Ísafold - 27.07.1901, Blaðsíða 3

203
gjafsóknarrétturinn hefir spillandi á-
hrif á réttlætistilfinningu hennar.
En gjafsóknarrétturinn er jafnframt
mikið haft á prentfrelsi hér á laudi.
Blaðamönnum er ekki unt a? ósekju
að finna að gjörðum embættismanna,
hvernig sem þeir haga sér, einkum
þegar þess er gætt, hvernig meiðyrða-
Iöggjöfin hér er; þvínær ómögulegt er,
að orða aðfinslur svo, að ekki megi
heimfæra ummælin undir hana.
þeim, sem vilja hafa prentfrelsið í
heiðri, hlýtur að vera áhugamál að fá
gjafsóknarréttinn úr Iögum numinn. A
meðan hann er í gildi, getablöóin ekki
gegnt skyldu sinni í fullum mæli.
Vitaskuld verður þá jafnframt að nema
úr lögum fyrirmælin um, að yfirboðar-
ar embættismanna skuli skipa þeim
málshöfðanir út af meiðyrðum. Eg sé
ekki heldur að þörf sé á slíkum rétt-
indum. Séu svo alvarlegar sakir born-
ar á embættismann, að yfirboðurum
nans þyki ástæða til að rannsaka
málavexti, þá ætti six rannsókn að
geta farið fram hlutdrægnislaust. .En
finnist embættismanni sjálfum sóma
sínum misboðið, þá á hann eins og
aðrir að kosta til þess verja æru sína.
Óhæfur vani.
það er ljóti vaninn, sem svo mjög
tíðkast allvíða hér á landi, að hrúgað
er bréfum og sendingum upp á far-
þega póstgufuskipanna, einkum þeirra,
er leið eiga til höfuðstaðarins. Eru
oft svo mikil brögð að því, að bréý
þau, er farþegar flytja, eru að
mun fleiri en þau, er send eru í
póstinum.
Auðvitað er ekki hægt áð sanna
þetta með tölum, sem gefur að skílja,
þar er þessar bréfasendingar verða að
ganga í pukri. En þeir eru mjög margir,
sem ferðast með póstgufuskipun-
um, og þegar margir hafa meðferðis
alt, sem þeir ha.ýa verið beðnir fyrir,
sem oft dregur • drjúgan, þá — þá
safnast þegar saman kemur.
Að þetta, sem hér hefir verið sagt,
só satt, skal ekki frekara leitast við
að rökstyðja hér; þess þarf ekki, því
að það er á aimennings vitorði.
En þetta er óhæfur vani, sem ætti
að leggjast niður hið allra bráðasta.
Og hvers vegna það?
Já, hvers vegna eigurn vér ekki að
baka öðrum mönnum óþægindi, ef
hagur sjálfra vor stendur örlítið betur
fyrir það? Hvers vegna eigum vér
ekki að koma öðrum mönnum til að
aðhafast það, er leitt geti siðferðístil-
finningn þeirra afvega?
Eins og kunnugt er, eru nú alt af
að aukast viðskifti manna úti um
land, einkum kauptúnanna, við Eeykja-
vík. það eru þvi margír, sem þurta
að vita af ferð, ef farið er til Eeykja-
víkur. þeir eru ekki öfundsverðir,
sem leið eiga þangað. JEinn kemur
með bréf, annar með smáböggul, skó
eða áhöld, er sendast eiga til viðgerð-
ar; þriðji þarf að senda ullarpoka eða
smjörkassa, sem auðvitað á svo að
verzia með; fjórði þarf að senda syni
sínum eða dóttur koffort, kistu; rúm-
föt eða eitthvað því um líkt, og þann-
ig mætti telja lengi.
Yeslings-ferðamaðurinn, sem ekki
flytur í sínar þarfir með sér nema eitt
koffort eða tösku, er nú orðinnumkringd-
ur af flutningsdóti, sem honum kemur
lítið við og hann hefir að eins kostn-
að og erfiðleika af. Til skips og fráverður
hann svo að stritast við að bera þetta
og borga fyrir uppskipun þess; og þegar
til Eeykjavíkur kemur, fer vanalega
til þess alt að degi eða meir, að skila
af sér bréfum og afhenda sendingar
og verzla.
Og hvers vegna neita farþegar ekki
að taka með sér flutning, sem eykur
þeim erfiðleika umfram það, sem ann-
ars þyrfti, og kostnað?
Af því að þá bölvar blessaður ná-
unginn þeim fyrir ógreiðviknina og
segist jafnvel skuli muna þeim það
síðar; og það hrífur.
