Ísafold - 30.11.1912, Blaðsíða 2

290
I8AFOLD
NiðursuðuYerksmiðjan jsland", ísaflrði.
Jiaupmetmf
Ef yður er verufegt áhugamál að geðjast viðskiftamönnum yðar, þá
skuluð þér hafa á boðstólum niðursoðnar vörur frá nefndu firma, er hlotið
hefir i. viðurkenningu fyrir vörugæði víða um lönd.
Kaupið hinar heimsfrægu fiskibollur!
Eflið innlendan iðnað!
Aðalumboð fyrir Reykjavík og nágrenni
H. Benediktsson, Beykjavík.
Leikfél. Reykjavíkur.
Verkfallið
eftir Edgard Höyer.
verður leikið
laugard. 30. nóv. kl. 8 síðd.
í Iðnaðarmannahúsinu.
Erí. símfregnir.
Ófriðurinn.
Khöfn *•/„ ’12.
Verið að semja um vopna-
hlé. Deila Serba og Aust-
urríkismanna heldur áfram.
Albanía heflr lýst sig sjálf-
stæða. Stórveldafundur í
undirbúningi.
ísafold hefir áður getið þess að
Tyrkir höfðu beðið um vopnahlé.
Skilmálar óvina þeirra voru þá svo
harðir, að Tyrkir neituðu með öllu að
ganga að þeim. Nú er líklegt að skil-
málarnir séu orðnir aðrir, vegna þessa
að Tyrkir virðast hafa veitt miklu
meira viðnám en við var búist.
Komist á stórveldafundur vaxa að
miklum mun líkur fyrir því, að stór-
veldaófriði verði afstýrt.
Minningarsamsöngur
»Söngfélagsins 17. júní« í gærkvöldi
í dómkirkjunni var svo fjölsóttur sem
orðið gat og þótt svo kunni að vera,
að áður hafi verið haldnir hér kirkju-
samsöngvar, sem að öllu samlögðu
hafa hepnast betur, þá efast eg ekki
um það, að ef afmælisbarnið, Pétur
Guðjohnssen, hefði fengið að líta upp
úr gröf sinni, þá hefði honum þótt
vonir sínar vera búnar að rætast furð-
anlega, á ekki lengri tíma en liðinn
er, frá því er hann byrjaði að starfa
í þarfir söngsins hér á landi, svo al-
ment sem farið er að sinna hér söng-
listinni og viðurkenna hana. — Sam-
söngurinn byrjaði hátíðlega með lagi
sem Siqjús Einarsson hafði ort við af-
mælisljóð Péturs Guðjohnsens eftir
Guðm. Guðmundsson. Var það bæði
að lagið er vel gjört og vel raddsett
og svo fór það vel úr hendi hjá söng-
sveitinni og ungfrú Önnu jónsson, er
hafði þar einsöng. Tvö lög önnur
söng þessi kvenna- og karla-söngsveit,
afbragðsfallegt lag eftir Mendelsohn
við texta úr Davíðssálmum og »Bæn
fyrir föðurlandinu* eftir Weber. Af
því sem karlaflokkurinn eða sjálft
»Söngfélagið 17. júní* söng, má nefna
eitt af hinum gömlu kirkjulögum
Palestrina »ö, bone Jesu«, einkenni-
legt lag en erfitt meðferðar og tókst
þó furðanlega. Bezt söng flokkurinn
áreiðanlega lagið »Hátt eg kalla« eftir
Weber og »Fegursti hljómurinn« eftir
Jos. Schvartz, einkum síðara versið,
sem veikt var sungið, og kom það
þar fram sem oftar, að flokkurinn
syngur að jafnaði bezt veikt. — Frú
V. Einarsson söng nokkur lög ein
með orgeli, þrjú dönsk og eitt franskt
eftir Gounod, og var það góð tilbreyt-
ing á Söngskránni, en ekki er víst
nema samhljómurinn hefði samt verið
betri ef spilað hefði verið undir á
harmóníum eða píanó, heldur en orgel,
sem virtist tæplega nógu þjált rödd-
inni. En annað er eftirtektarvekt,
hvað rödd frúarinnar getur sett lyft-
andi blæ á kórsöng, þar sem hún
syngur með, og það þrátt fyrir það,
þótt þekkja megi stundum röddina úr.
