Ísafold - 09.01.1909, Blaðsíða 3

I8AF0LD
7
Kirknafok
og
aðrar stórskemdir
af ofviðri.
Af afspyrnurokinu óminnilega að-
faranótt hins 29. f. mán. hafa orðið
miklu meiri skemdir sunnanlands víða
en frézt hafði um daginn.
Þar á meðal hafa fokið t v æ r
k i r k j u r, og þær báðar í s a m a
prestakalli, Stóra-Núps, þar sem
síra Valdimar prófastur Briem er
prestur eða þeir feðgar, hann og síra
Ólafur sonur hans, sem er aðstoðar-
prestur hjá föður sínum.
Þeir eru því kirkiulausir og verða
um hrið, fram á sumar að minsta
kosti.
Um slys þau og fleiri þar um Ár-
nessýslu ofanverða er skrifað hingað:
Veðrið var svo mikið, að enginn
man neitt pví líkt, enda eru afleiðing-
arnar ófagrar.
Hrepphólakirkja og Núps-kirkja
fuku báðar.
Hólakirkja var bundin i 4 stöðum
með sterkum járnböndum neðst nið-
ur í grunn, og stifur undir gólfinu á
alla vegu út í grunninn; en það dugði
ekki; grunnurinn rótaðist um, þar
sem járnböndin voru, Og kirkjan
tókst á 1 o f t og hentist i heilu lagi
fram undir tu-ttugu faðma upp
í miðja brekku fyrir ofan bæinn, sjálf-
sagt einum 4— 5 álnum h æ r r a en
þar sem hún stóð. Þar klestist hun
saman og sat þar kyrr, nema kórinn.
Hann hafði losnað frá og hélt áfram
upp yfir balann, og er dreifin úr hon-
um alla leið út á mýri. Ekki er að-
alkirkjan mjög mikið brotin.
Núpskirkja hafði tæzt mjög i
s u n d u r. Hún lenti þó innan kirkju-
garðs. Síra Valdimar var svo hepp-
inn samt, að altarið brotnaði ekki.
Þar átti hann mjög mikið af óprent-
uðum handritum sinum og ýmislegt,
sem hann þorði ekki að geyma í
húsinu vegna brunahættu.
Hrepphólakirkja var ekki nema 3
ára og þótti vera mjög vönduð, enda
er í stórskuld eftir.
Núpskirkja eldri, en þó ekki göm-
ul. Hún var og vel vandað guðshús
og stæðilegt.
H I ö ð u r, smáar og stórar, fuku
svo, að vart verður tölu á komið.
Bláfátækir menn hafa orðið fyrir
skaða svo mörgum hundruðum kr.
skiftir.
Enn meiri skemdir tiltölulega á
stórbýlum.
T. d. fuku 4 hlöður í Birtingaholti
að öílu eða miklu leyti. Lambahlaða
þar mikil og vönduð fór alveg í mél,
bæði timbur og járn, svo að til eng-
is er nýlt. Stafirnir kubbuðust við
veggbrúnirnar, svo að af tók alt, sem
var fyrir ofan’veggi. Þakið af lamb-
húsunum, gróið og nokkuð frosið,
fór nærri alt, og var mikil furða, að
lömbin sakaði ekki, þútt mikið af
hellum hryndi á gólfið.
Ekki urðu skemdir á Stóra-Núpi
aörar en kirkjufokið.
Lítið hefir enn frézt úr nærsveit-
unurn, segir bréfritarinn ennfremur,
en sést hefur, að margar hlöður eru
horfnar, t. d. á Gýgjarhóli, Drumb
oddsstöðum, Auðsholti, Eiriksbakka,
Reykjum og Húsatóttum.
Eg skil ekkert, hvernig farið verður
að bjarga heyjunum frá skemdum í
vetur, því að járn er náttúrlega hvergi
að fá á alt þetta.