þá þarf hann, sem sendir, heldur
ekki að borga neitt farmgjald.
Bréf geta menn tekið til flutnings
sér að meinalitlu, það er snertir með-
ferð þeirra; þau eru eru ekki svo sér-
lega þung eða fyrirferðarmikil. En
þá er að koma þeim til skila, og get-
ur það oft tafið tímann, einkum
fyrir ókunnugum.
En skyldi það vera góð aðferð til
að ala upp Iöghlýðni með þjóðinni, að
láta þetta vera óvítt?
Hér er þó dregið úr höndum póst-
stjórnarinnar og brotin lög.
Ef línur þessar geta ekki gefið til-
efni til þess, að póststjórnin reisi því
betri skorður, að slíkar pukursending-
ar viðgangist lengur, þá væri þó ósk-
andi, að landsmenn sjálfir reyndust svo
skynsamir, að hætta þessurn vana,
leggja niður allan farþega-póstflutning;
því að það er ekki til að greiða við-
skifti né gera sendingar ódýrri; þvert
á móti kemur oft meiri kostnaður,
niður á farþegunum en þurft hefði
til sendinganna annars, og óneitan-
Iega ber það vott um hugsunarhátt á
fremur lágu stigi.
Ferðalangur.
Oddur segir til sín.
Hcrra málafærslumaður Oddur Gíslason,
hefur nú gripið til pennans í Isafold; ekki
til þess að svara grein minni í Þjóðv., að
hann segir, heldur til að leiðrétta sumt,
sera hann álítur villandi fyrir almenning.
Hafi tilgangur Odds lögmanns(!) með
greinarómyndinni verið sá, að skýra rétt
frá málavöxtum, þá hefur honum hrapallega
mistekist, eða að eitthvað annað hefur ver-
ið fremur vakandi fyrir honum en sannleiks-
ást. — Mér dettur ekki í hug að lá lög- ,
manninum! þótt honum sárni, þegar flett
er ofan af tvöfeldnisaðferð hans við setu-
dómarastörfin á Isafirði. — Það verður
flestum skepnum fyrir að reyna að hjarga
sér úr feninu, ef hin ætlar að sökkva. En
hinu gat eg ekki húist við af þeim »gentle-
manni«, að hann mundi fara af skrifa ó-
sannan óhróður um mig í blöðin, og hæta
þannig gráu ofan á svart.
Það er ósatt, að eg hafi beðið Odd
þennan að taka að sér málið ssm setu-
dómara. Eg fcr sem sagt til amtmanns, og
krafðist setudómara, (shr. Þjóðv. 18.
maí), stakk sjálfur upp á tveim lögfræð-
ingum, en var neitað um háða, en Oddur
þessi var mér settur; en hann hafði eg ails
ekki nefnt, enda har eg ekki mikið traust
til hans sem lögfræðings; þó tók e? á móti
honum. Eg hélt sem svo, að betra væri
að veifa röngu tré en öngu. Þó hefur það
síðar sýnt sig, að Oddur þessi varð mér
verri en enginn. Eg veit að vísu, að ósann-
indi Odds um mig eru of gagnsæ til þess,
að nokkur kunnugur láti blekkjast af þeim,
en vegna þeirra, sem að eins hafa séð,
hvað »lögmaðurinn« hefur skráð, skal eg
henda aðeins á fátt eitt af ósannindum
hans.
Meðal annars tekur Oddur það fram, að
eg hafi oftast verið meir og minna drukk-
inn á Isafirði meðan hann dvaldi þar.
Þetta eru hrein og bein ósannindi. Að
visu er eg enginn bindindismaður, og þarf
þvi hvorki að standa Oddi né öðrum reik-
ningskap á gjörðum minum i þessu efni, en
sizt finst mér það sitja á Oddi lögmanni,
að brigzla mér um drykkjuskap, þar sem
hann sjálfur var hér ileirum sinnum svo
dauðadrukkinn, að hann vart mátti
heita sjálfbjarga húsa i milli og slagaði á
báða bóga. Skyldi svo vera, að »lögmaður-
inn« hafi gleymt þessu sjálfur, þá er hægt
að færa lionum heim sanninn um það með
nægum vitnum. — Þar sem hann talar um,
að eg hafi ekki lagt fram peninga, þá er
það alveg rétt. Mér datt ekki í hug að
fá honum peninga í hendur, fyr en hann
vildi byrja á málinu; en því neitaði hann.
