Ísafold - 09.11.1880, Blaðsíða 2

Ísafold - 09.11.1880, Blaðsíða 2
Kosningar til alpingis mega yfir höfuð heita allbærilegar. Reyndar hafa mislitar kindur slæðzt með, en það er ekki tiltökumál, þótt misjafn sauður finnist í mörgu fje. Af gömlum þing- mönnum eru margir endurkosnir, sem söknuður hefði verið að, hefði þeir ekki komið aptur, en suma vantar, sem missir er í, t. d. Hjálm Pjetursson og Pál í Dæli, ekki það vjer viljutn hall- mæla hinum nýju, sem í þeirra stað eru komnir, en hina þekktum vjer bæði að greind og samvizkusemi. Sömu- leiðis hefðum vjer heldur kosið pórð á Rauðkollsstöðum en Holgeir Clausen. Sumar kosningar eru oss enn þá ókunn- ar, sem sje í Austur-Skaptafellssýslu og í Norðurmúlasýsl^. En þótt þær misheppnist, þá geta þær þó aldrei farið eins slisalega, eins og önnur kosn- ingin i Suðurmúlasýslu, ef það er satt, sem raunar er lítt trúlegt, að monser Jón Olafsson sje þar kosinn; þó er þinginu og störfum þess þar fyrir engin hætta búin. Einn óþveginn lagður skemmir ekki alla ullina. Aptur á móti sleppur þingi'ð við suma, sem mega missa sig, bæði eldri þingmenn og þingmannaefni, sem ekki þarf að nefna, allir þekkja þá. pykir oss tvennt að kosningunum yfir höfuð. Prestar verða helzt til margir, bændur helzt til fáir. Og annað það, að kosn- ingarnar allviða bera vott um áhuga- leysi á því velferðarmáli landsins, að kjósa vel til þings. Kjósendur hafa víðast hvar verið mjög fáir, og því sumstaðar látið þá menn ráða, sem sízt skyldi. Allt fyrir það mun sannast,að kjarni þingsins og mergur reynist heilbrigður og ósvikinn. par verður varla meira af misjöfnu en þarf, til að halda hinum betri mönnum vakandi. Barnaskólar fjölga nú smámsaman sunnanlands. Auk skólanna í Reykja- vík, á Seltjarnarnesi, í Garði, áYatns- leysuströnd, Akranesi, Flenzborg og Leirá er nú (i. nóv.) byrjuð skóla- kennsla fyrir börn í Bessastaðahreppi á Bessastöðum. Sömuleiðis mun skóli þegar vera stofnaður í Kjós, og á Eyrarbakka stendur til að byrja gagn- fræðakennslu. Er húsrúm þar ætlað fyrir 20 lærisveina. Mun, síðan lögum uppfræðslu barna i skript og reikningi komu út, bráðum reynast nauðsynlegt, að skólakennsla hefjist í hverjum hreppi landsins, því varla er við því að búast, að foreldrar eða húsbændur hafi al- mennt ástæður til þess á heimilum sín- um, að sjá börnum þeim, sem þeim eru á höndum, nægilega fyrir svo yfirgrips- mikilli uppfræðingu, en víðast ókljúf- andi á vetrardag, að senda börn hreppa á milli, þó skóli væri t. d. í öðrum eða þriðja hverjum hreppi, nema með þeim kostnaði, sem óbærilegur yrði fyrir hina fátækari; því með þessu fyrirkomulagi væri varla annars kostur en koma börn- unum algjört fyrir á skólastaðnum eða þar i nánd. Eptir þvi sem skólar fjölga, vex sjálfsagt byrðin landssjóði, en því fje er vel varið. Yegabætur, að minnsta kosti áþjóð- vegum, aukast nú árlega, enda væri það annaðhvort, svo ríflega sem landið leggur fje fram til þeirra. Frá þeim vegum, sem vjer höfum farið, svo sem yfir Svinahraun og Hellisheiði, er allvel gengið. pó eru þeir í mjórra lagi (5 álnir), því þar sem ófært er utan með veginum, og það er víða, geta lestir, t. d. skreiðar og dráttarlestir varla mætzt. Allir vita, að á vegunum sjálf- um myndast smámsaman brautir eða stígir eptir hestafætur, og hvort sem teymt er eður rekið, vill það verða, að hesturinn sækir á þessa götu, en ekki er altjend hægt að þræða yztu randir vegarins. Reynist 5 álna vegur þá of þröngur, og mun eptirleiðis ekki van- þörf á, að hafa þjóðvegu breiðari, veit- ir ekki af 7 álnum, ef nægja skal. Yfir höfuð mun það verða drýgra upp á kostnaðinn, þegar fram í sækir, eins og það er í sjálfu sjer hentugra fyrir ferða- fólk, að vegirnir sjeu góðir að fyrstu gjörð. En þótt una megi við þjóðveg- ina, þá er öðru máli að gegna um sýslu- vegina. peir eru hjer syðra víða mjög ófullkomnir, bæði mjóir, og slæmur of- aníburðurinn í þá. Er sumstaðar því líkara, að þetta sje unnið til málamynda, og er það svipaðra káki en