Nýgerð brú á Ósnum (Langholts-
ósi, milli Birtingaholts og Langholts
syðra), mjög sterk, hafði tekist á
loft 0g hvolfst ofan í Ósinn, en
brotnaði ekki eða lítið. Hún er um
6000 pund ag þyngd. Hún liggur
þar enn, — þv{ aö enginn hefir mátt
vera að bjarga henni. Ef nokkuð
herðir frost verður að gera það á
morgun, svo að hún frjósi ekki nið-
ur.
Það er enn i frásögur fært til marks
Um aftökin, að grjótvarða uppi á
Hlíðarfjalli í Gnúpverjahreppi, er stað-
ið hafði þar í ómunatíð, hafi horfið
alveg.
Af Rangárvöllum hefi frézt um
hlöðufok, en minni háttar en vestan
Þjórsár efra. Þó flýgur fyrir, að fokið
hafi hlaðan mikla og orðlagða á Þor-
valdseyri undir Eyjafjöllum. — Tölu-
verðar skemdir á húsum (hlöðum) eru
og sagðar af Kjalarnesi og úr Kjós.
Landskjálfta- stórvoðiun.
Simað frá Khöfn í gær:
Landskjálftaböl: ránskap-
ur, drepsótt, hnngurnauð.
Alþjóða samskot.
Landskjálfta-athugari i
Flórenz spáir jarðarumbrot-
um á uæstunni, og ræður
trá að endurreisa Messina-
borg.
Rey kjav í kur-annáll.
Brunabótavirðing. Bæjarstjórn staðtesti á
fundi i fyrra dag brunabótavirðing á þess-
um bnseignum i kr.
Jóus Magnússonar á Laugaveg . . 5,460
Ingim. PétursBonar á Setlandsstig 3,927
Bæjarverkfræðingur og byggingafulltrúi
var ráðinn 4 siðasta bæjarstjórnarfundi fyr-
ir 1800 kr. ársþóknun adjunkt Sigurður
Thoroddsen, og skyldi bann auk annars
gera ákveðnar og nákvæmar tillogur um
holræsagerð i bænum hið allra fyrsla, um
Yesturbæinn allan á þessu ári.
Bœjarstjórnarnefndir. Kosnar voru á síð
asta fundi þessar nefndir.
Alþingiskjörskrárnefnd: Borgarstjóri, Jón
Jensson, Klemens Jónsson.
Alþýðustyrktarsjóðsnefnd: Kristján L>or-
grimsson, Lárus Bj. og Kn. Zimsen.
Bæjarkjörstjórn: borgarstjóri sjálfkjörinn,
Halldór Jónsson og Kristján Jónsson.
Fasteignanefnd auk borgarstjóra Kristján
Jónsson og Jón Jensson.
Pétækranefnd með borgarstjóra Katrin
SÍagnússon, Jón Jensson, Kristján Þorgríms-
son og Sighvatur Bjarnason.
Veganefnd með borgarstjóra Klemens Jóns-
son, Kn. Zimsen, Þórður J. TLoroddsen og
Bríet Bjarnhéðinsdóttir.
Dánir. Húsfrú Stefania Stefánsdóttir, 29.
des., 21 árs.
Guðrún Þorvaldsdóttir, ekkja, 6. jan., 74
ára.
Hafnsögumann skipaði bæjarstjórn á sið-
aata fundi Odd Jónsson i Ráðagerði.
Hjúskapur. Agúst Guðmundsson og ym
Þuríður Halldórsdóttir, 26. des
Björn Björnsson og ym. Margrét Jóns-
dóttir, 20. des.
Grimur Ásgrímsson og ym. Bryndis Jóns-
dóttir, 23. des.
Guðjón Kristinn Jónsson og ym. Elín
Eyólfsdóttir, 19. des.
Guðm. Jónsson járnsmiður og ym. Sigur-
björg Guðríður Stefánsdóttir, 2 jan.
Ingibergur Jónsson og Málfriður Jónsd.,
22. des.
