Ísafold - 14.12.1910, Blaðsíða 1

I
Kemai út tviavar l viku. Yer?) árp. (80
arkir minst) 4 kr. erlendn* 6 ki eT»a l */*
dollar; borgist fyrir mibjan júli (orlendis
fvrir fram).
ISAFOLD
UnpsOgn (skrilleg) bundin vib áramót, er
óffiid nema komln sé til útgefanda fyrir
1. okt. eg M.cripandi skuHlaus vib blafóft
Afsrreibsla: AuMturst.Twt.i 8.
XXXVII. árg.
Reykjavík miðvikudaginn 14. clesember 1910.
79. tölublað
I. O. O. P. 9212169
Bókasaín Alþ. lestraríél. Pósthússtr. 14. 5—8.
Forngripasafn opib s 1. þrd. og fmd. 12—2
íslandsbanki opinn 10—2 */* og
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa frá 8 árd. til
10 síbd. Alm. fundir fsd. og sd. 8 */• síbdegis
Landakotskirkja. Gubsþj. 9 */• og 6 á helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 10^/b—VJ og 4—5
Landsbankinn 11-2 •/*, 6*/a-0*/t. Bankastj. vib 12-2
Landsbókasatn 12—8 og 5—8. Útlán 1—8
Landsbúnabarfélag8skrifstofan opin trá 12—2
Landsfébirfór 10—2 og 5—ö.
Landsskjalasafnib á þrd. fmd. og ld. 12—1
Lækning ók. i læknask. þribjd. og föstd. 11—12
Náttúrugripasafn opib l*/»—2 */* á sunnudögum
Ókeypis1 eyrna-, nef- og hálslækning Pósthús-
stræti 14 2. og 4. fimtud. i bv. mánufó. 2—8.
Tannlækning ók. Pósth.str.14, 1. og 8. md. 11—1
Lárus Fjeldstcd
yfirréttarmdlafærslumaður
Lækjargata 2
Heima kl. n—12 og 4—S-
Faxaflóagufobáturinn Ingólfur
fer til Borgarness is. des.
- -- Garðs 18. des.
Farmgjaldið.
Eftir fíjörn Kristjánssou.
I.
Þú biður mig vinur minn í síðasta
bréfi þínu að gefa þér nánari skýr-
ingar á farmgjaldshugmyndinni, segir
þú að mikill vaðall hafi komið út um
hana í ýmsum blöðum, einkum i
Ingólfi í »millibilsástandinu* og Reykja-
vík, en með því að greinar þær, eink-
um í öðru blaðinu séu gagnsýrðar af
persónulegri óvild, og einhliða flokks-
fylgi eins og flest annað, úr þeirri
átt, þá þori þú ekki að treysta þvi
sem þar stendur. Auk þess séu grein-
ar þessar flestar nafnlausar, eða með
dularnöfnum, og að ekki bæti úr skák
þar sem nafnið sjálft sjáist.
Eg vil leitast við að svara spurn-
ingum þínum eftir föngum, þó þær
séu sumar þess eðlis að eigi sé til
hlitar hægt að svara þeim í hinum
einstöku atriðum á þessu stigi máls-
ins. Og eg vil taka það fram, að
til þess að eg gæti svarað öllum spurn-
ingum þínum, yrði eg að hafa ýrum-
varp Jyrir mér, sem yrði þá umræðu-
efnið.
Mér finst t. d. þú spyrja æði-óvita-
lega, þar sem þú biður mig að skýra
frá því, hvort eigi sé hægt að búa
um vöru t. d. vefnaðarvöru, sem
þyngsta farmgjaldið ætti að hvíla á í
sömu umbúðunum og þá vöru, sem
t. d. ætti að bera lægsta gjaldið.
Til þess að geta svarað þessarri spurn-
ingu, yrði eg fyrst að vita um hvaða
vörutegundir ættu að vera í hverjum
flokki, og í öðru lagi yrði eg að vita
um hvað hátt gjald ætti að hvíla á
hverjum flokki fyrir sig. Ef t. d.
’ grænsápa og mjöl væri í fyrsta flokki
og af henni væri goldið farmgjald
10 aurar af hverjum 100 pd., en t.
d. vefnaðarvara í 2. flokki, sem gjalda
ætti af 2 kr. af hverjum 100 pd., þá
er ekki sennilegt, að sá sem sendir
vöruna vildi vinna fyrir að setja vefn-
aðarvöru ofan í grænsáputunnu, eða
ofan í mjölpoka, til þess að firrast
1 kr. 90 aura farmgjald af vefnaðar-
vörunni 100 pd. Það mundi illa
borga sig.