svo sem oftast vill verða, er einsöngv-
arar syngja i söngflokki.
j Söngskráin var snoturlega útbúin,
: og átti vel við þetta tækifæri, var það
í lítil bók með mynd höfundarins. Jón
| landsbókavörður Jakobsson, söngvinur
mikill og söngmaður sem kunnugt
er, ritaði þar æfiágrip Péturs Guðjohn-
sens.
j Sjálfsagt virðist að þessi samsöng-
ur verði bráðlega endurtekinn til þess
að minsta kosti allir þeir, sem frá
urðu að hverfa í gær, geti orðið hans
aðnjótandi.
H.
----------
Náðanir.
Lögbirtingablaðið skýrir svo frá:
Samkvæmt þegnlegum tillögum
stjórnarráðsins hefir Hans Hátign kon-
unginum 21. september þ. á. 0g9.fi
m., i tilefni af ríkistöku sinni, allra-
mildilegast þóknast að gefa upp í-
dæmda hegningu sex sakamönnum,
er sumpart eigi voru byrjaðir að út-
taka hegninguna og sumpart eigi höfðu
úttekið hana að fullu, svo og að á-
kveða, að málssókn gegn fjórum enn
ódæmdum sakamönnum megi falla
niður.
Norðurálfan hervæðist.
Hingað hafa borist fregnir um, að
ýmsar þjóðir Norðurálfu séu teknar
að skera herör um löndin. Eru eink-
um tilnefndir Frakkar og Danir.
Síra Jens heit. Pálsson.
Sira Jens heit. lézt kl. 7 á fimtu-
dagsmorgun snögglega af æðateppu.
Var farið að batna og hitinn orðinn
sama sem enginn á miðvikudagskvöld.
En þá 'kom æðateppan til og varð
honum að bana.
Æfiminning hans kemur í næsta
blaði.
Jarðarförðin fer fram í Görðum
lauqardas; 7. desember.
Reykjavíkur-annáll.
Dánir. Guðleif Björnsdóttir ekkja á
Laufásveg 17. Dó 29. nóv.
Guðsþjónusta á morgun:
í dðmkirkjunni kl. 12 síra Bj. Jónsson.
(Altarisg.)
—--------kl. 5 — Jóh. Þork.
í Frikirkjnnni kl. 12 — Ól. Ólafsson.
Hjúskapur. Guðjón Benidiktsson frá
Höfða á Vatnsleysustr. og ym. Margrót
Elinborg Jónsdóttir. Gift 29. nóv.
Ráðherrann er á heimleið, væntan-
legur á Botnlu þ. 5. des.
Samsöngur 17. júní í kirkjunni í
gærkveldi i minningu Póturs Guðjohn-
sen var mæta vel sóttur. Fengu miklu
færri aðgang en vildu. Fyrir því er á-
formað að endurtaka samsönginn á þriðju-
dag.
Steinoliuverðið
hjá D. D. P. A. Út af ummælum
þeim, er orðið hafa í blöðunum hér
um steinoliumálið, hefir hr. Debell,
steinolíufélagsstjóri, beðið ísafold að
skýra frá þvi, að ekki hafi komið til
mála að D. D. P. A. hækkaði stein-
olíuverðið meira en gert hafi verið í
sumar.
Um samgöngur.
Eftir Pál Stejánsson frá Þverá.
Nl.
Eg sagði áður í grein minni, að
ein af orsökunum til þess ó?fnis, sem
strandferðirnar cru komnar í, væri sú,
að millilandaskipin sigla inn á smá-
hafnir, með sama sem engan farm
og er þar átt við það, að þessi skip
taka farm frá strandferðaskipunuui,
farm sem þau hefðu átt að flytja.