Jón Hjörleifsson og ym. Ástriður Jónsd.,
31. des.
Magnús Þórarinsson og ym. Guðlaug Jóna
Sigurðardóttir, 19. des.
Sveinbjörn Árni Ingimundsson frá Gerða-
bakka i Garði og ym Oddfriður Ottadóttir,
31. des.
Kleppsbryggjan. Miljónar-félagið (P.
J. Thorsteinsson & Co.) hefir fengið leyfi
hjá bæjarstjórn að gera sér bátabryggju
hjá Kleppi, með þeim skilyrðum
a ð bryggjueigandi sé skyldnr til að
taka hana burt hvenær sem þess verðnr
krafist, bænum að kostnaðarlausu,
a ð greidd vtrði 20 króna leiga árlega
fyrii bryggjustæðið og nauðsynleg afnot
landsins meðfram bryggjunm',
a ð bryggjustaðurinn verði valinn i sam-
ráði við bæjarverkfræðinginn, og
a ð almenningur megi lenda við brygg-
juna og hafa frjáls afnot hennar, að svo
miklu leyti sem það kemur ekki i bága við
afnot bryggjneigenda Bjálfra.
Vatnsveftan. Bæjarstjórn samþykti á
siðasta fundi þá tillögu vatnsveitunefndar-
innar, að notuð væri heimildin i lögnm frá
22. nóv. 1907 (1. gr.) til að lána búseig-
endum þeim, sem hún leggur vatnsæðar
fyrir i búsin og þess kunna að óska, kostn-
aðinn við innlagninguna, er svo endurgreið-
ist með jöfnum afborgunum á alt að 10
næstu árum, ásamt 5°/0 vöxtum frá þeim
degi er innlagningu er lokið; eigandi gefi
skriflega viðurkenningu fyrir skuldinni.
Gjalddagi sé hinn sami sem gjalddagi vatns-
sk attsins.
Búist er við og vonast eftir, að lántöku-
heimild þessa noti þeir einir bæjarbúar, er
þess þarfnast verulega, með því að ekki
mun vera eða verða of hátt i vatnsveitu-
8jóði bæjarins.
Bæjarstjórn löggilti á sama fundi þessa
menn til vatnsæðalagningar inn i hús i
bænum: Kn. Zimsen verkfræðing og járn-
smiðina Helga Magnússon, Gisla Pinnsson,
Guttorm Jónsson, Ólaf Hjaltested og Þor-
stein Jónsson.
Innbrotsþlófnaðurinn, þessi sem
gerður var i Bókverzlun ísafoldar fyrir jól-
in, og ekkert hefir komist upp um enn, er
nú orðinn að yrkisefni hér i stjórnarblöð-
unum, við hliðina á »stórpólitíkinni<. Það
er skáldað þar siðast, að týnst hafi i
sumar lykill að bókabáðinni, og gefið i skyn,
að hann muni þjófurinn hafa fundið og
komist inn með honum. En alveg er það
tilhæfulaus uppspuni. Það hefir aldrei
týnst lykill að búðinni, hvorki í sumar né
endranær.
íírðarskeldu-stuldurinu.
Um hann er símað í gær frá Khöfn,
að höfuðþjófurinn að silfur- og gull-
sveigunum sé handsamaður og þýfið
fundið flest.
* X
*
Þýfið var, eins og segir frá i síð-
asta bl., dýrindis-sveigar af silfri og
gulli ogannað skraut á líkkistum Dana-
konunga i kjallarahvelfingum undir
dómkirkjunni i Hróarskeldu. En þar
hafa konungar átt sér leg frá því á
16. öld.
t
I Feneyjum.
Ferðapistlar eftir
mag. Guðmund Finnbogason.
II.
En við erum enn þá á járnbrautar-
stöðinni. Við ætlum ofan á Mark-
úsartorg og getum hvort sem vill
farið með gufubátnum sem liggur
þarna við stéttina eða tekið einhvern
»gondólinn«. En meðal annarra orða,
hvað á að kalla þessi trjádýr, sem
Venezia er fræg af og eru hennar
fornu og góðgengu fararskjótar?