Og ef munurinn á farmgjaldinu
milli flokka væri ennþá minni, þá
gæti það, þótt vörurnar væru nær-
skyldari en hér var bent á, alls ekki
borgað sig að taka þær úr sinum
upphaflegu umbúðum eða búa til ný-
jar umbúðir utan um þær aðeins til
þess að greiða ef til vill 1 kr. minna
af 100 pd. en farmgjaldslögin ákvæðu
Og hvernig færi sendandinn að
tryggja sér að fá sjóábyrgðina bætta
88 Jólasala Edinborgar 88
byrjar á morgun.
Okkar augnamið er að þessi sala beri höfuð og herðar yfir allar þær Út-
sölur, sem haldnar haía verið hér í Reykjavík; en til þess að við getum
náð þvi takmarki, hlýtur hver maður að sjá — því það liggur í augum
uppi — að við verðum að bjóða þau kjör, sem hvergi fást annarsstaðar.
Og slík kjör munum við bjóða.
JJttjiiQÍð vef það sem t)ér fer á eftir:
35.00 yfirfrakkar
úr fínasta klæði, nýkomnir,
fást nú fyrir 24.00.
61.50 karlmannsfötin
smekklegu, alullarefni með nýtízku sniði,
fást fyrir 45.00.
25.00 Regnkápur á 12.50 13.00 Regnkápur á 7.00.
30.00 alullarsjöl, nýkomin, 18.00.
=z== 35.00 Kvenkápur, nýtízku snið, 20.00. ==
En auk þess afsláttar, sem gefinn er af ofannefndum vörum, fær hver kaup-
andi sem kaupir fyrir
eina krónu, einn kaupbætismiða,
sem veitir handhafa þau hlunnindi að íá keypta
nýlenduvöru með 10 % afslætti,
sem þýðir að:
28 aura Sykurpund fæst með kaupbætismiða fyrir 25 Vs a.
26 aura Sykurpund fæst með kaupbætismiða fyrir 23 a/B a.
En kaupandinn fær ennþá meiri hlunnindi, því auk kaupbætismiðans fær
hann einnig annan miða, sem veitir honum rétt til hluttöku i þeim
kr. 300.00,
sem verzlunin útbýtir meðal sinna mörgu viðskiftavina, nú um hátíðarnar.
Sá miði kostar kaupandann ekki neitt, en getur orðið honum til mikillar
ánægju og hagsmuna. Nánari upplýsingar fast á götuauglýsingum.
Verzlunin EDINBORG, Reykjavík.
ef skipið færist, ef hann hefði látið
telja á farmskrá t. d. 200 pd. af mjöli
í staðinn fyrir 100 pd. af mjöli og
100 pd. af vefnaðarvöru?
Ábyrgðarfélagið mundi alls ekki
bæta honum aðra vöru en þá, er stóð
á farmskránni, sem sé 200 pd. af
mjöli. Sendandi á altaf mikið á hættu,
eins og eg hefi áður bent á, að segja
vöru á farmskrá aðra en hún er, þar
sem kaupandinn þarf ekki að viður-
kenna, að hann hafi tekið við annarri
vöru en þeirri, er á farmskrá stendur,
og ábyrgðarfélögin þurfa ekki að bæta
aðra vöru en þar stendur, þótt slys
beri að höndum.
Meðan gjaldsmunurinn er ekki meiri
en 1 kr. 90 a. á 100 pd. á hinum
ýmsu vöruflokkum, þarf enginn að
óttast að nokkur maður vilji vinna
fyrir að hnoða tveimur ólíkum vöru-
tegundum saman i sömu umbúðir.
Og við skulum halda okkur við það,
að lægsta farmgjald verði 10 aurar á
hverjum 100 pd., en hæsta gjaldið 2
krónur, því að með þvi móti má ná
meiri tekjum en allur vínfangatoll-
urinn nemur.
Af þessu geturðu séð, vinur minn,
að á meðan skattaálögurnar halda sér
innan þeirra takmarka að eigi borgi
sig fyrir neinn að svíkjast undan skatt-
gjaldi, þá er eigi hætta á að landssjóðs-
tekjurnar komi eigi til skila og á með-
an vér getum haldið oss innan þeirra
takmarka, þá þarf ekkert aukið toll-
eftirlit.
En haldi maður sig ekki á þessu
sviði, heldur tolli fáar vörugreinir
með háum tolli, eins og vér tollum
nú tóbak og vindla, þá mundi hver
hrekkjamaður vilja vinna fyrir að senda
þessa vöru undir röngu nafni, aj pví
að tollurinn er miklu hærri en verð
vörunnar sjálfrar. Honum þarf ekki
að flotast nema einu sinni að senda
tóbakið og vindlana ótrygt, til þess
að geta úr því haldið áfram með það
áhættulaust, því að hann væri þá bú-
inn að hafa af landssjóði, og stinga
í sinn vasa, meiri fjárhæð eii næsta
jafnstór sending kostar.
