Ísafold - 31.05.1913, Blaðsíða 1

Ísafold - 31.05.1913, Blaðsíða 1
■^'........... | Kemur út tviavar | í viku. Verð árji. 1 4 kr.. erlendis 5 kr. | eða 1 £ dollar; borg;- 1 istfyrirmiðjanjúlí | erlendis fyrirfram. | Lausasala 5 a. eint. f Uppsögn (skrifl.) | | bundin við áramót, | 1 er ógild nema kom- 1 1 in só til útgefanda j | fyrir 1. oktbr. og f | só kaupandi skuld- | | laus við blaðið. f ■..................*>m m XXXX. árg. I. O. O F. 94669. Alþýðufél.bókasafn Templaras. 8 kl. 7—9. Augnlækninp: ókeypia i Lækjarg. 2 mvd. 2—3 Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 10—8 Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7 Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. 12—8 og 5—7 Eyrna- nef- hálslækn. ók. Pósth.str.l4A fid. 2—8 íslandsbanki opinn 10—21/* og 51/*—7. K.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8 Ard.—10 siðd. Alm. fundir fid. og sd. 81/* siðd. Landakotskirkja. Ghiðsþj. 9 og 6 á helgum. Landakotsspitali f. sjúkraviti. 11—1. Landsbankinn 11-2*/*, 51/*—61/*. Bankastj. 12-2 Landsbókasafn 12—3 og 5—8. Útlán 1—8. Landsbúnaðarfélagsskrifstofan opin frá 12- 2 Landsféhirðir 10—2 og 5—6. Landsskialasafnið hvern virkan dag kl. 12—2 Landssíminn opinn daglangt (8—9) virka daga helga daga 10—12 og 4—7. Lækning ókeypis Þingh.str. 28 þd. ogfsd. 12—1 Náttúrugripasafnið opið l1/*—2l/a á sunnud. Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6. Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl. Talsími Reykjavíkur Pósth.B opinn daglangt (8—10) virka daga; helga daga 10—9. Tannlækning ókeypis Pósth.str. 14Bmd. 11—12 Vifilstaðahælið. Heimsókt. j.rtimi 12—1 þjóðmenjasafnið opið þrd., fimd. og sd. 12—2. Og Reynast beztí Endast lengstí Jafnframt ódýrust. Nýja Bló sýnir i kvöld (laugardag 31. mai) og næstu kvöld: Sjómenn seldir mansali (Shanghaiet). Afar-áhrifamikill sjónleikur. Prýðilega leikinn. Pantið bílæti í talsima 344. Op- ínn hálf tíma á undnn sýningum. Sem er viðurkent bezt og óclýrast, er aftur komið í miklu úrvali i Brauns verzlun Aðaistræti 9, Reykjavik. Erl. simfregnir. Khöfn 30. maí. Friður. Undirbúnings (Prœlimtnœr) ýriðar- skilmálar við 1 yrki undirriíaðir i dag í Lundúnum. Horjur á Balkanskaga samt ískyggilegar. Simfregn frá tíðindamanni vorum | Khöfn i gærkveldi staðfesti fregn- Itla um fyrirhuguð stjórnarskifti í hanrnörku, er ísafold flutti í síðasta blaði. Reykjavík, laugardaginn 31. maí 1913 Framsýni. Svu heitir grein, sem Björn heit. Jónsson reit í lsajold 1890, þegar á döfinni var stofnun »Gufuskipafélags Faxaflóa og Vestfjarðac. Hann lét þá sem ella hendur standa fram úr ermum, til þess að vinna því máli framgang. Það voru þá 80,000 kr.sem safna þurfti til félagsstofnunarinnar. Sýnir B. J. ljóslega fram á hversu lítið landsmenn þurfi á sig að leggja til þess að hafa upp þetta fé t. d. minka ofboð lítið við sig kaffidrykkju, eða tóbaks- eða áfengisnautn o. s. frv. Hann bendir og á, hvernig Ameríkumenn hafi farið að, þegar þeir vildu losa sig undan »ójafnað- artiltæki yfirdrotna sinna, Englend- inga« — neituðu sér algerlega um uppáhaldsmunaðarvöruna sína teið. Þessum 80,000 kr. tókst ekki að safna þá — þrátt fyrir góðra manna atfylgi. Hvernig stóð á því? Því mun í raun réttri svarað í seinni hluta greinar B. J., sem Isa- Jold getur eigi stilt sig um að taka hér upp. Hún hljóðar svo: Nei, það er ekki getuleysið, sem hamlar oss. Það er — Jramsýni, ein einkenni- leg tegund af framsýni. Það er ekki algeng framsýni; það er ekki ensk eða amerísk eða frönsk eða þýzk eða dönsk eða norsk fram- sýni. Það er íslenzk framsýni, — íslenzk tegund af framsýni. — Það eru ti) íslenzkar tegundir af dygðum, eins og t. d. af jurtum, svo sem íslenzk fjallagrös o. fl. Þessi íslenzka framsýni lýsir sér meðal annars í þessum eða því lik- um orðum af rnunni þeirra, er mest hafa til að bera af henni: »Egatla að vita