Fyrir strandferðaskipin hefir hagurinn
reyndar verið lítill af farmi með strönd-
um fram, af því þau voru skyldug til
þess að flytja umskipaðar vörur end-
urgjaldslaust. Það er þessi jafnaðar-
hugmynd, sem er orsök þess, en sem
verður versti ójöfnuður gagnvart öðr-
um stöðum og er alls ekkert sem
mælir þeirri stefnu bót. Smástaðirnir
verða að gjalda legu sinnar á landinu,
eins og landið legu sinnar á hnettin-
um, eða bændur á landinu legu bú-
jarða sinna eða mismunandi fjarlægð-
ar frá verzlunastað. Væri hugmyndin
rétt, ætti eftir sömu reglu að veita
bændum, sem búa fjærri verzlunarstað,
uppbót fyrir örðugleikana við aðdrætt-
ina, svo að þeim yrðu ekki dýrari
aðdrættirnir en hinum, sem næst búa.
En væri mismunandi flutningsgjald
til ýmsra staða, eftir legu þeirra og
flutningsmagni, mundu þær vörur, er
á að umskipa, verða fluttar á þá staði
þar sem lægst væri flutningsgjaldið,
og er þá alls ekki víst, að smærri
staðirnir þyrftu að borga tilfinnanlega
hærra flutningsgjald en þeir gera nú,
og óvíst að það yrði hærra en stærri
staðirnir borga um þessar mundir. —
En við þelta fengju strandbátarnir vör-
ur til flutnings og við það mundi út-
gerð þeirra fremur borga sig og líkur
verða til þeas að þjóðin fengi tíðari,
meiri og betri samgöngur. En eins
og fyrir er komið strandferða- og flóa-
bátum vorum, þá má það kallast ó-
hafandi og ábyrgðarhluti af þingi og
stjórn að láta það fyrirkomulag hald-
ast, því þar er fleygt út stórfé úr eigu
almennings, til lítils eða einskis gagns.
Eins og samgöngur eru til þess að
auka og efla viðskifti, eins eru þær
til þess að stytta fjarlægðir, það er
nálægja fjarlæga staði hvern öðrum.
Þegar almannafé er varið til sam-
gangna, verður stjórn landsins að sjá
um að þessum tilgangi sé náð. Ekki
má ívitna um of einstökum svæðum
eða stöðum eða mönnum. En hvernig
er stefnt að þessu marki með fyrir-
komulaginu sem er?
Þegar strandferðir hófust hér fyrst,
voru hér engir flóabátar. Síðan hafa
komið t. d. í vesturhluta landsins —
frá Reykjavík til Akureyrar — ekki
færri en 4 flóabátar. Ætla mætti þá,
að viðkomustöðum strandbáts þess,
er gengur vestan um land, hefði ver-
ið fækkað og það að mun og hefði
við það fengist hraðara og tíðara sam-
band milli endastöðvanna.
En sé litið á áætlunina síðasrliðið
ár og hún borin saman við áætlun
strandbátsins, er fór ferðirnar áður en
flóabátar hófu gcngu sína, þá sézt að
viðkomustöðum strandferðabátsins hefir
fjölgað um nálega helming og má
telja þetta all-undravert. Við þetta
hefir timinn, sem þurfti til að kom-
ast milli endastöðvanna, lengst. Þær
hafa fjarlægst hvor aðra. I stað þess
að fækka viðkomustöðum strandbáts-
ins á þeim svæðum, sem flóabátar voru
á, þá var þeim fjölgað. Flóabátarnir
með landssjóðsstyrknun eru sama sem
gerðir út til þess, að keppa við strand-
ferðabátana og það svo greinilega, að
ekki ber ósjaldan við, að þeir elti
hvor annan frá einni höfninni til
annarar og er almannafé þannig eytt,
svo tugum þúsunda skiftir, án þess
að gagni verði.