En undir pessu dstandi lijum vér nú
i tollmálunum.
Eg hefi orðið að vera nokkuð marg
orður við þig um þetta atriði, þv
að eg heyri á bréfi þínu, að »vaðall
inn« sem þú kallar hefir orðið til þess
að villa þér sjónir, og eg vonast til
að þú sannfærist um, að enginn sam
vizkusamur tnaður getur felt dóm um
þetta mál, fyr en hann hefir fengið
fullsamið farmgjaldsfrumvarp í henc-
ur. Öll skrif um það svona JyrirJram
eru blekkmgar einar, einn ávöxturinn
af hinu pólitíska ástandi, er vér lifum í.
Mælist illa fyrir.
Ur öllum áttnm mælast þau tíðindi
mjög illa fyrir, að hinir núverandi
conungkjörnu þingmenn skuli ætla að
reyna að hrifsa til sin stórkostleg for-
réttindi fram yfir þjóðarinnar eigin
lúlltrúa — í skjóli mjög svo vafa-
samrar skýringar á bókstaf stjórnar-
skrárinnar. Það blandast engum hugur
um — ekki heldur Heimastjórnarmönn-
um, að það er mesta ósvinna og lítils-
virðing á þingræði og þjóðræði, ef
lessir herrar fara að krefjast þingsetu
á 4. reglulega þinginu, í stað þess að
ieir hefðu átt að vera biínir að leggja
niður þingmensku.
Eftirfarandi bréf hefir ísafold borist
af Austurlandi, dags. 5. þ. m.:
»Leitt er að vita, ef nú skyldi verða
iúrið að þrátta um þá konungkjörnu,
ívort þeim beri að sitja — eða ekki
að sitja á næsta þingi. Um það ætti
að minsta kosti öllum Sjálfstæðis-
mönnum að koma saman, að vinna á
móti slíkri þrásetu, að svo rniklu leyti,
sem hún helgast ekki af beinum fyrir-
mælum laga (stj.skr). Og vitanlega
eru engin bein fyrirmæli um þetta í
í stjórnarskránni, ekkert bann við því,
að aftra megi kgkj. þing. að sitja á
fleirum en þrem reglulegum þingum,
né því slegið föstu, að kjörtími þeirra
sé sex ár rétt. Enda hefir því aldrei
verið framfylgt svo.' Og það væri
pjóðar háðung, ef því væri ekki harð-
lega mótmælt af hálfu Sjálfstæðis-
manna, að rofin væri nú sú regla að
láta kg.kj. þingmenn sitja að eins á 3
þingum og haga útnefningu nýrra þing-
manna »eftir atvikum«, eins og verið
hefir undanfarið. Eða pví atti að gera
peim harra undir höjði en Julltrúum
pjóðarinnar, sem aldrei hafa fengið að
sitja á fleirum en 3 reglulegum þing-
um, — umboðið tekið af þeim í það
eina skifti, er 4 regluleg þing bar upp
á kjörtíma þeirra (1909). Það virðist
liggja svo þráðbeint við, að eins færi
um þá konungkjörnu, sem hina, vegna
færslu þingtímans.
Við því var að búast, að Hannesar-
menn berðust fyrir þessu sem hverju
öðru, er miðar til að treysta erlenda
valdið gegn oss. En þess mætti vænta,
að hér yrðu ekki mjög skiftar skoð-
anir meðal þeirra, sem telja sig til
S j álfstæðisflokksins.«
Skipstapi.
Þann 29. f. m. fann Helgi Þórar-
insson, borgari i Þykkvabæ i Land-
broti sjórekinn mann á fjöru nefndrar
jarðar, sömuleiðis 2 höfuðföt, annað
örskamt frá líkinu. Líkið var að öllu
óskaddað, nema lttið eitt hruflað á
nefinu. Sömuleiðis var það í öllum
fötutn óhreyfðum, sokkar ekki komn-
ir niður af leggjum, og peningabudda
og úr kyrt í vösum. Var á öllu að
sjá, sem líkið væri nýrekið og mað-
urinn hefði druknað mjög nærri
landi.
Þá fann Helgi og lítinn trékassa
rekinn með 12 vínflöskum. Fleira fann
hann þá eigi, og ekki kom hann þá
líkinu alla leið til bæjar, heldur næsta
dag.
Daginn þar á eftir, i desemb., fór
Helgi aítur á fjöru, og hafði hann þá
jafnframt sent til hreppstjóra Kirkju-
bæjarhrepps og tilkynt honum fund-
inn. Þá fann Helgi ekkert, en sá
austan Skaftáróss bát, rétt við ósinn.
Næsta dag fór Helgi enn á fjöru við
annan mann og óðu þeir austur
yfir Landbrotsvötn og fundu þeir á