I Fyrir hvað átti eg þá að fá honum pen-
inga? En hitt er ósatt, sem »lögmaðurinn«
segir, að ég hafi ekki haft peninga,
þessar umræddu 150 kr. og góða ábyrgðar-
menn fyrir ölJum frekari kostnaði (c. 500
kr.).
Eg vona að þetta verði herra »lögmann-
inum« nægileg ráðning, til þess hann hlifi
sér eftirleiðis við að skrifa um mig ósann-
an óhróður í blöðin; enda vil eg ekki láta
hjá líða að tilkynna honum, að margt fleira
gæti eg til tínt að svara honum með, ef
hann færi aftur að láta til sín heyra.
Fullar sannanir fyrir því, að eg hafi
haft peningana og ábyrgðina, hef eg hér á
staðnum, og getur herra setudómarinn feng-
ið að sjá þær, ef hann í því skyni vildi
ómaka sig aítur til Isafjarðar.
Isatirði 7. júli 1901.
Samson Eyólfsson.
Heiðurssarasœti var haldið í Iðnað-
arm,húsinu 23. þ. m. kapt. á Heimdalli A.P.
Hovgaapd af alþingismönnum og nokk-
urnm bæjarmönnum öðrum. Þar voru og
boðnir aðrir yfirmenn skipsins. Daginn
eftir bafði hann boð úti iHeimdalli.
Sarasöngur var haldinn 24. þ. m. í
Grood-Templar-húsinu til ágóða fyrir minn-
isvarða yfir Jóinas Hallgrimsson, fyrir
húsfylli, og var aðalsöngvarinn Ari
Johnsin frá Hamborg, sonur Daníels
heit. Johnsens kaupmanns, sá er kom og
fór nú með póstskipinu. Hann þótti
skara langt fram úr því, er hér hefa menn
vanist. Ágóði af samsöngnum um 200 kr.
alþingismamis og skiftaráðapda Snæ-
fellinga. Annars verður samsetningur
mannsins í málgagninu athugaður bet-
ur áður en langt um líður.
Gjafsóknamálið. Frumv. um af-
nám gjafsóknarrétts embættismanna, frá
þeim Sk. Thoroddsnn og Pétri Jónssyni,
var í gær að lokinni framanskráðri ræðu
Sk. Th. vísað til 2. umr. i neðri deild,
með öllum þorra atkv. gegn 2.
Það þótti eftirtektavert, að þessir tveir
voru þeir mágar, sýslumennirnir vestfirzku,
Lárus H. Bjarnason og Hannes Hafstein.
Veðurathuganir
i Reykjavík, eftir aðjunkt Björn Jensson.
<3 œ 3 <3 Eg
190 1 c: o c* 5 % ct-
júlí 3 3 crq 'p ct p öf 33 3 § ' po P ej-
Mvd24.8 761,6 12,8 w i 4 5,9
2 761,8 12,7 w i 5
9 761,6 12,2 0 5
Fd. 25. 8 761,8 11,5 SE 1 8 7,5
2 762,5 11,6 s 1 10
9 763,9 11,3 SE 1 10
Fsd.26.8 764,3 14,6 E 1 6 0,2 8,6
764,3 15,7 S 1 10
764,3 12,7 s 1 9
Maenfjölgim
í BarðiiSti’andursýsl u
Lieiðrétting. Landshöfðingi sagði
e k k i í umræðunum um stjórnarskrármál-
ið 23. þ. m., eins og stendur i síðustu
ísafold fyrir vangá eða misheyrn, að
stjórnin sé því ekki mótfallin, að sam-
einað þing kjósi til efri deildar, heldur
hitt, að stjórnin sé þvi ekki mótfallin, að
þjóðin kjósi beint til hennar.
Síðdegisguðsþjóuusta í dómkirkj-
unni á morgun kl. 5 (J. H.).
Pinnlappa-fóstrið danska. Hann
bar á móti þvi um daginn í þingræðu,
framsögumaður minni hl. i stjórnarskrár-
málinu, að t'rumvarpið þeirra með mörgu
nöfnunum (»heimskustjórnarfrumvarpið«,)
»tilberasm]or« o. s. frv ), þetta sem sálað-
ist um daginn i neðri d., hafi verið lagt
út úr dönsku.
En honurn er gagnslaust að vera að þvi.
Það var einn þeirra félaga 10, flutnings-
mannanna, sem frá því sagði sjálfur i ó-
spurðum fréttum
Það var einn kunningi hans að draga
dár að þeim fyrir hinn hneykslanlega ó-
myndarírágang á því.
Þá svarar hinn:
»Það var ekki von, að frágangurinn
væri góður, því við höfðum ekki nema
sólarhring til að leggja það út«
Það var i hans augum nægileg afsökun.
