Tíminn - 04.09.1976, Síða 8

8
TÍMINN
Laugardagur 4. september 1976
Mannfæð á haustsýn
ingu
Það er komið haust og bráð-
um verður kominn vetur. Laufin
á tr jánum eru sum orðin rauð og
gul í framan og tilveraner regn-
grá i vöngum. Það sem tekur þó
öll tvimæli af um árstfðaskipt-
in, er að útsöiurnar eru byrjað-
Skúlptúr eftir Sigurjón óiafsson.
Ein af myndum Agústs F. Peter-
sens, dæmigerö fyrir manna-
myndir hans.
Asgerður Búadóttir sýnir
vandaðan, listrænan vefnaö sem
teljast veröur I sérflokki.
við Grátmúrinn
ar og haustsýning Félags is-
lenzkra myndiistarmanna hefur
verið opnuð almenningi. Það
siðarnefnda er eins konar
punktur aftan við sumarlanga
stöðvun menningarinnar, þvi
veturinn er sá ársthni, sem
menn sinna listum og visindum
bezt á tslandi.
Um þátttöku
og tilgang
Haustsýning FIM hefur um
langt skeið vakið dálitla eftir-
væntingu, auk þess sem hún er
marktæk um árstiðaskiptin, en
ég veit ekki hversu oft hún hefur
veriö haldin, né heldur hvaða
stefnuskrá sýningarnefndinni er
ætlað að starfa eftir,
Hjörleifur Sigurðsson, for-
maður Félags islenzkra mynd-
listarmanna segir á þessa leið I
ávarpi um haustsýninguna:
„Haustsýning Félags ís-
lenzkra myndlistarmanna er
aftur komin i Kjarvalsstaöi.
Það er félaginu vitaskuld fagn-
aðareftii af ýmsum ástæðum.
Fyrst má nefna, aö hér gefst
rými til aðkynnafólki i borginni
— og reyndar landinu öllu —
stór verk og vfðtækt úrval
myndlistar þessarar stundar. 1
annan stað höfum við jafnan lit-
ið svo á, að samtök myndlistar-
manna hafi átt nokkurn þátt 1
byggingu hússins á Miklatúni
enda varð viðskilnaður við það
um stundarsakir engan veginn
sársaukalaus. Nú munu hvorki
raktir þræðir né hnútar Kjar-
valsstaðadeilunnar. Hún varð
að sumu leyti til góðs fyrir
myndlistarlífiö og framrás
þess. Við vonum, aö samtök list-
manna og stjórnendur Reykja-
vikurborgar haldi áfram að
styrkja grundvöllinn, sem báö-
um er hagkvæmur og eðlileg
forsenda grósku i listum og
menningarmálum. En hver er
tilgangur Haustsýningar? Ég
nefndi aðalatriðin i þriðju setn-
ingunni. Auk þess skulum viö
jafnan kref jastendurnýjunar og
nánari tengsla viö stærri hópa
og fleiri einstaklinga samfélags
okkar.”
Alls bárust sýningarnefndinni
um 300 verk og var tæplega
helmingur þeirra tekinn á sýn-
inguna, en alls sýna 48 lista-
menn þarna verksin og sjösýna
nú i' fyrsta skipti á haustsýningu
FIM, þeir ómar Skúlason,
Kristján Kristjánsson, Þórður
Hali, Jón örn Asbjörnsson, Gúsi
Guðmann, Haukur Dór og
Salome Fannberg.
Við getum verið sammála for-
manni félagsins FIM, aö haust-
sýningin eigi að rúma „stór
verk og viðtækt úrval myndlist-
ar þessararstundar”, en til þess
að svo sé að þessu sinni, vantar
verk of margra á þessa haust-
sýningu. Má þar t.d. nefna mál-
ara eins og Svavar Guðnason,
Þorvald Skúlason, Hjörleif Sig-
urðsson, Karl Kvaran, Vetur-
liða Gunnarsson, Benedikt
Gunnarsson, Jóhannes Jó-
hannesson, Steinþór Sigurðsson,
Hrólf Sigurðsson, Sverri Har-
aldsson, Jóhann Briem, Erro og
Finn Jónsson, svo eitthvað sé
nefnt af nöfnum.
