Tíminn - 06.09.1975, Blaðsíða 9

Laugardagur 6. september 1975.
TÍMINN
9
LJÓS 75
Á KJ ARVALSST ÖÐUM
MIÐVIKUDAGINN 3. septem-
ber opnaöi sýningin LJÓS, sem
eru sýningarsamtök ungra ljós-
myndara. Er þetta þriðja ljós-
myndasýningin á þeirra vegum.
Erfitt er að kasta tölu á
myndirnar, þvi þeim er hvorki
gefið númer né nafn.
Þeir, sem þarna sýna myndir
eru Gunnar S. Guðmundsson,
Kjartan B. Kristjánsson, Pjétur
Þ. Maack og Mats Wibe Lund,
en sá siðasttaldi sýnir sem gest-
ur.
Það skal viðurkennt i upphafi
þessa máls, að menn eru hér á
landi dálitið - óvanir ljósmynd-
um. öðru máli gegnir um mál-
verkið, þar er samanburður frá
degi til dags, frá viku til viku.
Þótt hér sé um samsýningu að
ræða, eru myndirnar mjög
rækilega aðgreindar, þannig að
i raun og veru er um fjórar
einkasýningar að ræða og þvi
liklega rétt að fara örfáum orð-
um um þær, hverja fyrir sig, en
þó verður ekki komizt hjá þvf að
fjalla sameiginlega um sameig-
inleg einkenni sýningarinnar.
Það er fyrst og fremst tilgangur
sýningarinnar að vera listrænn,
a.m.k. tjáðu tveir höfundar að
myndunum þeim, er þetta ritar,
að svo væri. Frá þvi sjónarmiði
er sýningin hæpin, liklega fyrst
og fremst vegna þess, að hún
stendur naumast fyrir þvi sem
slik, þegar á heildina er litið.
Þetta eru bara venjulegar
myndir. Ekkert sérstakt mani-
fest, engin sýnileg stefna, ekki
sú angist er heltekur, né sú
formgleði er hrifur. Ekki heldur
neinn boðskapur.
Auðvitað eru góðar og
skemmtilegar myndir innan um
og saman við, en erfitt er að
gera grein fyrir þeim sérstak-
lega, eða vikja að þeim, þar sem
hvorki nöfn né númer eru við-
höfð á sýningunni, nema hjá
Mats Wibe Lund.
En vikjum nú að einstökum
listamönnum, ljósmyndurum.
Pjetur Maack sýnir margar
myndir af sömu stúlkunni,
Helgu Eldon, listdansara. Við-
fangsefnið er frumlegt og
áhugavert, en sem heild segja
þessar myndir ekkert. Súrreal-
istiskt samhengi er ekki frá
einni mynd til annarrar. For-
sendur virðast þvi veikar, ef
stellingum er ekki ætlað að
segja neitt sérstakt. Hinu er
ekki að leyna, að sumar þessar
myndir eru dæmalaust vel
gerðar og má þar nefna mynd
við innganginn, sem reyndar
hefur birzt i dagblaði. Ef til vill
segir þessi deild okkur meira
um þessa sýningu en aðrar:
þetta eru yfirleitt venjulegar
myndir, án sérstaks ákalls til
áhorfandans.
Framköllun er lika (frá leik-
mannssjónarmiði) venjuleg.
Hin grafisku viðhorf gleymast,
núansar og smámunir hins út-
smogna tæknimanns, þyrftu að
fá meira umfang i vinnslu
myndanna.
Kjartan B. Kristjánsson virð-
ist vera hugmyndarikastur
þeirra félaga. Sumar myndir
hans eru hreinasta afbragð, en
tilfinning fyrir myndbyggingu
er dræm. Að visu má segja sem
svo, að það sé smekksatriði
hvemig mynd er stækkuð, en
viss lögmál ber þó að hafa i
heiðri og margar myndirnar
væru betri, ef sumum atriðum
hefði verið sleppt i stækkun.
Mynd af Pétri Einarssyni (?)
leikara er gott dæmi um mynd-
byggingu, sem fær staðizt gagn-
rýni. Hinar hanga meira uppi af
stemmningu eða einhvers konar
húmör.
Gunnar S. Guðmundssonvirö-
ist sterkastur á svellinu þeirra
félaga hvað varðar form og
myndbyggingu. Hins vegar eru
myndefni hans ekki sérlega
áhugaverð. Nagandi kviði ögur-
stunda stórborgarinnar er ekki
að finna i þessum myndum, né
heldur hina meðfæddu óskýrðu
gleði Parisar. Ef til vill heföi
þessi deild mátt vera svolitið
pólitiskari. Sá, sem sýnir manni
Paris verður að hafa skoðun,
þaðeraðsegja.ef að myndirnar
hans eiga að flokkast undir
listaverk.
Mynd af húsgafli, svörtum,
rétt við innganginn er listaverk i
forminu og mynd af gengilbeinu
undir seglhatti aö afgreiða
einhverja menn, sýnir að höf-
undur hefur auga.
Mats Wibe Lund er liklega
sjóaðastur þeirra félaga. Hann
er fagmaður, sem hlotið hefur
frama innan viðskiptalifsins.