Yiðmælandi inti frekara eftir, hvernig
þvi væri farið, að frv. hefði verið frum-
ritað á dönsku, og gerði hinn sina grein
fyrir þvi. En — fór-.þá loks að átta sig
á, að hann rnundi ekki hafa átt að vera
að segja frá þessu!
Þvi vitaskuld átti það leynt að fara,
og vel er það skiljanlegt, hvernig framsm.
hefir þózt geta varið fyrir sjálfum sér, að
þræta fyrir það.
Frv. hefir sem sé verið vikið litið eitt
við að efni, um leið og það var islenzkað,
meðal annars feldur úr þvi jarlinn eða
landsstjórinn, sem í þvi var upphaflega, —
og fyrir það vitanlega aflagað enn meir!
Það var þvi ekki t ó m útlegging, og
það var framsm. nóg.
Póstgufusk. Vesta, kapt. Holm, kom
aðfaranótt 25. þ. m. norðan um land og
vestan, og með henni strjálingur af far-
þegum.
Snæfellingayfirvaldið
dróttar því að Einari Hjörleifssyui
í afturhaldsmálgagninu í gær, að hann
sé yfirleitt ósannsögull. Tíminn til
slíkra sakargifta er ekki sem ’nentug-
legast valin nú, þegar E. H. hefir
fyrir fáum dögum fengið það sannað
með dómi, hve vandlega hann hefir
þrætt sannleikan um athæfi kjörstjóra,
Herra ritsjóri! Eg vona þér gjörið
svo vel að lána eftirfarandi lfnum
rúm í yðar heiðraða blaði. þær eru
stutt leiðrétting við eitt atriði 3em
ekki er rétt í skýrslu þeirri, sem stóð
í 20. tölublaði ísafoldar 10. apríl þ. á,
eftir Stjórnartíð. um fjölgun lands-
manna á síðasta áratug, og kemur
það sjálfsagt af ókunnugleik. Skýrsl-
an er annars mjög fróðleg og fólks-
fjölgunin þrátt fyrir útflutninginn og
slysfarir góður og gleðilegur vottur um
framtíð landsins.
í skýrslunni stendur, að f Barða-
stratidarsýslu hafi fólki fjölgað um 180
á síðasta áratug; og muni sú fjölgun
að líkindum mest hafa lent hjá hvala-
veiðamönnum. jpessu er ekki þannig
varið.
í Barðastrandarsýslu er að eins ein
hvalveiðastöð, og við hana er ekkert
fólk á þeim tíma, sem fólkstal er tekið,
nema eitthvað 2—3 menn.
þeir sem vinna við þessa hvalastöð
eru alt Norðmenn, sem fara heim á
haustin og koma svo aftur á vorin,
svo hún hefir alls ekkert fólk dregið
að sér.
Fólksfjölgun í þessari sýslu er víst
eingöngu á Bíldudal.
Fyrir 10 árum var þar að eins 1
íbúðarhús, þ. e. kaupmannsins þar. Nú
eru þar um eða yfir 20 íbúðarhús og
full 200 manna, og nemur þessi fjölg-
un fullkomlega því sem segir í skýrsl-
unni um fólksfjölgun í Barðastrandar-
sýslu. En fólksfjölgun í þessu kaup-
túni verður alls ekki sagt að hafi
dregist frá landbúnaðinum.
|>að sem þangað hefir fluzt eru flest
sjómenn eða þurrabúðarmenn frá öðr-
um sjóplássum, svo og nokkrir iðn-
aðarmenn.
jpað er sú mikla atvinna hjá hr. P. J.
Thorsteinson bæði við þilskipaútgjörð
hans og aðrar framkvæmdir á landi,
sem aðallega hefir dregið fólk þangað.
Hann hefir ekki eingöngu verið að
hugsa um að græða fé til að leggja
það á kistubotninn, heldur tilað láta
það vinna gagn bæði sér og sfnum
eftirkomendum og jafnframt veita þurf-
andi verklega atvinnu. þess mun
líka lengi sjá merkí á Bíldudal, að síð-
asta áratug liðnu aldarinnar hafi búið
þar einn af starfsömustu og fram-
kvæmdarmestu borgurum þjóðfélags-
in8.
jpegar hr. P. J. Thorsteinson kom á
Bíldudal, voru þar 2 hrörleg timbur-
hús og 2 torfkofar, sem tilheyrðu verzl-
uninni; önnur hirsakynni engin; höfðu
þó fyrirrennarar hans þar haft gnægt fó
og verið vel efnaðir; en þess sáust