»GondólI« lætur ekki illa í íslenzkum
eyrum, það beygist eins og »stóll«,
°g eg þykist vita að þeir, sem »fóna«
heima, mundu »dóla« hér:
• Margt kann Finna vel að vinna,
vökrum hesti dóla«.
Þarna kemur það! En við skulum
geyma að eiga nokkuð við gondól-
menn, þeir eru hvort sem er nafn-
togaðir refir. Við förum með gufu-
bátnum, það er líka ódýrara, kostar
ekki nema 13 sentímur.
Ekki er af logið 1 Fögur er aðal-
gatan í Feneyjum, fagur er hann
Stóráll. Ekki er þar rykið. ekki vagna
skrölt né hófaglamm, sem ærir menn
enn í öllum stórborgum heims.
Sjávarborðinn bjartur og tær, það er
gatan. Sjórinn er hreinn, því vatn-
ið í álum Feneyja fylgir sjávarföllum,
hækkar og lækkar með þeim 2—3
fet.
Hér er höll við höll á bæði borð,
það eru fornir bústaðir aðalsættanna
í Feneyjum, reistar með þeirri rausn
og ríkilæti, sem ógrynni auðmagnsins
ein leyfa. Flestar rísa þessar hallit
beint upp úr vatninu, engin stétt
fyrir framan, að eins tröppur ofan að
vatninu, ofan í gondólinn, sem ruggar
í ró við húshliðina. Auðséð að eigend-
urnir hafa ekki kært sig um að Glugga
gægir og Gáttaþefur ættu sér gangrúm
með fram höllunum þeirra. Sumar
þessar hallir hafa kostað yfir 200,000
dúkata, enda eru það vegleg hús.
Venjulega þrjár lofthæðir. þökin flöt
eða því sem næst, kringd sviphreinni
veggbrún, og framhliðin sett þremur
röðum af marmara-súlnabogum, hverri
upp af annari. Þar eru fagrar svalir
að sitja og njóta útsjónarinnar yfir
álinn með allri bátamergðinni, sem
líður fram hjá, einkum síðari hluta
dags og á kvöldin, þegar menn fara
bátferð sér til hressingar. Marmara-
skrautið á sumum húshliðunum er
svo sviplétt og fjölbreytilega fagurt,
að mér fanst það vera marmara-knip-
lingar.
Hallirnar eru kendar við ættirnar
sem áttu þær og er þar margt Doge-
nafnið. D o g e (frb. dósje) nefndist
svo sem kunnugt er lýðveldisforset-
inn í Feneyjum — og eins í Genova.
Hvað á barnið að heita — á íslenzku ?
Doge er óþolandi, en það er sama
orðið og togi t hertogi, leiðtogi —
bæði orðin eru af sama toga spunn-
in. Því má ekki lýðveldisforsetinn í
Feneyjum kallast togi á íslenzku?
Eg hefi séð það nýlega, að það má
lögbjóða nýja merkingu í íslenzk orð,
og jafnvel þveröfuga við það sem þau
tákna í mæltu máli. En af því eg er
enginn löggjafi, leyfi eg mér að skjóta
Til samkvæma og dansleikja
hefi eg nú mjög mikið úrval af: hvítum og inislitum skinn-
hönskum handa konum og körlum, hvítum og mislitum kven-
sokkum, hvítum millipilsum, hvítum undirlífum, silki-
klútum, slifsum handa konum og körlum, hvítum og mislitum
manchetskyrtum, hálslini, dans- og samkvæmisvesti úr
silki og flöjeli; miklu úr að velja.
> Brauns verzlun Hamborg.
Talsími 41. Aðalstræti 9.