Jyrst, hvort nokkuð verður at pví. Eg er með, ef nokkuð verður úr því«. Svo biður hver eftir öðrum, til þess að vita hvort nokkuð verður úr því. Tugum og jafnvel hundruðum sanran bíða menn nú með að taka þátt í gufuskipafyrirtækinn, eftir þvi, hvort nokkuð verður úr því. Það er mein, að sá eða þeir, sem búið hafa til hinar alræmdu Molbúa- sögur, þektu eigi þessa makalausu íslenzku dygð, »framsýnina< þannig lagaða. Hún hefði annars sjálfsagt komist í það kostulega þjóðsögusafn. Lífspeki sú, er hún er grundvölluð á, stendur eigi hót á baki hinni nafntoguðu hagsýni og ráðsnilli Mol- búanna. Tiu menn þurfa nauðsynlega að vera samtaka til þess að koma ein- hverju fram. Þá segja níu þeirra hver í sínu horni: »Eg œtla að sjá Jyrst, hvort nokkuð verður úr pvi«. Eða jafnvel að þeir segja það allir tíu, hver í sínu horail Meiri hluti liðsmannanna segir á undan orustunni við minnihlutann, sem veit að lifsnauðsyulegt er eða óhjákvæmilegt að heyja bardaga: »Vér viljum vita fyrst, hvernig ykk- ur gengur; við komum með, ef ykkur gengur vel«, þ. e. ef nokkuð verður úr því fyrir ykkur að balda uppi bardaganum. »Við erum með ef aðrir eru með«. Ef allir 100 væntanlegir félagsmenn í einhverju fyrirtæki segja þetta hið sama, hver í sínu lagi, hvað verður þá stór tala þeirra, sem verða með ? Enginn + enginn er = enginn. í stjórnarbaráttu vorri hinni fyrri var alt af nokkur flokkur manna, hinn svonefndi minnihluti, sem hugs- aði — og talaði stundum lika — á þessa leið: »Víst væri það mikið gott, ef' það fengist, þetta sem þið farið fram á. En við erum svo hræddir um, að það sé ófáanlegt, það sé enginn vegur að hafa það fram. Við erum með, ej nokkuð verður úr pví, að það fáist«. , Fyrir þessa »framsýni« þeirra meðfram eða að miklu leyti var það, að vér urðum að bíða meir en 20 ár eftir stjórnarbót þeirri, er vér fengum 1874. En — það er satt: þá voru þeir með; þá var minni hlutinn með, þegar sigurinn var unninn. Hann sló ekki hendi á móti ávöxtum sig- ursins, þegar hann var fenginn. Hvernig gengur tiðum í kosn- ingum, — alþingiskosningum, sveit- arnefndarkosningum ? »Eg kem og kýs, ef hann (sá og sá) kemur. Eg kem ef aðrir komac. Kjósendur eru 100. Þar af segja 80 þetta sama, hver í sinu horni. Af hin- um 20 ráða svo 11 kosningunni, eða þá að ekki verður löglegur kjör- fundur. Alt afleiðing af hinni sömu óviðjafnanlegu — framsýni. Þegar þjóðin fyrir þessa »fram- sýni« sína er orðin að strandaglóp í framfaraleiðangri mannkynsins og er dottin úr sögunni — komin undir græna torfu, þá mætti setja á leiði hennar þessi orð: »Hér liggur þjóð sem var alt af að b í ð a eftir því, hvort nokkuð yrði úr s é r«. Svo reit B. J. fyrir 23 árum. Ætli hiu islenzka þjóð sýni það eigi að þessu sinni, að önnur sé öldin nú en þá? Ætli hún sýni ekki, að þessi og aðrar líkar hvatningargreinar haji orðið að gagni. Ætli hún verði ekki búin að sýna það þ. 1. júlí, að nú lyfti hún nær 5 sinnum stærra hlassi en hún gafst upp við 1890 — lyfti því eins og að drekka? Fimm hundruð krónum skrifaði skó- smiður einn á Bíldudal sig fyrir ný- lega í Eimskipafélaginu og fimm hundruð krónum skrifaði bóndi í Kjós- inni sig fyrir um daginn. Verði þeir margir í alþýðustétt, er láta þjóðþrifa-áhuga sitja svo í fyrirrúmi getu sinnar, sem þessir ágætismenn hafa gert — þá verður oss eigi skotaskuld úr því að reisa Eimskipafélagið á öruggum grund- velli. 