka og úrelta
hugsunarhátt niður. Guðmundur G. Þórarinsson á að
njóta þess, en ekki gjalda, að hann hefur brotizt úr
fátækt af eigin ramleik og aflað sér góðrar menntunar,
sem er sérstaklega mikilvæg fyrir borgarfulltrúa. —
Áróðri íhaldsins á að vísa aftur til þeirrar moldarholu
liðins tíma, þegar menn vom metnir eftir þvi, hvort
þeir höfðu alizt upp í fátækt eða ríkidæmi. Þ.Þ.
JAMES RESTON:
Spurnlngarnar, sem Agnew vara
forseti víkur sér hjá aö svara
Á að leggja vald kjarnorkusprengjunnar í hendur eins manns?
Spiro Agnew varaforsetl
hefur aS undanförnu haldlS
uppl harSorSum árásum á
bandaríska fjölmiSla fyrlr aS
flytja gagnrýnl á stefnu
Bandaríkjastjórnar í Vletnam.
Nýlega fluttl hann ræSu, þar
sem hann velttlst meSal ann.
ars aS nafngrelndum blaSa-
mönnum New York Times.
Einn hlnn þekktasti þeirra,
James Reston, svaraSI Agnew
meS eftirfarandi grein.
PÁU er unnt að ganga að vfeu
á þessum óvissu tímum, en
Spiro Agnew varaforseti er ein-
mitt eitt af því fáa. Oftast
hverfoxr hann með einhverjum
hætti um miðja vikuna, en kem
ur nálega ávallt fram undir
helgina einhvers staðar í Iowa,
Suður-Karólínu eða Texas. Þar
skekur hann hnefana að blaða-
mönnum, reynir að draga at-
hygli almennings frá styrjöld-
inni og efnahagsástandinu og
heina henni að hárprúðu óþokk
unum í háskólunum og svo
blaðamönnunum.
Hann er lang mesti ræðu-
maðurinn og sérkennilegasti
einstaklingurinn í ríkisstjórn-
inni. Hann er bráðsnjall að velja
sér hliðholla áheyrendur og
óvinsæla skotspæni og vekur
verðskuldaða athygli á samkom
um Republikana, en hann er
þó farinn að minna dálítið á
bilaða flautu og honum tekst
ekki alveg að hafa við framrás
atburðamna, hiviersu ötull og
aðfarasamur sem hamn er.
Hann flutti um daginn ræðu í
Texas og þá birtu hernaðaryfir-
völdin í Saigon skrá um mann-
tjónið undangengaa viku, —
217 Bandaríkjamenn fallnir og
1281 særður. í>á var tala fall-
inna Bandarfkjamanna f styr-
jöldinni komin upp í 42118 og
engin stjómmálaspiHing getur
afmáð þá ógnvekjandi stað-
reynd, hversu umfangsmikil
sem hún kann að vera.
HVAÐ hefir svo áunnhrt þeg-
ar þessum óskynsamlegu mano-
drápum linndr? Hvernig eiga
Suður-Vietnamar að varna því,
að óvinirair leiti að nýju á
griðastaði sína í Kambodíu,
þegar þeir geta ekki einu sinni
varnað þeim aðgöngu a® Sai-
gon? Með hverjum hætti á ör-
yggi Indokína að vera meira
að ári liðnu, þegar búið er að
fækka i bandaríska heraum þar
um 150 þúsund manns og bæta
við 52 vikulegum skrám um
manntjón? Þessum spurningum
svarar Agnew varaforseti ekki,
en þær verða ekki afmáðar
með því einu, að ásaka blaða-
menn fyrir að bera þær fram.
Varaforsetinn hefir áhyggjur
af aukinni einangrunarhneigð
meðal Bandaríkjamanna og
ekki að ástæðulausu, en hann
getur ekki heldur kennt and-
stæðingum sínum í öldunga-
deild þingsins eða blaðamanna-
stéttinni um þetta. Styrjöldin
er orsök aukins fylgis eínangr-
unarstefnunnar í Bandaríkjun-
um og þvi lenigur sem hnin
stendur og heldur áfram að
mæða á þjóðinni og snndra
henni, þeim mun erfiðara verff-
ur að afla stuðnings almenn-
ings við afsfcirpti á landsvæðum,
sem bunna að skipta meira
máli fyrir öryggi Bandarfkj-
anna og heimsástandið en saS-
austur Asía.