því undir dóm alþýðu á íslandi, hvort i
lýðveldisforsetar Feneyja séu ekki í
gröfum sínum rétt nefndir t o g a r, |
og þangað til dómurinn verður upp-
kveðinn, leyfi eg mér að kalla þá svo.
Gufubátnum skilar áfram (hann er
20 min. ofan á Markúsartorg); sam-
ferðamennirnir segja okkur góðfús-
lega hvað hallirnar heita. Þarna kem-
ur Rialtobrúin, 73 féta marmarabogi,
3 3 fet yfir sjó, þar sem hún er hæst,
— sett búðum á báðar hliðar. Þarna
á vinstri hönd er höll, sem kölluð er
hús Desdemónu. Ekki veit eg hvort
svo var, en vel gæti sá engill hafa
setið þarna á svölunum. Til hægri
handar gnæfir hin rikiláta Hjálpræðis-
kirkja (St. Maria della Salute). Hún
er reist fyrir áheitafé eftir drepsóttina
miklu 1630. Sagt er að grundvöll-
urinn sé miljón eikarbolir. Kirkjan
kostaði lika hálfa miljón dúkata. Odd-
inn fram undan kirkjunni heitir Hjálp-
ræðisoddi. Þar endar Stórállinn.
Ögn lengra fram stendur hin há-
turnaða Georgskirkja í eyju. Við
leggjum að stéttinni andspænis henni
— á vinstri hönd. Við erum komin
á Litlatorg (Piazzetta).
Á Liíla-torgi fram við álinn standa
tvær fagrar granítsúlur, fluttar þangað
frá Sýrlandi eða Miklagarði og reistar
þarna um 1180. Á annari súlunni
stendur Markúsarljónið vængjaða. Það
fekk eins og fleira að bregða sér til
Parísar um skeið og þar var því
sundrað 1815, en skreið saman aftur
1893 og stendur nú á sínum forna
stað, svo sem ekkert hefði í skorist.
Á hinni súlunni stendur sá heilagi
Teodór (Todaro) og treður á krókó-
díl (aðrir segja að myndin sé af St.
Georg). Todaro var höíuðdýrlingur
Feneyinga þangað til hann varð að
þoka fyrir guðspjallamanninum, er
bein hans voru flutt til Feneyja frá
Alexandríu 828.
Þriðja súlan sem átti að fylgja
þessum tveim systrum sínum sökk
rétt við bakkann og hefir aldrei fund-
ist síðan. Hún hefir líklega verið
illa fengin!
Vestar að Litlatorgi liggur Bóka-
safnið fræga, það er talið með feg-
urstu höllum frá 16. öld — ljómandi
svipprúðar súlnaraðir. En austan að
torginu og fram með Riva degli Schia-
voni liggur — Togahöllin.
Það mun ekki ofsagt, sem sagt
hefir verið, að varla hafi önnur þjóð
markað metnað sinn og virðingu fyrir
sjálfri sér i veglegri höll en þessa.
Höllin á upptök sín á 9. öld, en oft
hefir henni verið breytt og hún auk-
in og endurbætt. Hún var gerð
handa toganum, tiumannaráðinu, fjöru-
tíumannadóminum, ríkisrannsóknurun-
urn, eða hvað þær hétu allar þessar
stofnanir, sem réðu málum ríkisins.
Það yrði ónýtt mál að ætla að fara
að lýsa henni til hlítar með öllum
hennar veglegu sölum, skreyttum mál-
verkum mestu snillinganna, sem Fen-
eyjar hafa átt, eða lýsa súlnagarðinum,
bak við Markúsarkirkju. En aldrei
varð eg þreyttur á að virða hana fyrir
mér og dást að henni. Eining og
fjölbreytni, afl og yndisþokki fara þar
saman. Hliðarnar sem snúa að Litla-
torgi og Riva degli Schiavoni, eru
upp að miðju tvær marmarabogaraðir,
hvor röðin upp af annari; í neðri
röðinni 36 súlur, súluhöfuðin skreytl
merkilegum myndum; í efri röðinni
71 súla. En fyrir ofan súlnaraðirnar
eru hliðarnar að utan lagðar mislit-
um marmaraflögum, önnur flagan
hvít, hin bleikrauð.