En á hvern hátt verður bætt úr
ólaginu á samgöngunum:
Sú frétt er hingað komin að Sam-
einaða félagið taki að sér strandferðir
næsta ár, en enginn veit með hvaða
kjörum það er. En þar er heldur
ekki tjaldað nema til einnar nætur,
samningurinn að eins gerður til eins
árs. Fáist nokkurt félag til þess að
halda uppi strandferðum hér fram-
vegis, verður það ekki nema með
miklum féausjri úr landssjóði, ef sömu
kröfur verða gerðar, sem það félag
varð að sæta, er síðast hafði strand-
ferðirnar.
söngrinn í dómkirkjunni
í minning aldarafmælis
Péturs Guðjohnsens,
verðnr endnrtekinn 3. desember kl. 9.
Aðgöngumiðar í bókav. Isafoldar og Sigf. Eymundssonar.
Kosta 50 aura.
W Sjá götuauglýsingar.
Nytsamar jólagjafir. Fallegar jólagjafir.
Jóíabazarinn
l)!á
JÍrna Eiríkssgni, Jlusturstr. 6.
Mesta úrval í bænum af jóla- og nýjársgjöfuin. Hvergi
betri, fjölbreyttari né ódýrari jólavörur! Alls konar
jólatrésskraut og jólaljós. Jólatrén koma með s/s »Botníu«.
Jlghomnar birgðir af átnavöru og vefnaðarvöru
eru vatdar með tittiti fif báfíðanna
og benfugar fil vinagjafa.
Góður varningur! Gott verð!
En á þessu verður að verða breyt-
ing; vér verðum fyrst og fremst að
fá fulla smvinnu milli flóabáta og
strandferðabáta; þeir verða að vera
undir einni o% sömu stjórn. Flóabát-
arnir eiga að vera til þess að flýta
fyrir strandbátunum, svo viðkomustöð-
um þeirra megi fækka til stórra muna
og sú stjórn þessara báta hvorutveggja
á hvergi aunarsstaðar að vera og má
hvergi annarsstaðar vera en hér á ís-
landi.
Strandferðabátarnir eiga ekki að
koma nema á eina eða í hæsta lagi
tvo staði á því svæði, sem flóabátur-
inn fer um. Við það má fjölga ferð-
um strandbátanna til mikilla muna og
þeir mega vera tiltölulega minni fyrir
það, að ferðunum fjölgar. Þá berst
minna að af fólki í einu. Bátarnir
þyrftu því varla að vera til muna
stærri en þeir, sem vér höfum haft
síðustu árin.
Meðferðin, sem ferðafólkið hefir
orðið að sæta, hefir oft verið hreint
og beint svívirðileg, og gef eg hvorki
skipunum né félögum þeim, er hafa
gert þau út sök á því. Fólkið heimt-
ar að komast ferða sinna og svo er
því hrúgað saman eins og skepnum,
eða jafrtvel miklu ver en skepnum.
Þegar það er komið út á skipsfjöl, er
eins og það sé orðið réttlaust. Ef
viðkomustöðum strandferðanna væri
fækkað, en ferðunum jafnframt fjölgað,
væri þó veruleg tilraun gerð til þess
að bæta úr þessu.
En mundi þá ekki vera kominn
tími til þess að vér ættum sjálfir bæði
strandferðaskipin og flóabátana? Mér
finst lítill vafi á þessu; en vert er þó
að geta þess, að það er ekki aðal-
atriðið, hver skipin á, heldur hitt,
hvernig samgöngunum er stjórnað. —
Strandbátarnir verða að ganga alt ár-
ið, eða þá mestalt árið, þó ekki væri
nema vegna póstflutnings. En margt
fleira gott mundi af því leiða. Við
það mundu viðskifti landsmanna fær-
ast mikið til höfuðstaðar landsins, eins
og siður er í flestum mentuðum lönd-
um. Þá þyrfti íslenzka kaupmanna-
stéttin ekki lengur að hafa annan eða
öllu heldur báða fætur f Khöfn. Hún
yrði íslenzkari og jafnframt betri sjalfri
sér og þjóðinni.