Myndir hans virðast samt
eiga takmarkað erindi á list-
sýningu. Þetta eru vel unnar,
„fallegar” myndir.
Ég hefi komið á marga þessa
staði og unnt væri að gefa með-
mæli með myndunum i ferða-
bækur, en sem sjálfstæö lista-
verk draga þærskammt. Mynd-
irnar eru ekki teknar á hinu
gullvæga augnabliki, þegar
samspil ljóss og skugga leikur
sér í kvöldroða og morgunsári.
Gott dæmi um þetta eru mynd-
irnar frá Diskó og Jakobshavn.
Diskóbugtin er liklega einhver
stórbrotnasti staður á jörðunni
og manni er til efs, að það eigi
að útskrifa fólk úr listaskólum,
án þess að það hafi verið þar
einn sólbjartan dag. Diskó
kemst ekki til skila i þessum
myndum og svo er um fleira.
Hitt er svo annað mál, að
formskyn Mats Wi:b e Lund er i
ágætu lagi. Þetta eru faglega
séð góðar myndir, en heyra
meira undir landafræði en
myndlist.
Hér að framan hefur verið
fjallaö um LJÓS 1975 útfrá
ákveði.nni forsendu þ.e. mynd-
list almennt. Það er bezt fyrir
alla að ræða þau mál af hrein-
skilni, með tveim hrútshornum.
Eitt eiga þessir ungu menn þó
umfram svo marga aðra, sem
með myndavélar fara, að þeir
leggja á sig vinnu, taka á sig
áhættu, fjárhagslega og sið-
ferðislega. Þvf verður að meta
framtak þeirra og áræði. Ljós-
myndasýningar eru oft mjög
skemmtilegar og sá, sem þetta
ritar, hefur sótt þær svo að
segja frá upphafi. Ef til vill
getur þetta framtak örvað til
frekari sýninga á ljósmyndum
hér á landi.
Jónas Guðmundsson.
AAálverk
agúrkur
í Eden
Einn af nýju sýningarstöðun-
um er gróöurhúsið EDEN i
Hveragerði, þar sem menn sýna
myndlistir innan um tómata,
agúrkur og talandi fugla. Eden
er vondur staður fyrir mynd-
listarsýningar en viðfeldinn
staður fyrir þá, sem þiggja vilja
veitingar og kaupa sér gúrkur.
Yfir staðnum er upphafning,
sem fylgir stórum vörusýning-
um og glæsilegum iþróttamót-
um. Væri ef til vill rétt fyrir eig-
endur staðarins að gefa mynd-
listinni raunverulega eitthvert
rúm í salarkynnum sinum. Það
mætti vera minna, en gera
meira gagn.
Gunnar Hjaltason hefur
haldið margar málverkasýn-
ingar og hefur hendur úr gulli.
Hann er stundum fenginn til
þess að smiða konungsgersem-
ar, gjafir til erlendra þjóðhöfð-
ingja, þvi að hann er gullsmiður
að atvinnu. Málverkið, mynd-
listin kemur seinna inn i lif
hans.
Gunnar er góður teiknari og
fundvis á mótif,hann teiknar og
°9
málar með pastellitum, þekju-
litum og mörgu öðru og svo
málar hann oliumálverk.
A sýningunni i EDEN hengir
hann upp svo til einvörðungu
oliumálverk.
Gunnar Hjaltason ræður yfir
góðri tækni i oliumálverkinu.
Hann beitir svo að segja sömu
aðferðinni við allar landslags-
myndirnar og notar gjarnan
sömu litina. Þetta eru vel gerð-
ar myndir og lausar við ýmsan
vandræðagang, sem oft fylgir
landslagsmyndum. Þó væri ef
til vill réttara að gefa sér laus-
ari tauminn. Mynd er hlutfall
milli skáldskapar og stað-
reynda. Við óskum eftir meiri
skáldskap I hverja mynd. Þetta
er að finna i sumum myndum,
t.d. vetrarmynd og mynd af
Drápuhliðarfjalli, en þar geng-
ur hann ögn frá hinu hefð-
bundna eða þvi, sem hann hefur
tamið sér.
Ég sá að fleiri höfðu lagt á
fjallið en ég til þess að sjá þessa
sýningu, enda vel þess virði, þvi
að handbragðið er ósvikið. Það
Gunnar Hjaltason.
rennir þvi stoðum undir það,
sem farið var fram á hér að
framan, að sköpuð verði viðun-
andi aðstaða fyrir myndir i
EDEN, ef þar á framvegis að
sýna myndir.
Myndir Gunnars Hjaltasonar
njóta sin ekki i þessu skrúðlega
umhverfi og ein er bak við lauf-
þungt sorgbúið tré.
Nafnmiði er festur við hverja
mynd og er það ekki nógu gott.
Fjölrituð sýningarskrá, eða
skrá, sem fest er á veggi á
nokkrum stöðum er betri. Þess-
ir miðar fara illa á sýningum.
Sýning Gunnars mun standa
eitthvað fram eftir mánuðinum
ogskulu menn.sem leið eiga um
garð hjá Eden i Hveragerði
hvattir til þess að lita inn hjá
manninum sem smiðar kon-
ungsgersemar.
Jónas Guðmundsson.