Þetta er bent á til þess að
vekja athygli á þeirri stað-
reynd, að frægustu málarar
okkar virðast einhverra hluta
vegna, sniðganga þennan grát-
múr islenzkrar myndlistar,
haustsýninguna, og meöal-
mennskan fær óáreitt að halda
eins konar innanfélagsmót i
málverki og myndlistum undir
djörfu og velþekktu merki.
Maður getur skilið það, að
einn og einn merkilegan málara
vanti, en þegar breiðsiöan á
drekanum snýr annað ár eftir
ár, þá veit maður naumast leng-
ur undir hvaða f ána er barizt, og
haustsýningin 1976 er ekki „viö-
tækt úrval myndlistar þessarar
stundar”, heldur eitthvað ann-
að.
Þá vil ég geta þess, að dálitið
er um „gamlar” myndir, þ.e.
myndir, sem áður hafa verið
sýndar almenningi. Sumar hafa
nú veriö „yngdar” I sýningar-
skrá af einhverjum orsökum,
t.d. myndin af Gylfa Gislasyni
teiknara, hún er sögð máluð
1976, en var samt á sýningu um
réttirnar i fyrra. Allmargar
myndir aðrar hefur maður séð
áöur á ýmsum sýningum aftar i
tiðinni, og er þaö i meira lagi
torskilið hvaða erindi þær eiga
nú allt I einu við liðandi stund,
myndlist „þessarar stundar”,
eða þá ögurstund, sem skiptir
sköpum.
Auövitað eru á haustsýning-
unni verk eftir menn, sem
skipta máli fyrir islenzka
myndlist, og það verulega miklu
máli, en þetta er þó ekki það úr-
tak sem viö höfðum vonaö aö fá
að sjá.
Myndum fækkað
Sýningamefnd (12 listamenn,
formaður Leifur Breiðfjörð) fer
einnig mjög vafasama leið, eða
umdeilanlega að þessu sinni.
Eftir hálfgerð vandræði með
húsnæði og lausn deilunnar um
Kjarvalsstaði, fær sýningar-
nefndin nú allt húsið undir
haustsýninguna, tvo sali, ganga
og útisvæöi, auk skilrúma. 1
stað þess að velja þá leið að
sýna sem flest verk, t.d. með þvi
að nota húsið eins og gert
var á yfirlitssýningunni, sem
haldin var á þjóöhátiðarárinu
1974, þá er flokkun beitt, og
reynt er (að sögn) að gefa betri
mynd af einstökum listamönn-
um með þvi að hafa fleiri verk
eftir hvern þeirra, 5&6 frá
hverjum. Þetta hefur þann auglj
kost, að sýningin fær betriheild-
arblæ en ella hefði orðið, en obb-
inn af myndverkum margra
manna fer ofan i kjallarann aft-
ur i geymslu. Að minu mati
oi nú átt að nota tækifærið og
setjaupp skilrúmin og hengja á
þau myndverk og nota sömu-
leiðis ganga og kaffihúsið undir
myndlistarverk. Þá hefðu þau
getað orðið mun fleiri og FIM
hefði fengið tækifæri til þess að
kynna viötækara úrval mynd-
listar en þarna er gert. Þvi var á
sinum tima haldið fram, að ófé-
lagsbundnir menn, t.d. Reyk-
vikingar, sem mála án þess að
vera i málarafélagi, gætu sent
verk sin á samsýningu FIM
a.m.k. einu sinni á ári. Þetta
átti að réttlæta að starfsemi
Kjarvalsstaða gæti oröiö skyn-
samlegt listmat, án þess að rek-
in væri hrein einokunarpólitik.
Sýningarnefndin hefur ekki
skýrt frá þvi, hversu margir
myndlistarmenn sendu verk,
aöeins sagt, að 8 manns, sem
ekki hafa áöur sýnt með félag-
inu, væru nú með, og aö 13 utan-
félagsmenn væru með verk, en
35 félagsmenn. Verður það að
teljast mjög sanngjarnt hlutfall,
og hefur ekki á sér einokunar-
blæ,
Myndirnar
á sýningunni
En víkjum nú ögn að myndun-
um.
Agúst F. Petersensýnir fimm
verk og eru mjög i þeim anda,
sem verið hefur. Baldur Edwins
(1918) á eina mynd, sem vakið
hefur verulega athygli. Þessi
mynd er sögð frá 1976, en mér er
sagt, að málarinn hafi fyrir
þremáratugum „málað svona”
og þótt vondur málari. Núna er
þetta i takt við timann og vekur
myndin mikla athygli. Gaman
væri að fá að sjá fleiri myndir
eftir hann.