1—íi caeo——m Leikhúsið. En Forbryder. Leikrit í 3 þáttum. Eftir Sven Lange. Boesensflokkurinn lék þetta leik- rit fyrir 2 árum. Þá var það bezt leikið þeirra leikrita er sýnd voru. Nú var það samt betur leikið en þá. Sjálft er leikritið prýðisvel samið og áhrifamikið á leiksviði. Það hlutverkið, sem þessu sinni var mun betur leikið en í hitt eð fyrra var »morðinginn« August Han- sen. Hann var leikinn af Chr. Frier og á honum tekið með þeirri greind og leiksviðslægni, sem þessi leikari er sérstaklega gæddur. Hr. Frier kvað vera nýbyrjandi, en ef þar er eigi verulegt leikaraefni, »þá er eg illa svikinn*. Þau jungfr. Carla M ller og Boe- sen léku sömu hlutverk og í hitteð fyrra mjög vel bæði — eins og við mátti búast. Okurkarlinn Engström (hr. Olaf Petersen) var og allgóður, en þenna leikara skortir þó ímyndunarafl og lipurð til þess að greina vel sundur milli ólíkra hlutverka. Með lokuð- um augum hefði maður alveg eins getað ímyndað sér, að þetta væri Fagin í Oliwer Twist eða gyðingurinn í Aladdin, svo var málrómur likur. Dutlungadrósina og tildursrófuna Emmu leikur frú Carla Petersen og kann góð skil á. Eg hefi séð En Forbryder leikinn í Dagmarleikhúsinu fyrir 9—10 ár- um. En merkilega lítill munur finst mér á leiknum yfirleitt — svo vel leikur Boesensflokkurinn. En þrátt fyrir þessa góðu leiklist sækir fólk ekki leikhúsið, nema strjálingur. Það er eins og Reykvíkingar kupni ekki að meta almennilega ieiklist. Eins og þéir vilji helzt sjá alt í grænum sjó — eftirherma og gam- anvísna — og ekkert annað! Það er lista-smekk vorum til lít- illar sæmdarl Ego. Hið íslenzka fræðafélag í Kaupmannahöfn hélt fyrsta ársfund sinn 6. maí. For- seti, mag. art. Bogi Th. Melsteð, skýrði frá gerðum félagsins á um- liðna árinu. Stofnun félagsins og bókum þess hefði verið vel tekið bæði á Islandi og víða annarsstaðar, þar sem menn stunda íslenzkar bók- mentir. Félagið hefði gefið út á árinu Endurminningar Páls Melsteðs og Pislarsögu síra Jóns Magnússon- ar, 1. hefti. í ár kæmi út 2. hefti af Píslarsögu síra Jóns Magnússon- ar, Bréf Páls Melsteðs til Jóns Sig- urðssonar og 1. heftið af Jarðabók þeirra Árna Magnússonar og Páls Vídalíns. Endurskoðaðir reikningar félagsins voru lagðir fram og samþyktir. Stjórnin var endurkosin: Mag. art. Bogi Th. Melsteð formaður, prófess- or Finnur Jónsson féhirðir, og undir- bókavörður við Kgl. bókasafnið Sig- fús Blöndal skrifari og bókavörður. 44. tölublað / dauðanum. í dauðanum blómið bleika, býður mér sína skál. Grœtur nú vonin veika með vœngjaðri dularsál. Titrar með bikars brúnum, blikandi dauðans veig. Drekk eg í rauðum rúnum raunir í sælum teig. Ekkert með lífsins anda, ilmar sem dauðans skál. Bjarmi til beggja landa, brosir við minni sál. ”/1—'13- H. Hamar. Tarinní Nú er ég farinn til framandi landa. Ég kem til þín hljóður og kyssi í anda. Einnirðu ilminn af ungum greinum, þá er það ást mín með anda hreinum. Þér vonin vaggi á vœrum beði. Við sjáumst seinna í sœlli gleði. 9/4'—’13. H. Hamar. ísland erlendis. Bókin um Stgr. Thorsteinsson, sem Poestion hinn óþreytandi braut- ryðjandi íslenzkra bókmenta á þýzka tungu, gaf út í fyrra, hefir verið gerð að umtalsefni í fjölda þýzkra blaða og tímarita. í tímaritinu das literarische Echo, sem út kemur í Berlín, er mjög ítar- legur ritdómur um bókina eftir C. V. Susan og lofsorði lokið á hana miklu, er nær til beggja: skáldsins og þýðandans. I stórblaðið Neue Jreie Presse ritar Otto Hauser og í Oesterreichische Rundschau 1. mai þ. á. ritar August Gebhardt um bók Poestions. Báðir þessir ritdómarar fara mörgum góðum orðum um til- lag vor íslendinga til bókmenta og um Stgr. Th. og skáldskap hans tala þeir mjög veglega. En þeim finst eigi siður mikið til um þýð- inga-hæfileika Poestions og frámuna- legan dugnað við að kynna Þjóð- verjum ísl. bókmentir. Væri í sjálfu sér freistandi að færa til nokkur dæmi úr dómum þessara manna, en ísafold sleppir því með því að von bráðar mun birtast grein um Poestion í einu tímariti voru og verður þar að sjálfsögðu all nákvæmlega út í þá sálma farið. Til eldstöðvanna fóru þeir Guðm. Björnsson landl. og Guðm. Magnússon skáld í önd- verðum þessum mánuði. Landlækni hafðij stjórnarráðið falið að athuga eldana. Hefir hann sent stjórnarráði skýrslu, sem Lögr. hefir svo birt.|

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.