góðri vinnu. Beztir eru þessir vegir, þar sem vjer þekkjum til, í Arnes- og Rangárvalla- sýslu; lakastir í Gullbringu- og Kjósar- sýslu og sumstaðar í Borgarfjarðarsýslu, t. d. Hvalfjarðarstrandarvegurinn. Sum- staðar virðist vegabótin helzt í því fólg- in, að raðað er smásteinum utan með veginum, en vegurinn sjálfur ekki upp- hækkaður; sumstaðar eru mjóar brýr, með ofaníburði af leir og leðju; þessar brýr verða sjálfsagt afbragð í frosti, en í hlákum á vetrardag? Fen og foræði. Yfir höfuð sýna þessar svokölluðu „vega- bætur“ sig bezt á því, þegar betra reynist að fara utan með veginum en veginn sjálfan. Undantekning gjöra Hafnfirðingar á veginum til Reykja- víkur yfir Garðahraun. Fyrir þessum vegi stóðu upphaflega kaupmenn og borgarar í Hafnarfirði, söfnuðu fje til hans með samskotum, en hafa síðan fengið nokkurt tillag af sýslusjóði. pessi sýsluvegur er langbeztur af Gullbringu- sýsluvegunum. Vjer leyfum oss því, að skora á yfirvöldin að hlutast til um, að betra eptirlit sje haft með þessari vegavinnu. pað ríður á því í fyrstu, þar sem vegir þurfa að upphækkast, og það þurfa þeir miklu víðar en á sjer stað, að vegurinn sje steinlagður í botn- inn allur, og ekki einasta yztu randir hans. pví næst þarf víða að hafa meira fyrir íburðinum, heldur en aö moka næst veginum upp í hann hverju sem fyrir verður, mosa og leirleðju. En þar sem svona stendur á, að ekki þarf að hækka vegi upp, þar virðist óþarfi, að tefja sig á, að raða utanmeð götunni smávölum, sem hver hestfótur þeytir burt á seina gangi, ef hann kemur við þær. Vegabótagjaldinu er því illa var- ið til sumra af þessum vegleysum. Ferðamaður. Frumvarp til laga uiu brúargjörð ytir pjórsá og Ölfusá hefir enn sem komið er ekki náð staðfestingu kon- ungs, svo menn viti, og verði það ekki staðfest fyrjr næsta þing, þá nær það ekki lagagildi að svo stöddu. Vjer þorum ekki að fullyrða, að með því sje nokkur skaði skeður. Skýringar síra Jóns Bjarnasonar í ísafold hafa vakið efa hjá mörgum, hvort ekki eigi víðast hvar hjer á landi betur við, eins og það er stórgm kostnaðarminna, að hafa líkt og i Vesturheimi dráttarfleka á stórám, sem ekki eru því straum- harðari; á þeim má flytja hesta með klyfjum og heilar lestir, án þess ofan sje tekið, og jafnvel vagna, ef þeir kæmist á mfeð tímanum, sem reyndar lítur út fyrir, að langt muni eiga í land. Hver sem hefir farið nýja veginn yfir Kamba, og þó Lágaskarð sje, mun, ef hann þekkir vagna og vagnbrautir, ef- ast um, að akandi sje upp og ofan þessa Qallvegu, eins og þeir nú eru sneiddir. pað yrði þá fyrst að breyta þeim og skásneiða þá miklu meir; nú er annar vegurinn nýlagður, og væri þar fje lógað til lítils, ef ætti um hæl að fara að leggja hann um. Tals- verður kostnaður yrði einnig fyrir sjálf sýslufjelögin samfara öllum þeim nýju vegagjörðum, sem nauðsynlegar yrðu, ef brýrnar yrðu lagðar á þeim brúa- stæðum, sem um hefir verið talað, og sem sumir einnig vefengja að óyggj- andi sjeu. Að öllu samtöldu virðist því hentugra, að yfirvega þetta mál- efni á ný, og búa það betur undir næsta þing. Sjer í lagi væri æskilegt, að sýslunefndir þær, sem hlut eiga að máli, vildu leggja niður fyrir sjer, hvort ekki væri haganlegast, að sætta sig við drátt- arfleka-ferjur á hinum núverandi ferju- stöðum, eður að minnsta kosti á þeim helztu: Egilsstöðum, Sandhólaferju, Laugardælum og Oseyri. Til þessa myndi eigi útheimtast þriðjungur af því stórfje, sem lagafrumpið gjörði ráð fyr- ir, auk þess sem sýslufjelögin myndu spara í nýjum vegagjörðum. Og væri ekki ólíklegt, að löggjafarvaldið til þessa fyrirkomulags reyndist fúsara á að gjöra sýslufjelögunum hin greiðustu kjör, heldur en til að telja út hundruð þús- unda af krónum til brúnna. Vjer leyf- um oss að vekja máls á þessu, af því ósýnt er, að næsta þing verði fáanlegt til að endurtaka hið fyrra lagafrumvarp, ef það deyr útaf; en hart væri fyrir þær sýslur, sem nú hafa lifað 1 x/2 ár í

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.