Hljómlistin
heitir nýtt blað, sem hr. Jónas Jóns•
son Þinghúsvörður er farinn að gefa
út. Það er mánaðarblað og á að ræða
hljómlistar-mál. Fyrsta blaðið kom
út í gær á aldarafmæli Péturs Guð-
johnsen — með ítarlegri æfisögu hans.
I.-0. O. F. 941269.
KB 13. 13. 9. 10. 26. 9. G
Alþýðufél.bókasafn Templaras. 3 kl. 7- 9.
Augnlækning ókeypis í Lækjarg. 2 mvd. 2—8
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 10—3,
Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7
Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. 12—8 og 5—7
Byrna-,uef-og bálalækn. ók. Póat.h.atr !4A fid.2—3
tslandsbanki opinn 10—2 V* og 5l/*~ 7.
K.F.U.M. Leatrar- og skrifst.ofa H érd.—10 töd.
Alm. fundir fld. og sd. 81/* sihdegis.
Landakotskirkja. Quösþj. 0 og 6 á helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 101/*—12 og 4—5
Landsbankinn 11-2 */*, 6^/a-B1/a. Pankastj. viö 12-2
Landsbókasafn 12- 8 og 5—8. Útlén 1—8
Landsbúnaöarfólagsskrifstofan opin fré 12—2
Landsféhirbir 10—2 og 5—t*.
Land^skjalasafniö hvern virkan dag 12—2
Landsiminn opinn daglangt [8—9] virka daga,
helga daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis Þingh.str. 28 þd. og fsd. 12—1
Náttúrugripasafn opiö 1 */■—2»/a á sunnudögum
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
Stjórnarráösskrifstofurnar opnar 10—4 daglega
Talsimi Reykjavíkur (Pósth. 8) opinn daglangt
(8—10) virka daga; helga daga 10—9.
Tnnnlækning ókeypis Pósth.str. 14B md. 11—12
VlfUsstaðabælið. Heimsóknartími 12—1.
Þjóömen,iapRfniö opib þd., fmd. og sd. 12—
Líkkransar.
Nýkomið mikið af kransa efni t. d.
Thuja og Blodbög o. fl.
<9?uðrún Qlausan,
Tjarnarg. 8.
Veðrótta frá 24. nóv. til 30. nóv.
Sd. Md. Þd. Mvd.
V.ey. — G5 - - 2,0 — 3, S —10,3
Rv. — LS - - 7,8 — 6,0 — 7>S
íf. — M - - SJ — 8,i — 9>5
Ak. - r ,8 - - 7,o - 8,S — 9,o
Gr. — 6,o - - 7,o —”,S —14,0
Sf. 0,2 - - 4,0 — 6,9 — 9,i
Þh. 1,6 4,2 — 1,0 —10,4
Fd. Fsd. Ld.
V.ey. - 6,6 - - 7,2 - 8,S
Rv. — 7,8 - -14,0 — 6,8
íf. — io,3 - - 9,3 — 4,8
Ak. —14,0 - -14,8 —12,0
Gr. —13,s - -iS,o — S,o
Sf. — 9,3 - - 7,i — 7,S
Þh. — 6,1 - - 4,2 — 4,2
V.ey. = Vestmanneyjar. Rv. =
Reykjavík. ís. = ísafjörður. Ak. =
Akureyri. Gr. = Grímsstaðir. Sf. =
Seyðisfjörður. Þh. = Þórshöfn á Fære.
----3S6-----
Guðrún Indriðadóttir
leikkona hefir verið beðin að koma
vestur til Winnipeg og leika þar Höllu
í Fjalla-Eyvindi meðal V.-íslendinga.
Jgfr. Guðrún ætlar að verða við þessu
boði og fer vestur í næsta mánuði.
Heilsuhælisfélagið
heldur fund 2. des. sbr. augl. hér
í blaðinu. Merk mál á dagskrá.