Aðalfundur
glímufélagsins A r m a n n s
verður haldinn í Thomsensskála
föstudaginn 15. jan. 1909, kl. 8V2 S<Á
Félagsmenn ámintir að mæta stund-
víslega. — Nýir meðlimir teknir inn.
Rvík, 9. jan. 1909.
Stjórnin.
Undirritaður hefir nú sem fyr til
sölu lóðir og íbúðarhús, smá og stór.
Skifti á húsum og jörðum geta
komið til greina. Þilskip, vélarbátar,
verðbréf og aðrir arðberandi fjármunir
teknir upp í andvirði húsa. — Sömu-
leiðis óska eg að fá keypt 3—4 hús.
Viðtalstimi á virkum dögum frákl.
7—8 síðd.
Virðingarfylst
Guðm. Egilssou.
Laugaveg 40.
reglusamir og duglegir
Al 1 menn geta á þessu ári
fengið góða atvinnu.
Gött kaup í boði. Menn snúi sér til
Gnðm. Olsen.
Vinnukona óskast
frá 14. maí næstkomandi. Óvanalega
hátt kaup í boði. Ritstj. vísar á.
Kolaskip
(gufuskip)
lagði af stað í gær frá Englandi til
J. P. T. Bryde’s verzlnnar.
Steinhringur tapaðist á götun-
um (í Miðbænum). Skilist í ísafold.
Morgunstulka óskast kl. 8—2
á lítið heimili. Ritstj. vísar á.
Á skrifstofu bæjarfógeta er kven-
belti, nýfundið.
Glímubelti, merkt U. M. F. R.,
hefir tapast á leið frá neðanverðum
Skólavörðustíg og á Þingholtsstræti.
Finnandi vinsamlega beðinn að skila
því þegar í stað á Njálsgötu 16, gegn
fundarlaunum.
Gólfdúkur fundinn á Njálsgötu.
Vitja má á Kárastíg 6.
Eg undirskrifaður, Jón Einarsson,
viðurkenni hérmeð, að öll þau orð,
sem ag taiáði herra Ágúst Ó. Sædal
til vanvirðu kveldið 6. janúar 1909,
úti fyrir Temperance-hótel Reykjavík,
ómerk og í ölæði töluð.
Reykjavík 8. janúar 1909.
Jón Einarsson.
Týnst hefir í miðbænum: silfur-
miðstykki úr belti. Fundarlaun. Rit-
stj. vísar á eiganda.
1 lorv 1
V I VJ C4.0J O
ins o. fl., að und-
angengnu fjárnámi þ.
23. des. síðastl., verður fiskiskipið
HEKLA selt á uppboði, til lúkningar
veðskuldum að upphæð kr. 8,500,00,
auk vaxta og kostnaður.
Uppboðið verður haldið hér á skrif-
stofunni föstudaginn 22. janúar 1909,
kl. 12 á hádegi.
Þeir er kaupa vilja skipið geja skoð-
að það þar sem það liggur á Eiðsvík.
Skrifstofu Gullbringu- og Kjósarsýslu
5. jan. 1909.
Lárus Fjeldsteð,
settur.
Stórt úrval
af emaileruðum áhöldum,
sérlega vönduðum og
óvanalega ódýrum
fæst nú í
Liverpooi.
Jón Ólafsson:
tsl. verzlunariöggjöf.
Handbók
fyrir kaupmenn og verzlunarmenn.
Kostar innbd. I kr. 35 a.; í glt. bd. með
innskotnnm eyðublöðum (til að rita á breyt-
ingar og viðauka) 2 kr. — Fæst hjá ritara
Verzlunarsbólanefndarinnar, faktor Karl
Nikuldssyni í Thomsens magasín.