ÞETTA eru engir smámunir,
sem áhyrgðarlausir blaðamenn
koma fram með til þess eins að
angra forsetann og auka út-
breiðslu hlaðanna. Þessar spum
ingar voru bomar fram við
Johnson forseta, og hann varð
að hrökklast frá völdum þegar
hann gat ekki svarað þeim.
Hér ríkir enn heiðarlegur
grundvallarágreiningur um,
með hverjum hætti hagsmun-
um þjóðarinnar verði bezt borg
ið. Þar stendur hnífurinn í
kúnni. Agnew varaforseti hef-
ir rétt fyrir sér í því, að per-
sónulegar árásir gera ekki ann
að en iMt verra, en sjálfur fer
hann elcki eftir þeirri kenningu.
Gagnrýnj á vald forsetans til
að hefja og magna stríð að eig-
in geðþótta, hefir ajdrei verið
mikilvægari en einmitt nú.
Auðvelt er að skilja viðleitni
varaforsetans til að verja hús-
bónda sinn og hvetja fiokkinn
til stuðnings þegar erfiðleikar
steðja að, en hitt er erfiðara að
skilja, hvers vegna íhaldsmenn
snúast einmitt til varna gegn
gagnrýni á aukið vald forset-
ans. íhaldsmenn hafa lagt höf-
uðkapp á að berjast gegn auknu
valdi forsetans í meira en f jórð
ung aldar, en einbeitt gagnrýni
á aukið vald forsetans varð ein-
mitt mikilvægari en nokkru
sinni fyrr í sögu lýðveldisins
eftir að kjarnorkusprengjan og
eldflaugarnar, sem draga heims
álfa milli, komu tii sögunnar.
Erfitt er a® gera of mikið úr
áhriíum þessaira tveggja upp-
fimninga á bandarísika blaða-
menn. Kjarnorkusprengjan og
langdrægu eldflaugarnar færðu
forsetanum upp í hendur meira
vald en áður þekktist í sögu
heimsins og rýrðu vald þings-
ins í samveldinu til mikilla
muna. þar sem mögulegt væiri
að eyða þjóðinni að mestu áð-
ur en þing gæti komið saman
til þess að ræða stríðsyfirlýs-
ingu hvað þá meira. Mikilvæg-
ara er þvi en noklcru sinni fyrr
a@ valdi forsetans og jafnvel
manngerð hans sé veitt mikil,
náin og hlífðarlaus athygli.
ÞARNA er einmitt komið að
kjarna þess, sem sett hefir svip
sinn á blaðamennskuna í land-
inu allt frá því að Harry Tra-
man lét varpa kjarnorkusprengj
tun á Hiroshima og Nagasaki.
Blaðamennimir hafa að ýmsu
leyti háð vonlitla baráttu við
sjónvarpið, sem fært hefir for-
setanum mjög aukið vald i
hendur. Hinu verður ekki móti
mælt, að barátta blaðamann-
anna, sem stundum kann a@
vera ófimlega, óheiðarleg og
ósanngjörn, snýst þó um grund-
vallaratriði, og þeim er Ijós
sá nýi háski, sem af því stafar,
að leggja vald kjarnorkusprengj
unnar, eldflauganna og sjón-
varpsins í hendur eins hreysks
manns.
Það er satt, sem varaforset-
inn sagði í Texas, að blaða-
mennirnir urðu óðir og upp-
vægir við i-nnrásina í Cambodíu.
Við þá tilhugsun, að forseti
Bandaríkjanna gætj látið gera
innrás í sjálfstætt ríki án þess
að ráðfæra sig vi® þingið eða
helztu forustumenn í sínu eig-
in ráðuneyti, rann kalt vatn
milli skinns og hörunds hverr-
ar einustu blaðamannsnefnu,
sem lesið hafði stjórnarskrána
Framhald á bls. 11. S
—m..............■■■■■ mmmJf,