Björg Þorsteinsdóttir er
meö griðarstóra myndþrennu,
146x362, er hún nefnir „Gjald-
eyrisleyfi”. Bragödauf og kraft-
laus með öllu, þr átt fyrir stærð-
ina.
Bragi Asgeirsson rær á
dökkumiðum, en myndir hans
eru sem fyrr mjög athyglisverð-
ar og sterkar.
Eirikur Smith er með vatas-
litamyndir, sem voru á einka-
sýningu hans i sama húsi fyrir
nokkrum mánuðum.
Elias B. Halldórsson er með
eina i svipuöum anda og kom
fram I seinustu sýningu hans.
GIsli Guðmann Jónssoner með
fallega gerðar pastel myndir, en
þyrfti að reyna að skapa sér
persónulegri stil.
Hafsteinn Austmann er við
það sama
Haukur Dór Sturlusoner með
sex myndir og auk þess leir-
mynd. Oliumyndir hans eru
ekki mjög persónulegar fyrir
hann sjálfan, en tússmyndirnar
fólk í listuir
á hinn bóginn athygli verðar.
Hörður Agústssoner með sex
myndkrili, hálfgerð frimerki,
en mjög skemmtilegar. Gott
dæmi um það hvaða árangri
hefði verið unnt að ná með þvi
að notfæra sér meira skilrúmin.
Jóhannes Geirer með fjórar
oiiumyndir og er gleðilegt að
vita til þess, aðhann er nú aftur
byrjaður að ná tökum á oliu-
málverki eftir áralanga vinnu i
pastel.
Kjartan Guðjónsson er með
þrjár vel byggðar myndir,
nokkuö „súrar” i lit. Hann
þyrfti að snúa aftur i birtuna.
Kristján Daviðssoner glossa-
legur. Stóra myndin er ekki i
hópi beztu verka málarans, en
hinar eru betri.
Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur örlygsson og Ómar Skúlason
eru með það, sem þeir nefna
blandaða tækni. Þetta eru
skemmtilegar myndir i hæfi-
iegri fjarlægð.
Gáski þeirra félaga setur að
visu fjörlegan blæ á sýninguna,
en mannierþó tilefs.að myndir
þeirra varðveitist óskemmdar
nema fáeina mánuði. Ég hefi
t.d. séð hvemig gömul blöð fára
i ljósi. Ef til vill ættu svona
myndir að vera undir gleri, ef
þeim er ætlað lif.
Það hafa sagt mér sérfróðir
menn, að isienzkir myndlistar-
menn séu ekki allir nógu gætair
i efnismeðferð. Tugir mynda
Gunnlaugs Schevings munu
liggja undir skemmdum, þvi
unnið var með vondu efni, og
það sama er að segja um mynd-
ir Jóns Stefánssonar og fl. Þær
þola bókstaflega ekki venjuleg-
an geymslustað, þ.e. að hanga á
vegg, og stórum fjárhæðum
veröur að verja til þess aö reyna
að bjarga þeim frá því að
springa og molna i sundur.
Ég sá eina mynd eftir einn
þeirra félaga á dögunum, sem
var mjög illa farin eftir aðeins
fáeina mánuði. Sem sagt, þeir
verða, allra hiuta vegna, að
finna sér útrás i varanlegra
efni. Erlendis standa menn
frammi fyrir svipuðum vanda
málum.
Margrét Þ. Jóelsdóttir og
Stephen Fairbairneru með blið-
lynd.sérstæð verk.
Maria H. ólafsdóttir sýnir
tvær myndir frá 1974. Hafa þær
verið á sýningu áður og veita
þvi ekki viðbótarupplýsingar
um þennan ágæta málara.
Matthea Jónsdóttir sýnir
„Hitabylgju”,sem sver sig I ætt
við fyrri myndir, nema liturinn
er heitari.
Kristján Kristjánsson sýnir
þrjár poppmyndir, sem eru ó-
venju vel gerðar frá sjónarmiði
formfræðinnar.
Þessi myndgerð er orðin dá-
litið þreytandi að vísu, en þess-
ar þrjár litlu myndir eru f sér-
flokki.
Frumdrög eftir
Kjartansson
Ragnar oiiumálverk eftir Kjartan Guðjónsson
örlygur Sigurösson á þrjár myndir á sýningunni, einskonar „lausavis-
ur" úr ferðalögum málarans.